ideološki temelji revizionizma - Centar za socijalna istraživanja
ideološki temelji revizionizma - Centar za socijalna istraživanja
ideološki temelji revizionizma - Centar za socijalna istraživanja
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Vladimir Marković<br />
antifašističkog nasleđa <strong>za</strong> levicu, odnosno <strong>za</strong> one snage u Srbiji koje<br />
nastoje da vode klasno utemeljenu i društveno progresivnu politiku.<br />
značenje antifašizma<br />
Kada se govori o antifašizmu u evropskim zemljama posle 1945.<br />
godine opisuje se, <strong>za</strong>pravo, relativno širok spektar različitih pojava u<br />
političkom i kulturnom životu, koje imaju drugačiji značaj u <strong>za</strong>visnosti<br />
od toga da li je reč o Istočnoj Evropi ili Zapadnoj Evropi, o poraženim<br />
silama i njihovim saveznicama ili o pobedonosnim članicama antihitlerovske<br />
koalicije, da li je reč o zemljama koje su iskusile svu brutalnost<br />
nacističke okupacije ili o onima koje su takvu okupaciju izbegle ili je<br />
stepen represije bio blaži, da li su to zemlje u kojima se razvio snažan<br />
pokret otpora fašizmu, ili one u kojima je takav pokret bio manjeg obima.<br />
Razmatrajući takve probleme, američki istoričar Džef Ili (Geoff<br />
Eley) pita se koliko je pojam antifašizma uopšte upotrebljiv <strong>za</strong> razumevanje<br />
opšteg okvira posleratne politike. On kao primer navodi da<br />
u Britaniji već posle 1945. godine antifaši<strong>za</strong>m više nije bio deo glavnog<br />
toka političkog diskursa, i da je kao politička parola bio ograničen na<br />
marginalni deo britanske političke kulture – na Komunističku partiju,<br />
trockističku i neotrockističku ultralevicu, kao i na manje uobličene<br />
lokalne aktivističke grupe organizovane oko političkih uspomena na<br />
tridesete i četrdesete godine XX veka (Eley, 1996: 73). Međutim, njegov<br />
kolega Anson Rabinbah (Rabinbach) posmatra isti problem iz malo<br />
drugačije perspektive, i navodi da je ne samo u zemljama Istočne Evrope,<br />
već i na Zapadu, antifaši<strong>za</strong>m iz rata i<strong>za</strong>šao kao političko i intelektualno<br />
nasleđe otpora i <strong>za</strong>jednički sadržalac identiteta levice. On<br />
čak dodaje da je antifaši<strong>za</strong>m u tolikoj meri ispunjavao politički kosmos<br />
<strong>za</strong>padnoevropske levice, da je u Francuskoj, tokom Alžirskog rata, diskurs<br />
antifašizma bio toliko združen s antikolonijalizmom, da je sâm<br />
pojam do izvesne mere globalizovan i lišen svoje „evropejičnosti“<br />
(Rabinbach, 1996: 13–14).<br />
Tragajući <strong>za</strong> opštijim značajem antifašizma, možemo početi upravo<br />
od te tačke. Kada se izbegne <strong>za</strong>mka evrocentričnog gledanja na<br />
ishod Drugog svetskog rata kao sukoba čiji je glavni <strong>za</strong>plet bio uspon<br />
fašizma kao prominentno evropskog fenomena, može se konstatovati<br />
da se posleratni emancipatorski talas najjasnije osetio u raspadu<br />
kolonijalnog poretka u Aziji i Africi, <strong>za</strong>snovanog na nacionalnom ugnjetavanju<br />
i sistematskoj eksploataciji. Istaknuti britanski istoričar Erik<br />
Hobsbaum (Eric Hobsbawm) <strong>za</strong>pazio je da su, uprkos konfliktima nji-<br />
144
Change language