ideološki temelji revizionizma - Centar za socijalna istraživanja
ideološki temelji revizionizma - Centar za socijalna istraživanja
ideološki temelji revizionizma - Centar za socijalna istraživanja
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Vladimir Marković<br />
plugu“ (Blake, 1996: 76), poslužio je piscima jedne od najautoritativnijih<br />
istorijskih sinte<strong>za</strong> o Drugom svetskom ratu kao poetska ilustracija<br />
<strong>za</strong>ključka o smislu patnji miliona koji su se borili u svetskom ratu protiv<br />
fašističke osovine i strahovito trpeli pod neobuzdanim žrvnjem istorije,<br />
a kojima preživeli duguju nenadoknadivo mnogo (Calvocoressi et al.,<br />
1999: 1223–1224). Pitanje valori<strong>za</strong>cije žrtava i tekovina antifašističke<br />
borbe, u toj interpretaciji, stavlja se u kontekst izmenjenih društvenopolitičkih<br />
okolnosti, koje su nastale kao ishod rata, i mogućnosti<br />
ostvarenja humanijih uslova života <strong>za</strong> čitavo čovečanstvo.<br />
Bez obzira na toliki obim ljudskih troškova i napora koje je<br />
čovečanstvo uložilo u pobedu nad fašizmom, ta pobeda je praktično<br />
relativizovana u Hladnom ratu, koji je izbio među dotadašnjim<br />
savezničkim silama ubrzo nakon nestanka <strong>za</strong>jedničkog neprijatelja<br />
s istorijske scene. Hladni rat je, nakon više decenija, okončan uspostavljanjem<br />
hegemonije liberalnog kapitalizma, što je dovelo do novih<br />
neizvesnosti kada su u pitanju perspektive trajnog učinka pobede nad<br />
fašizmom. Talasi ekonomskih i političkih kri<strong>za</strong> koje potresaju globalni<br />
kapitalistički poredak, stvaraju uslove <strong>za</strong> oživljavanje različitih novih<br />
oblika fašizma.<br />
Problem nasleđa antifašizma i njegove političke uloge, naročito je<br />
izražen u nekadašnjim socijalističkim zemljama. Među njima se ističu<br />
zemlje bivše Jugoslavije, s obzirom na tragična iskustva s fašističkom<br />
okupacijom iz perioda Drugog svetskog rata, na posebno značajnu<br />
ulogu antifašističke borbe u oblikovanju društvenog poretka koji je<br />
potom uspostavljen, kao i na oživljavanje šovinističkih i genocidnih<br />
tendencija u tzv. jugoslovenskim ratovima tokom 1990-ih.<br />
U Srbiji se odnos prema antifašizmu u postsocijalističkom razdoblju<br />
može posmatrati uglavnom u kontekstu potiskivanja nasleđa<br />
jugoslovenskog parti<strong>za</strong>nskog antifašizma, kao jednog od legitimi<strong>za</strong>cijskih<br />
uporišta vladavine Save<strong>za</strong> komunista, i jačanja pozicija nacionalizma<br />
i šovinizma, koji su se s početkom rata 1991. godine, još snažnije<br />
nametnuli kao <strong>ideološki</strong> faktor, afirmišući konzervativne ideje i tražeći<br />
kontinuitet što sa politikom vođenom pre Drugog svetskog rata, što sa<br />
praksom antikomunističkih snaga tokom Drugog svetskog rata. Proces<br />
potiskivanja antifašizma iz zvaničnog političkog diskursa <strong>za</strong>okružen je<br />
nastojanjem da se kao obra<strong>za</strong>c društvene integracije posle 2000. godine<br />
inauguriše „demokratski nacionali<strong>za</strong>m“, <strong>za</strong>snovan na normalizovanju<br />
nacionalističke politike, potvrđene u razdoblju ratova 1990-ih, pomoću<br />
liberalnog antitotalitarizma.<br />
140
Change language