ideološki temelji revizionizma - Centar za socijalna istraživanja
ideološki temelji revizionizma - Centar za socijalna istraživanja
ideološki temelji revizionizma - Centar za socijalna istraživanja
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Dr Ranko Končar<br />
okupatoru i jugoslovensku orijentaciju, ali mu se daje i značajno<br />
socijalno-političko obeležje i karakter. Uglavnom se tada relativizira<br />
njegov oslobodilački i patriotski karakter zbog težnji da se ostvari i kao<br />
društveni pokret, ponekad i samo <strong>za</strong>to što su njegovi protagonisti bili<br />
komunisti.<br />
Orijentacija četničkog pokreta predstavlja se u oslobodilačkom,<br />
političkom, ali i kolaborantskom smislu, s obzirom na saradnju sa okupatorom,<br />
kojoj se obično daje karakter stvarnog, ali i „privremenog“<br />
taktičkog opredeljenja.<br />
Građanski karakter rata vezuje se uglavnom <strong>za</strong> parti<strong>za</strong>nsko–<br />
četnički sukob koji se razvio na osnovi njihovih protivurečnih političkih<br />
i <strong>ideološki</strong>h težnji, ali i različitog odnosa prema okupatoru.<br />
Različiti odnos sukobljenih strana prema okupatoru – borbeni<br />
parti<strong>za</strong>nski, fabijanski četnički, i njegova „privremeno-taktička saradnja“<br />
sa okupatorom, interpretiraju rat u Jugoslaviji i kao oslobodilački<br />
i kao građanski.<br />
Istorijska literatura uglavnom izražava jedno od navedenih<br />
mišljenja, nastojeći da <strong>za</strong> njih nađe što uverljiviju dokumentarnu potvrdu.<br />
Ponekad, međutim, istorijske procese ona i relativizira da bi izbegla<br />
potpuniji sud ili ih politički predstavila.<br />
Literatura emigrantskog porekla jedinstvena je u oceni da je<br />
rat u Jugoslaviji imao građanski karakter i da su ga i<strong>za</strong>zvali komunisti,<br />
s obzirom na prevashodno političke ciljeve svoje borbe. U anali<strong>za</strong>ma<br />
istorijskih procesa parti<strong>za</strong>nskom pokretu pripisuje se samo<br />
„komunističko“, a četničkom „nacionalno“ svojstvo. U tim karakteristikama<br />
vidi se i osnova njihovog međusobnog sukoba. Smatra se da<br />
pokreti u početku idu <strong>za</strong>jedno, ali „bitne ideološko-političke razlike<br />
koje su postojale, između njih, a dobrim delom i sudar ličnih prestiža,<br />
kao i nemogućnost ujednačavanja ciljeva borbe i načina akcije, učinili<br />
su, da je između ova dva pokreta otpora došlo ne samo do razla<strong>za</strong><br />
nego i do međusobne borbe, koja je, sve više, prerastala u građanski<br />
rat... Oba su se u toj borbi povremeno oslanjala na okupatora...“<br />
Jugoslovenska istoriografija dugo je smatrala rat samo<br />
narodnooslobodilačkim, vezujući ga <strong>za</strong> parti<strong>za</strong>nski pokret, unutar kojeg<br />
su se ostvarile dublje društvene promene. U njenim interpretacijama<br />
uglavnom nije sporno primarno, nacionalnooslobodilačko svojst-<br />
122
Change language