14.07.2013 Views

Peygamberimi Öğreniyorum

Peygamberimi Öğreniyorum

Peygamberimi Öğreniyorum

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

amobrwyinda vedas mTidan,<br />

viT ToTxmeti dRis mTvare,<br />

madloba RmerTs,misi mosvliT<br />

ganaTda Cveni mxare.<br />

mogvitana RvTis brZaneba,<br />

margaliti wyobili,<br />

gverdiT axlavs abu beqir<br />

uRalato Zmobili.<br />

Suqi mohfina medinas,<br />

misi mosvliT gavlaRdiT,<br />

vegebebiT Suamavals<br />

da SevsZaxiT,mobrZandiT!<br />

Sen xar mze da Sen xar mTvare,<br />

qveynis manaTobelo,<br />

mobrZandi,RvTis sayvarelo<br />

rjulis ganmmartebelo.<br />

mogvaSora Zvelmanebi<br />

da Segvmosa axlebiT,<br />

suli Cveni gagvinaTla,<br />

rwmenis WeSmaritebiT.<br />

uqadaga mcdar morwmuneT,<br />

mivyveT patrons sikeTis<br />

yvela,vinc mihyva muhammeds<br />

hpovebs baRebs samoTxis.<br />

gagvimarta RvTis brZaneba<br />

da Cvenc guliT vendobiT,<br />

sityvas mudam vupatronebT,<br />

gveZmo,Cvenac veZmobiT.<br />

mxars mogcemT mudam RmerTmani,<br />

ar gvCvevia Ralati.<br />

Sen rom sando varskvlavi xar,<br />

eWvic ar gvaqvs amaSi<br />

amobrwyinda vedas mTidan,<br />

viT ToTxmeti dRis mTvare,<br />

madloba RmerTs,misi mosvliT<br />

ganaTda Cveni mxare<br />

dianeTis saqmeTa sammarTvelosgan<br />

cfxemfhbf& <strong>Peygamberimi</strong> Öðreniyorum<br />

Gürcüce<br />

ovbylf ve/fvvtl<br />

iefvfdfkb<br />

A<br />

dianeTis saqmeTa sammarTvelo


ovbylf ve/fvvtl<br />

iefvfdfkb<br />

(allahis locva da dideba mas)


dianeTis saqmeTa sammarTvelos<br />

gamomcemloba: 639<br />

sabavSvo wignebi: 160<br />

Cems Suamavals vecnobi<br />

(momzadebulia religiis,kulturisa da<br />

eTikis maswavlebelTagan Semdgari komisiis<br />

mier)<br />

koordinatori:<br />

doqtori omer meneqSe<br />

gamomcemeli redaqtori:<br />

doqtori iuqsel salmani<br />

vizualuri xelmZRvaneli:<br />

nurullah ozbai<br />

sakonsultacio komisia:<br />

prof. doq. ibrahim sariCami<br />

sevgi yarabuluTi<br />

suavi qemal iazgiCi<br />

ilustracia:<br />

osman Turhani<br />

2006-06-Y-0003_ 639<br />

ISBN 975_19_3913_5<br />

gamomcemeli:<br />

ERCE Matbaacýlýk<br />

tel: (0312) 394 05 65<br />

ankara,aprili 2006<br />

dianeTis saqmeTa sammarTvelo:<br />

sasuliero sagamomcemlo sammarTvelos<br />

xelmZRvaneloba<br />

misamarTi: q. ankara. Canqaia eskiSehiris gzis<br />

me-9 km<br />

tel: 0 (0312) 295 73 06<br />

faqsi: 0 (312) 284 72 88<br />

www.diyanet.gov.tr<br />

diniyayinlar@diyanet.gov.tr<br />

wwiiggnnii ggaammooiiccaa::<br />

aWaris a.r. muslimanTa<br />

sasuliero-samufTo samarTvelos<br />

iniciativiT<br />

TTargmani Seasruula:<br />

Sps `Tarjimani"<br />

q. baTumi quTaisis q. #19<br />

tarjiman_ltd@yahoo.com<br />

winasityvaoba<br />

gamarjobaT bavSvebo!<br />

gaxsovdeT, muhammed Suamavlis cxovrebis<br />

Seswavla, misdami ndoba da siyvaruli<br />

udidesi bednierebaa. misi cxovreba da mo-<br />

Rvaweoba CvenTvis naTeli magaliTebiTaa<br />

gajerebuli. swored, winamdebare wignSi<br />

gaecnobiT am uZvirfasesi adamianis cxovrebasa<br />

da islamis axsna-ganmartebisaTvis,<br />

popularizaciisa da damkvidrebisaTvis misi<br />

Tavdauzogavi Sromis Sedegebs.<br />

upirveles yovlisa, muhammed Suamavali<br />

iyo Svilebis mosiyvarule da mzrunveli<br />

mama, meuRlis mimarT Tavaziani da mowyale.<br />

sando da erTguli megobari. igi adamianebs<br />

siyvaruls, sikeTes, Tavazianobas, ganaTlebas,<br />

samarTlianobas, moralursa da zneobriv<br />

sispetakes, sxvebisaTvis daxmarebis<br />

gawevas uqadagebda.<br />

mas surda, adamianebs xeli aeRoT sicrueze,<br />

pirferobaze, qurdobaze, kacis kvlaze,<br />

alkoholur sasmelebze, azartul Tama-<br />

Sebze, sxvisdami zianis miyenebis ganzraxvaze,<br />

bunebisadmi udier mopyrobaze.<br />

muhammed Suamavalma kacobriobis bednierebisa<br />

da keTildReobisaTvis uamravi moraluri<br />

da fizikuri tanjva gadaitana, mravali<br />

urTulesi dabrkoleba gadalaxa:<br />

mSier-mwurvals, urwmunoTa mier risxvadatexils,<br />

samSoblodan gaZevebuls, brZoleb-<br />

Si daWril-daqanculs rwmenisa da ideisa-<br />

Tvis arasdros uRalatia, vinaidan mas allahisagan<br />

dakisrebuli hqonda misia _ adamianebisaTvis<br />

aexsna islami,_ gadarCenis<br />

erTaderTi gza!<br />

sayvarelo bavSvebo!<br />

Cveni sarwmunoeba islamia, Suamavali_<br />

muhammedi, wminda wigni ki_ yurani. Tu Cven<br />

allahs virwmunebT, gveyvareba muhammed Suamavali<br />

da Tu yuranis brZanebebs SevasrulebT,<br />

bednieri da warmatebulebi viqnebiT.<br />

amitomac muhammed Suamavali kargad<br />

unda gavicnoT, SeviyvaroT da magaliTic<br />

misgan aviRoT. am wignis mizanic swored<br />

esaa. imedi gvaqvs, dainteresdebiT da xalisiT<br />

waikiTxavT.<br />

Tqven Cveni momavali xarT da Zalian gviyvarxarT...<br />

dianeTis saqmeTa sammarTvelo<br />

ovbylf ve/fvvtl<br />

iefvfdfkb<br />

dianeTis saqmeTa sammarTvelo<br />

ankara


sarCevi<br />

nawili pirveli<br />

oboli muhammedi<br />

winasityvaoba 04<br />

yvela mas elodeboda 09<br />

bedniereba moevlina samyaros 11<br />

dedasTan pirveli ganSoreba da<br />

ucxo mxareSi yofna 13<br />

dedis ukanaskneli ambori 16<br />

babua abdulmutalibi 17<br />

biZa ebu Talibi 18<br />

nawili meore<br />

axalgazrda muhammedi<br />

mxardaWera usamarTlobis<br />

winaaRmdeg brZolaSi 21<br />

gza qorwinebisaken 23<br />

samagaliTo meuRle da<br />

samagaliTo mama 25<br />

mas yvela endoba 28<br />

nawili mesame<br />

muhammeds Suamavloba eboZaü<br />

pirveli Sexvedra jebrailangelozTan 31<br />

mesaidumle hatije 33<br />

islami vrceldeba 35<br />

pirveli muslimanebi da erqamis saxli 37<br />

daSineba iwyeba 39<br />

mwuxarebis weli 41<br />

axali samSoblos Zieba 42<br />

eTiopia 42<br />

taifi 45<br />

aqabe: medinasaken mimavali gza 45<br />

nawili meoTxe<br />

medinaSi gadasaxleba (hijreTi)<br />

mivdivarT,magram davbrundebiT 49<br />

yvela mas elodeboda 52<br />

nawili mexuTe<br />

medina: axali civilizaciis qalaqi<br />

axali civilizaciia yalibdeba 55<br />

meCeTi 55<br />

ezani 56<br />

dasaxlebis adgili 56<br />

Zmoba 56<br />

erTad cxovreba 57<br />

yvela moswavle gaxda 59<br />

ramaznis Tve 59<br />

SuRli grZeldeba 60<br />

gardatexis wertili: bediri 61<br />

mware gamocdileba; uhudi 63<br />

yvela gza icdeba: teraqtebi 65<br />

Zneli gamocda: hendeki 66<br />

nawili meeqvse<br />

saxlSi dabruneba<br />

hudeibies SeTanxmeba 69<br />

mizani-mTeli msoflio 71<br />

meqas dapyroba da saxlSi dabruneba 72<br />

nawili meSvide<br />

yvela masze tiroda<br />

gamosamSvidobebeli hajoba da<br />

gamosamSvidobebeli mimarTva (xuTbe) 75<br />

gamomSvidobeba 76<br />

ganSoreba: yvela masze tiroda<br />

muhammed Suamavlis cxovrebis<br />

77<br />

mniSvnelovani TariRebi 79


1. nawili oboli muhammedi wminda muhammed Suamavali 9<br />

nawili pirveli<br />

oboli muhammedi<br />

yvela mas elodeboda<br />

islamiswina periods jahilie anu umecrebis xana<br />

ewodeba. im droSi adamianebi pirvelyofiluri<br />

cxovrebis wesebiT cxovrobdnen. uqonels, upatronos,<br />

umweosa da Rarib-Rataks monobis uReli<br />

edgmeboda da sazogadoebisgan iriyeboda;<br />

mezoblobasa da naTesaobas araviTari mniSvneloba<br />

aRar eniWeboda; xalxi erTmaneTs aRar endoboda.<br />

isedac uuflebo qali, saerTod aRar fasdeboda,<br />

patara gogonebs cocxlad marxavdnen. adamianebi<br />

mcdar rwmenebs adgnen da kerpebs eTayvanebodnen.<br />

im xanaSi mcxovrebi ori pirovneba arsebul<br />

viTarebas Semdegnairad gadmogvcems:<br />

`Cven umecrad da barbarosulad vcxovrobdiT.<br />

kerpebs veTayvanebodiT, uzneobas CavdiodiT, naTesavebs<br />

veqiSpebodiT, mezoblobas aRar vafasebdiT.<br />

SeZlebulni SeuZloebs vCagravdiT."<br />

`Cven is xalxi varT, vinc umecrebis (jahilies)


1 0 1. nawili oboli muhammedi wminda muhammed Suamavali<br />

xanaSi icxovra. kerpebs veTayvanebodiT, sakuTar<br />

Svilebs vxocavdiT. erTi qaliSvili myavda. roca<br />

davuZaxebdi, maSinve CemTan moirbenda. erT dRes<br />

davuZaxe da isic maSinve CemTan gaCnda. Cvens saxl-<br />

Tan axlos mdebare WasTan miviyvane da erTi<br />

moqneviT WaSi gadavuSvi. `mamaa!"_ es iyo misi<br />

ukanaskneli SeZaxili, romelic dResac yurebSi<br />

Camesmis."<br />

ra sisaZagle da ganukiTxaobac im xanaSi xdeboda,mxolod<br />

zemoT TqmuliT rodi Semoifargleba:<br />

adamianebi kerpebs scemdnen Tayvans. kerpebiT iyo<br />

gavsebuli allahis saxli_ qaabec.<br />

adamianis Rirseba nuls gautolda. bazarze<br />

mona,sxva nebismieri saqonlisa da nivTis msgavsad,<br />

iyideboda.<br />

SeZlebuli umweos Cagravda,ar arsebobda iseTi<br />

struqtura, sadac daCagruli simarTlis povnas<br />

SeZlebda. avismqneli, boroti saqcielis miuxedavad,yovelTvis<br />

marTali gamodioda.<br />

xalxi loTobiT, mruSobiTa da dilamde<br />

azartuli TamaSiT iyo gatacebuli.<br />

zogierTi wuxda am viTarebis gamo,magram aseTebi<br />

umciresobas warmoadgendnen da arsebuli<br />

situaciis gamosworeba ar ZaluZdaT.<br />

guli SestkiodaT da im imediTRa inugeSebdnen<br />

Tavs, rom gamoCndeboda vinme iseTi, vinc SeZlebda<br />

arsebuli aRviraxsnilobis gamosworebas. netavi,<br />

allahi Tu gamougzavnida maTac Suamavals ise,<br />

rogorc es warsulSi xdeboda?!<br />

yvelas am kiTxvis pasuxi ainteresebda. warsul-<br />

Sic hqonda adgili aseT viTarebebs. yoveli aseTi<br />

ganukiTxaobis dros allahi adamianebs ugzavnida<br />

swori gzis maCveneblebs Suamavlebs. is warmogzavnili<br />

Suamavalebi swor gzas qadagebdnen. adamianTagan<br />

zogs swamda maTi,zogni ki uars acxadebdnen.<br />

magaliTad: nuhi, salihi, hudi allahis mier warmogzavnili<br />

Suamavlebi iyvnen. is xalxi,romlebsac<br />

1. nawili oboli muhammedi wminda muhammed Suamavali 1 1<br />

es Suamavlebi moevlinaT, meqas mcxovrebTa<br />

msgavsad, allahis WeSmariti gzidan gadamcdarni<br />

iyvnen. amitomac maT gasafrTxileblad gamogzavna<br />

allahma Suamavlebi, romlebmac misi brZanebebis<br />

gadasacemad udidesi jafa gaswies.<br />

ibrahim Suamavalmac usiamovnebebi gadaitana.<br />

maT,visac misi Suamavloba ar swamdaT,misi koconze<br />

dawvac ki scades, magram allahma isxna igi am<br />

gansacdelisgan.<br />

allahma RvTiuri wigni gardamouvlina zogierT<br />

Suamavals,romlebmac am wignebis meSveobiT xalxs<br />

WeSmariteba uqadages: musa (mose) Suamavals<br />

TevraTi (Tora) gardmouvlina,davud (daviTi) Suamavals_zeburi<br />

(fsalmunebi), isa (ieso) Suamavals<br />

ki_injili (saxareba). yvela Suamavali adamianebs<br />

samarTlianobisaken, sikeTisa da sispetakisaken<br />

mouwodebda.<br />

isa Suamavlis Semdgom daaxloebiT 6 saukune iyo<br />

gasuli. adamianebi kvlav erTmaneTisadmi mtrobisa<br />

da allahisadmi daumorCileblobis gzas daadgnen.<br />

swavlulebi fiqrobdnen, rom ukve moaxloebuli<br />

iyo axali Suamavlis movlinebis dro. yvela axali<br />

Suamavlis mobrZanebas eloda.<br />

bedniereba moevlina<br />

samyaros<br />

aprilis miwuruls abdulmutalibi SviliSvilis<br />

dabadebas eloda. Tvalebi gzisaken hqonda.<br />

es sasixarulo ambavi yovel wuTs SeiZleboda<br />

ecnobebinaT misTvis. sul mcire xnis win gancdili<br />

ambavi gaaxsenda da qaabesken mitrialda. Tvalwin<br />

warmoudga, rac maSin moxda. gaaxsenda, Tu rogor<br />

Sexvda qaabes dasangrevad mosul iemenis mmarTvel<br />

muuhammed Suuamavali<br />

daibada 5771 wwliss<br />

20 aprilss


`gana ar<br />

ginaxxavss, Senma<br />

RmerTma ra<br />

damarTa sspiloss<br />

patronebss? gana<br />

ar gaacruua maTi<br />

xxrikebi? maT<br />

zzemodan<br />

gamouugzzavna<br />

ebabiliss Citebi.<br />

maT (Citebma)<br />

dauuSiness<br />

gamomwwvari Tixxiss<br />

qvebi. issini<br />

daamssgavssa<br />

gamoffituuli<br />

marcvliss<br />

CenCoss.""<br />

((suura ffili)<br />

<br />

`gana man oboli<br />

ar gnaxxa da ar<br />

Segiffara?""<br />

((suura duuha,, aiaTTi 6)<br />

<br />

1 2 1. nawili oboli muhammedi wminda muhammed Suamavali<br />

ebrehes da rogor waarTva mas aqlemebi. aseve<br />

gaaxsenda, rac maSin ebrehes uTxra: `me aqlemebis<br />

patroni var,amdenad me mxolod maTi dacva mevaleba.<br />

qaabes patroni didi allahia. darwmunebuli<br />

var, mas allahi daicavso." ebrehe ki, misgan qaabes<br />

gadarCenisaTvis Txovna_mudaras eloda. allahma<br />

marTlac daicva qaabe. amiT abdulmutalibma erTxel<br />

kidev igrZno RmerTis Zala da sidiade.<br />

_ Svilo abdullah!_ Tqva TavisTvis da guli<br />

SeuRonda. abdullahi amineze daqorwinebidan<br />

mcire xnis Semdeg daiRupa. axla ki SviliSvilis<br />

dabadebis ambavs mouTmenlad eloda.<br />

am dros maxarobeli moiWra:<br />

_ samaxaroblo minda, abdulmutalib, SviliSvili<br />

SegeZinaT!_ aRtacebiT miaZaxa maxarobelma.<br />

moxucma igrZno, rogor dauwyo gulma ufro<br />

Zalumad cema. Tvalebidan sixarulis cremli gadmoeRvara.<br />

swrafi nabijiT mivida ojaxSi. saxlSi yvela<br />

mxridan pawawina SviliSvilis tirili ismoda.<br />

1. nawili oboli muhammedi wminda muhammed Suamavali 1 3<br />

naRvliani sixaruli Semoawva guls. axalSobili<br />

mkerdze miikra. roca akoca da daynosa,abdullahis<br />

surneli igrZno. Tvalebi cremliT daecvara da<br />

rom aravis SeeniSna,amines miubrunda:<br />

_ bavSvs ra davarqvaT?_ hkiTxa.<br />

_ muhammedi!_ upasuxa aminem<br />

moxuci erTi wuTiT Seyovnda. es saxeli misi<br />

ojaxisaTvis ucxo iyo. aminem auxsna, rom mas sizmarSi<br />

xma Caesma: `Sen vaJi unda SegeZinos, mas<br />

muhammedi daarqvi!" radgan gangebam ase ineba,abdulmutalibmac<br />

obol SviliSvils muhammedi daarqva.<br />

Semdeg moxucma patara SviliSvili qaabeSi waiyvana.<br />

xelebi aRapyro da SviliSvilis boZebisaTvis<br />

allahisadmi madliereba gamoTqva. axalSobilze<br />

am saxelis darqmevis mizeziT dainteresebulebs<br />

igi ase pasuxobda:<br />

_ raTa allahmaca da adamianebmac xotba Seasxan<br />

mas!<br />

roca abdulmutalibi qaabedan saxlSi dabrunda,aminesTan<br />

axalSobilis sanaxavad misuli Tavisi<br />

coli da vaJi_abbasi daxvda. abbasi jer kidev 3<br />

wlis iyo. igi muhammedTan frTxilad mivida,<br />

gakvirvebuli TvalebiT jer bavSvi SeaTvaliera,<br />

Semdeg patara xeliT mas saxeze moefera,daixara da<br />

akoca.<br />

dedasTan pirveli ganSoreba<br />

da ucxo mxareSi yofna<br />

meqa Tavisi klimaturi pirobebis gamo bavSvis<br />

aRzrdisaTvis Sesaferisi adgili ar iyo. amitom


muuhammed<br />

Suuamavali uukve<br />

hatijezze iyo<br />

daqorwwinebuuli,<br />

roca meqaSi miss<br />

ssanaxxad halime<br />

Camovida.<br />

Suuamavali mass<br />

gadaexxvia da asse<br />

mimarTa:<br />

`ssayvarelo<br />

dedilo!"" ZiZass<br />

gauumasspinZlda da<br />

hkiTxxa, xxom<br />

araffriss uuWirda.<br />

halimem ssuurssaTiss<br />

naklebobassa da<br />

gvalvazze Camoagdo<br />

ssityva. muuhammed<br />

Suuamavalma mass 40<br />

cxxvari da erTi<br />

aqlemi aCuuqa.<br />

<br />

1 4 1. nawili oboli muhammedi wminda muhammed Suamavali<br />

meqaSi mcxovrebi bevri ojaxi, janmrTelad<br />

aRzrdisaTvis axalSobils sofelSi ZiZasTan<br />

agzavnida, sadac bavSvis aRzrda Semosavlis erTerTi<br />

wyaro iyo.<br />

muhammedis dabadebidan erTi kviris Tavze,<br />

tradiciis Sesabamisad aminec ZiZis Zebnas Seudga.<br />

magram arc erT ZiZas ar surda qvrivis Svilis<br />

ayvana, radganac fiqrobdnen, rom misgan sasurvel<br />

anazRaurebas ver miiRebdnen.<br />

abdulmutalibic ZiZis ZebniT iyo dakavebuli.<br />

didi xnis Zebnis Semdeg ipova erTi qalbatoni,<br />

romelsac halime erqva. `Cems obol SviliSvils<br />

ZiZobas Tu gauwevo",_ hkiTxa mas. halime dafiqrda,<br />

oboli bavSvis ayvana ar surda, magram im dRes<br />

radganac iseTi bavSvi ver ipova, romlis ayvanac<br />

ufro sasurveli iqneboda, qmars SeuTanxmda da<br />

abdulmutalibis winadadebas daTanxmda,bavSvi aiyvana<br />

da mgzavrobis samzadisi daiWira. xangrZlivi<br />

mogzaurobis Semdeg sofels miaRwies.<br />

1. nawili oboli muhammedi wminda muhammed Suamavali 1 5<br />

muhammedi axal ojaxSi swrafad izrdeboda.<br />

ZuZumteebi Seima da abdullahic SeeCvivnen mas.<br />

soflis garemoSi darboda, TamaSobda, cxvars<br />

mwyemsavda da dReebs mxiarulad atarebda.<br />

halimem da misma meuRlem Tavidanve SeniSnes,rom<br />

muhammedi gansakuTrebuli bavSvi iyo. amaSi isini im<br />

garemoebam daarwmuna, rom maT ojaxSi muhammedis<br />

Sesvlis dRidan mxiarulebam da xvavbaraqam imata.<br />

dro swrafad gavida. 5 wlis muhammedi dedasTan<br />

unda dabrunebuliyo. halime da misi ojaxi imdenad<br />

SeeCvivnen mas,rom misgan ganSoreba aRar undodaT...<br />

halimem muhammedi meqaSi daabruna dedasTan... gan-<br />

Sorebis dros cremli ver Seikava, ise ewyina,<br />

TiTqosda sakuTar Svils Sordeboda. meqa mwuxarem<br />

datova da sofelSi dabrunda.<br />

muhammedi dReebs dedasTan atarebda da mamiseul<br />

keras TandaTan eCveoda.<br />

dedis Zmebi medinaSi cxovrobdnen. aminem muhamme-


`muuhammed<br />

Suuamavalma,<br />

medinaSi jihreTiss<br />

Sessruulebiss<br />

Semdgom, dediss<br />

ssafflavi<br />

moinaxxuula,<br />

ssafflaviss miwwa<br />

xxelebiT Seasswwora<br />

da cremlebi ver<br />

Seikava. roca<br />

tiriliss mizzezzi<br />

hkiTxxess, asse<br />

uupassuuxxa: `dediss<br />

monatrebam<br />

amatira.""<br />

<br />

1 6 1. nawili oboli muhammedi wminda muhammed Suamavali 1. nawili oboli muhammedi wminda muhammed Suamavali 1 7<br />

di,maTi gacnobisa da cota xniT iq darCenis mizniT,<br />

biZebTan waiyvana. aRmzrdeli ummu eimenic Tan<br />

axlda. medinaSi erTi Tve dahyves. Semdeg meqaSi<br />

dasabruneblad gzas daadgnen. sofel ebvaSi, amine<br />

SeuZlod gaxda.<br />

dedis ukanaskneli ambori<br />

meqaSi Casvlas xuTi momqancveli dRe mounda.<br />

ukan dabrunebuli umme eimeni abdulmutalibs eZebda<br />

gamalebiT. imas fiqrobda,rogor aexsna abdulmutalibisaTvis<br />

amines gardacvalebis ambavi. erTi<br />

wuTiT muhammedze SeaCera mzera. mamiT obol<br />

muhammeds,aRarc deda hyavda.<br />

ummu eimenma, roca abdulmutalibi ipova, cremlebi<br />

veRar Seikava. marTalia, abdulmutalibs<br />

rZlis avadmyofobis ambavi gaego, magram janmrTelobis<br />

ukanaskneli mdgomareobisa araferi<br />

icoda, amitomac Zalian dardobda. ummu eimenTan<br />

erTad amine rom ver dainaxa, SeSfoTda. ummu eimenis<br />

saxis gamometyvelebidan igrZno, rom mis Tavs<br />

raRac ubedureba trialebda. ummu eimenma Tavi<br />

daxara da amines gardacvaleba auwya. abdulmutalibma,<br />

TiTqosda tkivilis dasaokeblad, muhammedi<br />

mxurvaled Caikra gulSi.<br />

Semdeg ummu eimenma dawvrilebiT mohyva, rac<br />

moxda: medinadan rom wamovidnen, ori dRis mgzavrobis<br />

Semdeg ebvaSi amine SeuZlod gaxda. rogorc<br />

ki aRsasrulis moaxloeba igrZno, Svils esaubra,<br />

mas ukanasknelad eambora da miicvala.<br />

muhammedi, romelmac mama medinas miwas, xolo<br />

deda ki ebvas miwas miabara,axal TavSesafars eZebda.<br />

amis Semdgom masze babuas_ abdulmutalibs unda<br />

ezruna.<br />

babua abdulmutalibi<br />

xma gavarda `abdulmutalibi mokvdao". tiroda<br />

mTeli ojaxi. muhammedic oTaxis erT kuTxeSi<br />

uxmod icremleboda. am ambavma yvelaze metad mas<br />

atkina guli,radganac babua mamasaviT uyvarda. igi<br />

imdenad Tbilad epyroboda,rom misTvis obloba ar<br />

ugrZnobinebia.<br />

ori weli babuasTan ganuyrelad icxovra. erTad<br />

iyvnen yvelgan. roca meqaSi gvalva iyo, babuam igi<br />

wvimis vedrebazec ki waiyvana. umisod ar miirTmevda.<br />

sadac unda wasuliyvnen,mas yovelTvis sapatio<br />

adgilze dasvamda. vinc amis mizeziT dainteresdeboda,ase<br />

pasuxobda:<br />

`_ allahis nebiT, igi momavalSi Zalian didi<br />

pirovneba unda gaxdes".<br />

muhammedi gulamoskvnili tiroda. uceb xelis<br />

Sexeba igrZno,gons moego,miixeda. win misi biZa_ ebu<br />

Talibi idga. biZam xeli mohkida, fexze wamoayena,<br />

Tmaze miealersa da uTxra: `babuam Seni Tavi me Camabarao".<br />

muhammedi amis gagonebaze biZamiss moexvia.<br />

muuhammed<br />

Suuamavalss<br />

wwlebiss Semdeg,<br />

roca bicola_<br />

ffatima essediss<br />

assuuli<br />

gardaecvala,<br />

Zalian ewwyina.<br />

missdami<br />

ssiyvaruuli<br />

imdenad Zlieri<br />

iyo, rom<br />

Suuamavalma ess<br />

grZnoba am<br />

ssityvebiT<br />

gamoxxata: `dRess<br />

deda<br />

gardamecvala""<br />

da miss ssuudarad<br />

(qeffinad)<br />

ssakuuTari perangi


missca, muuhammed<br />

Suuamavalma,<br />

bicolassadmi<br />

asseTi<br />

ssiyvaruuliss<br />

mizzezziT<br />

ddaaiinntteerreesseebbuulleebbss,,<br />

asse uupassuuxxa:<br />

_ biZaCemiss_ ebuu<br />

Talibiss Semdeg,<br />

bicolaCemiss<br />

mssgavssad araviss<br />

uuzzruunia Cemzze.<br />

igi CemTviss<br />

dedassaviT iyo.<br />

ssakuuTar<br />

Svilebzze adre<br />

me damanayrebda<br />

da damvarcxxnida.<br />

1 8 1. nawili oboli muhammedi wminda muhammed Suamavali<br />

biZa abu Talibi<br />

muhammedma gaigo,rom abu Talibi damaskoSi unda<br />

gamgzavrebuliyo. SesaZloa mogzauroba ramdenime<br />

Tves gagrZelebuliyo. biZamisis gareSe meqaSi martod<br />

darCena ar surda. amitom biZamiss damaskoSi<br />

wayolis survili gaumxila. biZam auxsna: mas ar<br />

waiyvanda im mizeziT,rom mogzauroba metad xangr-<br />

Zlivi da momqancveli iqneboda, SesaZloa am yvelafers<br />

igi daeavadmyofebina.<br />

muhammdi atirda, aqlems avSaraSi mohkida xeli<br />

da biZamiss SehRaRada: "Sen Tu waxval, me viRasTan<br />

davrCe?"<br />

Zmiswulis sityvebma abu Talibze seriozuli<br />

gavlena moaxdina:<br />

_ kargi,Senac Tan wagiyvan. amis Semdeg me da Sen<br />

aRarasodes<br />

muhammeds.<br />

davSordebiT erTmaneTs._ upasuxa<br />

amis Semdeg abu Talibs muhammedi marTlac<br />

aRarasodes mouSorebia gverdidan da sadac midioda,isic<br />

Tan mihyavda.<br />

abu Talibs mravalsuliani ojaxi hyavda da<br />

ekonomikuradac uWirdaT. is da misi meuRle<br />

yovelTvis cdilobdnen, rom muhammedisTvis es ar<br />

egrZnobinebinaT. muhammedic biZasa da bicolas<br />

didi siyvaruliT epyroboda,xan saqmeebSi exmareboda,<br />

xan faras mwyemsavda, xan Zroxas. bicola mas<br />

1. nawili oboli muhammedi wminda muhammed Suamavali 1 9<br />

sakuTari SviliviT uvlida da arafers aklebda.<br />

aseT viTarebaSi biZasTan gaizarda da davaJkac-<br />

da muhammedi.<br />

roca muuhammedss<br />

hkiTxxess, rom<br />

axxalgazzrdobaSi<br />

Tayvanss sscemda Tuu<br />

ara kerpebss da<br />

ssvamda Tuu ara<br />

alkoholuur<br />

dassalevebss, man<br />

uupassuuxxa: ""ara!""<br />

igi bavSvobidanve<br />

Sorss iyo im<br />

uuwwminduurobaTagan,<br />

rassac im<br />

ssazzogadoebaSi<br />

hqonda adgili.


2. nawili axalgazrda muhammedi wminda muhammed Suamavali 2 1<br />

nawili meore<br />

axalgazrda muhammedi<br />

Tanadgoma usamarTlobis<br />

winaaRmdeg brZolaSi<br />

rogorc vTqviT, im xanaSi umweoni da Rarib-<br />

Ratakni mudam iCagrebodnen, mdidrebi da SeZlebulni<br />

ki yovelTvis imarjvebdnen da marTldebodnen.<br />

am mdgomareobas wertili unda dasmoda.<br />

swored am mizanma gaaerTiana meqeli axalgazrdebi.<br />

judanis vaJis_abdullahis saxlSi SekrebilTa<br />

Soris muhammedic iyo. yvelas kargad esmoda,Tu ra<br />

garyvnilobisa da uzneobis WaobSi imyofeboda<br />

sazogadoeba. `RirseulTa sazogadoebis" saxeliT<br />

SeTanxmdnen da erTmaneTs piroba misces, rom<br />

daicavdnen meqas mkvidrTa da CamosulTa uflebebs.<br />

kargad icodnen, Tu ramdenad Zneli iyo amis ganxorcieleba,<br />

magram am sirTules ar SeuSindnen da<br />

uSeRavaTo brZola gaaCaRes adamianTa uflebebis<br />

dasacavad.<br />

im dros erTma vaWarma, romelic zebidis toms<br />

ekuTvnoda, meqaSi gasayidad sami aqlemi saqoneli


ebuu ebuu jehili: jehili:<br />

missi namdvili<br />

ssaxxeli amr<br />

hiSamiss Zea. igi<br />

yuureiSiss tomiss<br />

maRali wwriss<br />

wwarmomadgenelTa<br />

gani iyo.<br />

isslamissadmi<br />

mtrobiss gamo<br />

muuhammed<br />

Suuamavalma mass<br />

ebuu jehili<br />

Searqva. ebuu<br />

jehili uumecarTa<br />

wwinamZRolss<br />

niSnavss.<br />

<br />

2 2 2. nawili axalgazrda muhammedi wminda muhammed Suamavali<br />

Camoitana. ebu jehils, romelic meqaSi erT-erTi<br />

gavleniani figura iyo, saqoneli moewona da<br />

radganac vaWari ucxoeli iyo, misi Calis fasad<br />

xelSi Cagdeba moindoma. vaWars Zalze dabali da<br />

misTvis miuRebeli fasi SesTavaza. radgan vaWari<br />

mis SeTavazebul fasze ar daeTanxma,ebu hejilma<br />

Tavisi gavleniT isargebla da danarCen muStrebs<br />

daemuqra, rom saqoneli ar eyidaT da gasayidi<br />

darCeniliyo. kargad icoda man, rom meqaSi misgan<br />

yvelas eSinoda da aravin isurvebda masTan<br />

dapirispirebas, amitomac saxlSi guldamSvidebuli<br />

da darwmunebuli wavida.<br />

vaWari daibna. gamouval mdgomareobaSi Cavardnilma<br />

aRar icoda,ra eRona. swored am dros viRacam<br />

CasCurCula: `muhammedTan midi,is dagexmarebao".<br />

vaWars meti raRa darCenoda, ukanaskneli imediT<br />

mivida masTan da yvelaferi mouyva. muhammedma mousmina,<br />

bazarSi gavida da vaWris mTeli saqoneli<br />

realur fasad iyida. Semdeg ebu jehilTan mivida,<br />

karze daakakuna da igi amgvari saqcielis gamo<br />

gaafrTxila. muhammedis am gabedulebiT gakvirvebulma<br />

ebu jehilma aRarc ki icoda,ra pasuxi gaeca<br />

misTvis da krintic ver daZra. muhammedis qomagobiT<br />

gakvirvebuli darCa ara marto ebu jehili,<br />

aramed yvela is, vinc piradad ixila da vis<br />

yuramdec miaRwia es ambavi.<br />

***<br />

im ganukiTxaobis periodSi,erTi iemeneli Tavis<br />

qaliSvilTan erTad qaabes mosanaxuleblad meqaSi<br />

Cavida. qalaqSi SesvlisTanave maT viRac ucnobi<br />

2. nawili axalgazrda muhammedi wminda muhammed Suamavali 2 3<br />

miuaxlovda. Tvali qaliSvilze eWira. aSkara iyo,<br />

cudi zraxvebi amoZravebda. mama SeSfoTda.<br />

irgvliv mimoixeda,iqneba iseTi vinme epova,romelic<br />

maT daexmareboda. mzakvarma ucnobma qaliSvils<br />

xeli staca da ise waaTria, rom umweo mamisaTvis<br />

yuradRebac ar miuqcevia. mama, romelmac qaliSvilis<br />

gamtacebels winaaRmdegoba ver gauwia,<br />

mosTqvamda da gamvlelsa da gamomvlels Svelas<br />

Txovda. TviTmxilvelebma urCies,rom misuliyo da<br />

Tavisi mdgomareoba `RirseulTa sazogadoebisTvis"<br />

aexsna.<br />

sxva gamosavali aRar hqonda. pirdapir qaabesTan<br />

mivida da daiyvira: `aravinaa aq RirseulTa sazogadoebidan<br />

vinme?". maSinve ramdenime SeiaraRebulma<br />

kacma miirbina masTan. SeeSinda... `ra gagWirvebia,<br />

ucnobo?"- hkiTxes mas. iemenelma yvelaferi mouyva,<br />

rac SeemTxva. SeiaraRebulebi maSinve mixvdnen,rom<br />

ucnobisTvis qaliSvilis wamrmTmevi nubeihi iqneboda<br />

da pirdapir masTan mividnen, karSi SeCerdnen<br />

da mkacrad mimarTes: `fu, Sens kacobas! ramodena<br />

warmodgena gaqvs sakuTar Tavze? axlave gamouSvi<br />

am kacis qaliSvili!" xolo, roca Seatyves, rom<br />

nubeihi qaliSvilis gamoSvebas ar apirebda, igi<br />

ufro kategoriuli toniT gaafrTxiles: `Cven am<br />

saqmes Tavs ar gavanebebT. piroba gvaqvs erTmaneTze<br />

micemuli, daCagrulT mxareSi amovudgeT. es<br />

Cveni movaleobaa. amitom qaliSvils Tu sakuTari<br />

nebiT ar gamouSveb, iZulebuli iqnebi Seeguo im<br />

Sedegs, rac amas mohyveba." nubeihs meti gza aRar<br />

hqonda,qaliSvili mamas daubruna.<br />

gza qorwinebisaken<br />

hatije vaWrobiT iyo dakavebuli. igi meqaSi erTerTi<br />

umdidresTagani iyo. TandaTan xvdeboda, rom


2 4 2. nawili axalgazrda muhammedi wminda muhammed Suamavali 2. nawili axalgazrda muhammedi wminda muhammed Suamavali 2 5<br />

amden saqmes marto veRar gawvdeboda, amitom iseT<br />

pirovnebas eZebda, romelsac bolomde endoboda.<br />

iseT periodSi, roca adamianebs erTmaneTisadmi<br />

iotisodena ndobac ki aRar gaaCndaT, qalisaTvis<br />

vaWroba sakmaod rTul saqmes warmoadgenda.<br />

muhammedi mouvida azrad. nacnobebisagan gaego,<br />

rom igi metad sando da patiosani pirovneba iyo.<br />

amitom ufro rigiani iqneboda, vaWrobis saqme<br />

misTvis miendo. mas Suakaci gaugzavna, raTa gaego,<br />

Tu ra azris iqneboda igi amasTan dakavSirebiT.<br />

muhammedi,xangrZlivi fiqris Semdgom,daTanxmda<br />

am winadadebas da hatijes mTeli savaWro saqmianobis<br />

pasuxismgebloba sakuTar Tavze aiRo.<br />

* * *<br />

damaskoSi gasagzavni qaravnis samzadisi<br />

TiTqmis dasrulebuli iyo. hatijem muhammedze<br />

dasaxmareblad da kidev ufro kargad gasacnobad<br />

qaravans misi damxmare meiserec gaayola.<br />

muhammedma damaskoSi xangrZlivi mogzaurobis<br />

Semdeg CaaRwia,saqoneli Zalian karg fasSi gayida<br />

da didi mogeba naxa, axali saqoneli SeiZina da<br />

meqaSi dabrunda. meiserem mogzaurobis dros<br />

muhammedi ufro axlos gaicno. misma spetakma<br />

zneobam uaRresad kargi STabeWdileba datova.<br />

meqaSi dabrunebulma yvelaferi dawvrilebiT mouyva<br />

hatijes.<br />

samagaliTo meuRle da<br />

samagaliTo mama<br />

hatijes muhammedis patiosnebaSi eWvi aRar epareboda.<br />

pirveli savaWro qaravani, romlis pasuxismgeblobac<br />

mas ekuTvnoda, saR-salamaTi daabruna<br />

damaskodan da didi mogebac naxa. patiosnebas veravin<br />

dauwunebda. mis zneobas da sispetakes yvela<br />

xotbas asxamda.<br />

hatije adre orjer iyo gaTxovili. rogorc<br />

qvrivs,bevrma Txova xeli,magram yvela uariT gaistumra.<br />

dros sakuTar saxlze da saqmianobaze zrunvaSi<br />

atarebda. es mdgomareoba manam gagrZelda,<br />

sanam muhammeds gaicnobda.<br />

muhammedis pirovnebiTa da zneobiT aRtacebulma<br />

hatijem ifiqra,rom muhammedze daqorwineba Sei-<br />

Zleboda, rac SemdgomSi gadawyvita kidec.<br />

muhammeds daqorwineba SesTavaza. 25 wlis muhammedma<br />

sakmao fiqris Semdeg hatijes qorwinebaze Tanxmoba<br />

misca.<br />

maT ubralo qorwili gadaixades. qorwinebis<br />

Semdeg muhammedi ebu Talibis saxlidan hatijesTan<br />

gadavida sacxovreblad. igi vaWrobiT iyo dakavebuli<br />

da finansuradac aRar uWirda.<br />

am xanebSi ebu Talibs ekonomikurad gauWirda.<br />

muhammedma biZis mxarSi amosadgomad da dasaxmareblad<br />

ebu Talibis vaJi_ali masTan gadaiyvana.<br />

muhammedsa da hatijes erTmaneTi Zalian uyvardaT.<br />

bednieri ojaxi Seqmnes da yvelas zneobis magaliTs<br />

aZlevdnen. pirveli Svilis gaCenam maTi bedniereba<br />

kidev ufro gaaZliera. baSvs yasimi daarqves.<br />

magram, samwuxarod, maTi es erTad-erTi vaJi,<br />

_jahiliess anuu<br />

uumecrebiss xxanaSi,<br />

maSin, roca<br />

gogonebss<br />

araviTar pativss<br />

ar sscemdnen,<br />

muuhammed<br />

Suuamavali, roca<br />

missi qaliSvili_<br />

ffatima ewwveoda,<br />

ffexxzze<br />

wwamodgeboda,<br />

loyebzze<br />

akocebda da<br />

Taviss adgilass<br />

dassvamda.<br />

<br />

ebuu lehebi da<br />

missi meuuRle,<br />

isslamiss mtrebss<br />

xxelmZRvanelobdn<br />

en. ssuura TebbeTi<br />

sswwored maT mier<br />

muusslimanebiss<br />

mimarT<br />

borotebiss gamo<br />

gardmoevlna. im<br />

xxanebSi muuhhammed<br />

Suuamavliss ori<br />

qaliSvili- uummuu<br />

guulssuumi da<br />

ruuyie, ebuu<br />

lehebiss or vaJzze<br />

iyvnen<br />

daniSnuulni.


oca suura<br />

TebbeTi<br />

gardmoevllinna,, ebuu<br />

llehebma da misma<br />

meuuRllem muuhammed<br />

Suuamavllis<br />

qalliSvillebTann<br />

maTi Svillebis<br />

SeuuRllebis saqme<br />

iZuullebiT CaSalles.<br />

am ambavma muuhammed<br />

Suuamavalli da<br />

hatijje Zalliann cuud<br />

situuaciaSi Caagdo,,<br />

magram Svillebs<br />

mxxardaWera ar<br />

daaklles da<br />

mTlliann siZnnelleebs<br />

medgrad<br />

gauumkllavdnnenn.<br />

2 6 2. nawili axalgazrda muhammedi wminda muhammed Suamavali<br />

romelsac didi siyvaruliT zrdidnen, jer kidev<br />

dedis ZuZus mitovebmade daiRupa. yasimis Semdgom<br />

maT TanmimdevrobiT SeeZinaT: zeinabi,ummu gulsumi,ruyie,fatima<br />

da abdullahi.<br />

* * *<br />

Semdgom wlebSi muhammeds mariesgan, romelzec<br />

hatijes sikvdilis Semdeg medinaSi yofnisas<br />

daqorwinda, ibrahimi SeeZina. ibrahimi dabadebis-<br />

Tanave, tradiciis mixedviT, ZiZas miabara. miuxedavad<br />

imisa, rom ZiZa Sors cxovrobda, muhammedi<br />

Svilis sanaxavad xSir-xSirad dadioda. yvela misvlaze<br />

Svils hkocnida da efereboda.<br />

weliwadnaxevris ibrahimi avad gaxda. roca es<br />

muhammed Suamavals gaagebines,igi ramdenime megobris<br />

TanxlebiT saswrafod im soflisaken gaemar-<br />

Ta,romelSic ibrahimi izrdeboda.<br />

Svili cud mdgomareobaSi daxvda. Suamavalma<br />

igi frTxilad aiyvana xelSi ise, rom misTvis<br />

araferi etkina. ibrahimi ukanasknel wuTebSi iyo.<br />

Suamavalma Svilis sikvdilis yurebas veRar gauZlo<br />

da uxmod aqviTinda. Tvalebidan cremls Rvrida<br />

da Tan Svils hkocnida. mdgomareobam mis megobrebzec<br />

cudad imoqmeda, magram isini kidev ufro<br />

Suamavlis cremlebma gaakvirva. `Senc stirixar?"_<br />

hkiTxes. `Tvali itirebs, guli SeikumSeba. Cemi qvi-<br />

Tinis mizezi Svilis siyvarulia. ar iqneba<br />

Sebralebuli is,vinc ar Seibralebs."_ upasuxa Suamavalma.<br />

Svilis daRupva mSoblisaTvis udidesi tanjvaa.<br />

muhammed Suamavali iyo Svilebis Zlier mosiy-<br />

2. nawili axalgazrda muhammedi wminda muhammed Suamavali 2 7<br />

varule mama, romelmac iwvnia Svilebis gardacvalebiT<br />

gamowveuli tanjva. uded_mamod gazrdilma,<br />

fatimas garda, yvela Svili sakuTari xeliT<br />

miabara miwas.<br />

mamam wlebis manZilze Svili_ zeidi eZeba,<br />

icoda,rom igi monad iqca,magram kvals ver miagno.<br />

roca gaigo,zeidi muhammedTan iyo, Zlieri mRelvareba<br />

daeufla. mis gamosaxsnelad eaxla<br />

muhammeds da qviTiniT mdgomareoba auxsna. amave<br />

dros eSinoda,SesaZlo iyo muhammeds zeidis gayidva<br />

ar esurva... oRond mieyida da ra fasic unda<br />

eTqva, gadaxdisaTvis mzad iyo. muhammedi usityvod<br />

zeids miubrunda:<br />

_ gind CemTan darCi, gind mamaSens gayevi. am<br />

sityvebma zeidis mama kidev ufro aaRelva. ueWveli<br />

iyo,Svili mamas airCevda. zeidma rig_rigobiT jer<br />

muhammeds Sexeda,mere mamas.<br />

_ ar minda SenTan wamosvla!_ ganucxada mamas,_<br />

imitom, rom am ojaxma Tqveni Tavi saerTod ar<br />

momanatra. siyvaruli da simSvide aq vhpove. ar<br />

minda,am ojaxs gaveyaro.<br />

mama Svilis Seuvalobam gaakvirva. rogor Sei-<br />

Zleboda, misi Svili batonze aseTi damokidebuli<br />

yofiliyo? es xom warmoudgeneli iyo! rogori<br />

batoni iyo, rom monas ase uyvarda. mama, sofelSi<br />

xelcarieli,magram guldamSvidebuli dabrunda.<br />

zeidis aseTma saqcielma muhammeds guli auCuya<br />

da igi SemdgomSi Svilad miiRo.<br />

muuhammed Suuamavllis<br />

TannamimdevarTagann<br />

(sahabeTagann) raffi<br />

ixxsennebs erT<br />

ambavs,, romellic<br />

mas bavSvobaSi<br />

SeemTxxva:<br />

bavSvobaSi<br />

cellqobiT ffinnikis<br />

xxuurmis xxeebs qvebs<br />

vesrodi. erTxxellac<br />

baRis patronnma<br />

damiWira da<br />

dasasjjellad<br />

muuhammed Suuamavalls<br />

mimgvara.<br />

_ ratom esrodi<br />

Svillo,, qvebs<br />

xxuurmis xxeebs?_<br />

mkiTxxa Suuamavallma.<br />

_ mSioda da<br />

amitom vesrolle._<br />

vuupasuuxxe me.<br />

_ meored nnuuRar<br />

esvri. Zirs<br />

Camovardnnillebi<br />

miirTvi da allllahi<br />

Senn gagaZRobs_<br />

gamaffrTxxilla mann,,<br />

Tmebzze momeallersa<br />

da RmerTs<br />

Seevedra_ RmerTo,,<br />

gaaZRe igi!


muuhammed Suuamavllis<br />

SvilliSvillebi<br />

iRblliannebi iyvnnenn<br />

imiT,, rom aseTi<br />

babuua hyavdaT.<br />

babuua maT<br />

eTamaSeboda,,<br />

exxuumreboda da ise<br />

guullTbillad<br />

eqceoda,, rogorc<br />

mama.<br />

Suuamavalls Zalliann<br />

uuyvarda<br />

SvilliSvilli uumame.<br />

nnamazzis llocvis<br />

dros uumame mas<br />

zzuurgzze<br />

moaxxteboda xxollme,,<br />

magram igi<br />

SvilliSvillis am<br />

saqciellzze ar<br />

jjavrdeboda da<br />

llocvas<br />

agrZellebda.<br />

muuhammed Suuamavalli<br />

SvilliSvillebs<br />

imdennad<br />

guullTbillad<br />

epyroboda,, rom<br />

maT masTann yoffnna<br />

da TamaSi Zllier<br />

siamovnnebdaT.<br />

magalliTad,, igi<br />

SvilliSvillebs_<br />

hasannsa da huuseinns<br />

zzuurgzze Seisvamda,,<br />

`bavSvebo,, aqllemic<br />

kargi gyavT da<br />

Tqvennac kargebi<br />

xxarTo"",, eytoda da<br />

ase aseirnnebda.<br />

2 8 2. nawili axalgazrda muhammedi wminda muhammed Suamavali<br />

mas yvela endoboda<br />

muhammedi 35 wlis Sesrulda. erT dRes saxlidan<br />

gamovida da dafiqrebuli wavida qaabesken. meqaSi<br />

qurdoba, TaRliToba, ZmaTa Sorisi qiSpi Zalian<br />

gaxSirda, adamianebs gauqraT is urTierTndobac,<br />

romelsac aqamde moeRwia maTSi. mas es Zalian swyinda<br />

da undoda,raime eRona am mdgomareobis gamosasworeblad.<br />

am fiqrebiT qaabes miuaxlovda,sadac didi xania<br />

aRdgeniTi samuSaoebi mimdinareobda da misi<br />

ukanaskneli mdgomareoba undoda enaxa. `ai,muhammedi,samarTliani<br />

da patiosani kaci!"_ erTxmad SesZaxes<br />

iq myofebma. muhammeds gaukvirda. Tavdapirvelad<br />

ver gaigo, Tu ra xdeboda. erT-erTma iq myof-<br />

Taganma auxsna:<br />

_ rogorc ici, didi xania qaabes vaSenebT. Cveni<br />

winaprebis mier `hajerul esvedad~ anu Sav qvad<br />

wodebuli es lodi gamoviReT da axla gvinda igi<br />

isev Tavis adgilas CavsvaT. magram yvela tomi jiutad<br />

gaiZaxis: `yvelaze Rirseulebi Cven varT da es<br />

qva Tavis adgilas ginda Tu ara Cven unda Cavsva-<br />

To." Cxubis dawyebas bevri aRaraferi aklda, roca<br />

erT-erTma Cvenganma Tqva: `beni Seibes (anu<br />

SeibesSvilTa) karidan vinc pirveli Semova,am sakiTxSi<br />

msajuloba man gaswioso." am winadadebas<br />

yvela daveTanxmeT. mcire lodinis Semdeg,roca im<br />

karSi pirveli Sen gamoCndi, Zalian gagvixarda.<br />

meqaSi am, saqmisaTvis yvelaze Rirseuli pirovneba<br />

Sen xar,rameTu iseT garemoSi,sadac Zmebic ki erTmaneTs<br />

ver vndobivarT, Cveni qoneba SegviZlia<br />

mxolod da mxolod Sen CagabaroT.<br />

radaganac muhammedma kargad icoda `hajerul<br />

esvedis~ fasi, gadawyvita, Semdegnairad<br />

moqceuliyo: qva fardagze dado, yvela tomis<br />

winakaci moixmo da uTxra, xeli moekidebinaT<br />

2. nawili axalgazrda muhammedi wminda muhammed Suamavali 2 9<br />

fardagis kideebze. roca fardags yvelam xeli<br />

mokida da wamoswia, manac qva aiRo da Tavis adgilas<br />

Casva.<br />

muhammedis aseTi gadawyvetilebiT yvela tomi<br />

kmayofili darCa da yvelam xotba Seasxa mis<br />

gonierebas.<br />

muuhammed Suuamavalls<br />

Seatyobinnes,, rom<br />

misi erT-eerTi<br />

SvilliSvilli Zallzze<br />

cidad iyo.<br />

Suuamavalli maSinnve<br />

zzeinnabTann mivida.<br />

SvilliSvilli<br />

kallTaSi Caisva.<br />

bavSvi uukannasknnell<br />

wwuuTebSi iyo. cota<br />

xxannSi,, roca bavSvi<br />

gardaicvalla,,<br />

Suuamavalls<br />

cremllebi<br />

gadmoscvivda.<br />

roca amis mizzezzi<br />

hkiTxxes,, mann ase<br />

uupasuuxxa: `es<br />

cremllebi allllahis<br />

mier adamiannTa<br />

guullebSi Cannergilli<br />

sibralluullis<br />

gamoxxatuullebaa.<br />

allllahs mowwyalle<br />

adamiannebi uuyvars.""<br />

muuhammed Suuamavalls<br />

erT dRes,,<br />

SvilliSvilli_<br />

hasanni kallTaSi<br />

Caesva da hkocnnida.<br />

gverdiT ki Temimis<br />

tomis erT-eerTi<br />

gavllennianni piri<br />

ejjda. mas babuuasa<br />

da SvilliSvills<br />

Soris aseTi<br />

siaxxllove euucxxova.<br />

_ me aTi Svilli<br />

myavs,, magram<br />

arcerTisTvis ar<br />

mikocnnia._ uuTxxra<br />

muuhammed Suuamavalls.<br />

vinnc adamiannebs<br />

llmobierad ar<br />

eqceva,, mas arc<br />

allllahi moepyroba<br />

llmobierad._<br />

uupasuuxxa<br />

Suuamavallma.


3. nawilimuhammeds Suamavloba eboZawminda muhammed Suamavali 31<br />

nawili mesame<br />

muhammeds Suamavloba<br />

eboZa<br />

pirveli Sexvedra jebrail<br />

angelozTan.<br />

muhammed Suamavali meqaSi sulieri SeWirvebis<br />

Jams, fiqrisa da locvisTvis nuris mTaze mdebare<br />

hiras gamoqvabulSi adioda. es iyo misi TavSesafari.<br />

nuris mTa imdenad maRali iyo,rom misi mwvervalidan,<br />

qaabes CaTvliT, mTeli meqa xelis guliviT<br />

Canda. muhammedi mTis simyudroves Tavs afarebda<br />

da xandaxan ramdenime dRiTac iq rCeboda.<br />

hiraSi, erT-erT aseT gantvirTvis dRes, mTeli<br />

Rame RvTismsaxurebaSi gaatara da moqanculi iyo.<br />

Tendeboda. Ramis wyvdiadi qreboda. uceb mis win<br />

iseTi arseba gaCnda,romelic manamde arsodes enaxa.<br />

sanam gons moegeboda, ucxo arsebam ubrZana: `waikiTxe!"<br />

muhammed Suamavals Zalian SeeSinda. mRelvarebisgan<br />

akankalda. `me kiTxva ar vici"- upasuxa<br />

SeSfoTebuli xmiT. ucxo arsebam xeli Semoxvia,<br />

mouWira da cota xnis Semdeg gauSva. muhammed Suamavals<br />

erT xans iseTi grZnoba daeufla, TiTqos<br />

ixrCoboda. `waikiTxe!"_ xelmeored ubrZana mas<br />

ucxo arsebam. "me kiTxva ar vici"_ kvlav upasuxa<br />

ssalam_mSvidoba<br />

ssalam_mSvidoba<br />

muuhammed muuhammed<br />

Suuamavalss<br />

Suuamavalss<br />

allllahi yvella<br />

muusllimanns<br />

uubrZannebs,,_ xxotba<br />

Seasxxann muuhammed<br />

Suuamavalls.<br />

amitomac,, roca<br />

muuhammed Suuamavllis<br />

saxxells gavigonnebT,,<br />

`sallllallllahuu<br />

alleihi ve sellllem""s<br />

vambobT.<br />

(SemokllebiT:<br />

(s.a.s.)) es sitvebi<br />

muuhammed Suuamavllis<br />

mimarT<br />

pativiscemasa da<br />

siyvaruulls<br />

gamoxxatavs da<br />

nniSnnavs: `allllahi<br />

llocavdes da<br />

hffaravdes mas!""


uueWvellad,, allllahi<br />

da misi mellaiqebi<br />

llocavenn<br />

Suuamavall(muuhammed)s<br />

,, morwwmuunnenno<br />

Tqvennc dalloceT<br />

igi da sruulli<br />

morCillebiT sallami<br />

miuuZRvenniT mas.<br />

(suura ahzzabi aiaTi<br />

56)<br />

<br />

pirvelli STagonneba<br />

mas 610 wwells,,<br />

yadiris Rames,,<br />

gardmoevlliann.<br />

<br />

pirvelli<br />

gardmovllennilli<br />

aiaTebi,, suura<br />

allayis pirvelli 5<br />

aiaTia.<br />

<br />

sityva `allay"",,<br />

adamiannis gaCennis<br />

stadiaSi myoff<br />

gannayoffierebuull<br />

kvercxxuujjreds<br />

(embrionns) nniSnnavs.<br />

<br />

32 3. nawilimuhammeds Suamavloba eboZawminda muhammed Suamavali<br />

man. mesamedac rom igive gaumeora, wminda muhammedma<br />

uTxra: `me kiTxva ar vici, ra wavikiTxo?" amis<br />

pasuxad ucxom mas pirveli aiaTebi auwya, rac<br />

Semdeg muhammed Suamavalma uneblied gaimeora:<br />

`waikiTxe!<br />

Seni gamCeni RmerTis saxeliT!<br />

man adamiani Sededebuli sisxlisgan gaaCina.<br />

waikiTxe, rameTu Seni RmerTi usazRvrod<br />

guluxvia,<br />

romelmac (adamians) aswavla kalmiT (wera).<br />

aswavla adamians is,rac (adamianma) ar icoda."<br />

SeeSinda. ver mimxvdariyo, ra xdeboda. gamoqvabulidan<br />

gareT gamovarda. saxlSi colTan_ hatijesTan<br />

eCqareboda. sirbiliT daeSva mTis ferdobze.<br />

uceb xma moesma: `Sen allahis Suamavali<br />

xar, me ki_ jebraili." swored is xma iyo, gamoqvabulSi<br />

rom gaigona,oRond amjerad ufro mkveTri.<br />

irgvliv mimoixeda,ecada gaerkvia,Tu romeli mxridan<br />

modioda xma. uceb imodena arseba dainaxa,<br />

romelsac Tavisuflad SeeZlo horizonti daefara.<br />

arsebam erTxel kidev gaimeora: `Sen RmerTis<br />

Suamavali xar,me ki_jebraili." muhammed Suamavalma<br />

nabijis gadadagma veRar moaxerxa, erT adgilas<br />

gaSeSda. igrZno,sunTqva uWirda,mSvidad scada isev<br />

im mxares gaxedva, romel mxaresac is arseba eguleboda.<br />

is arseba isev iq idga da igive sityvebs imeorebda.<br />

undoda misTvis Tvali moeSorebina da sxva<br />

mxares gaexeda,magram romel mxaresac miatrialebda<br />

Tavs,yvelgan im arsebas xedavda.<br />

ucxo arseba uceb gaqra. SeSinebulma muhammedma<br />

ki nuris mTidan mSfoTvare nabijebiT meqasken<br />

mousva. gza swrafad galia da saxlSi mSvidobiT<br />

Sevida.<br />

3. nawilimuhammeds Suamavloba eboZawminda muhammed Suamavali 33<br />

mesaidumle hatije<br />

nuris mTidan dabrunebuli muhammed Suamavali<br />

taxtze mosasveneblad wamogorda da akankalebuli<br />

xmiT hatijes Txova,misTvis raime daexura. hatijem<br />

qmars safari ki daaxura,magram veraferi gaigo,ra<br />

moxda. muhammeds Rrmad CaeZina.<br />

roca gaiRviZa, hatijes dawvrilebiT mouyva yvelaferi,rac<br />

Tavs gadaxda. `ar mesmis,ras unda niSnavdes<br />

es yvelaferi. SevSfoTdi da SemeSinda."_<br />

dasZina bolos.<br />

_ nu geSinia! vficav allahs,is arasodes Segarcxvens,<br />

radganac Sen, naTesaur urTierTobas<br />

yuradRebiT ekidebi, simarTles laparakob, umweo-<br />

Ta da uqonelT mxarSi udgaxar,Raribs apureb,stumars<br />

maspinZlob, gansacdelSi Cavardnils Sveli,_<br />

qmris damSvidebas Seecada hatije.<br />

TviTonac dainteresda, Tu ras niSnavda es yvelaferi.<br />

qmars kargad icnobda da uyvarda igi. mas<br />

Semdeg,rac icnobs da erTad cxovroben,misgan erTi<br />

tyuilic ki ar gaugonia. aSkara iyo,meuRles raRac<br />

Zalze uCveulo ram SeemTxva. misi sjeroda.<br />

***<br />

hatijes naTesavi veraya, gamocdili da ganswavluli<br />

pirovneba iyo. colma muhammedi masTan<br />

miiyvana. mxolod mas SeeZlo imis axsna, rac Suamavals<br />

SeemTxva.<br />

varayam yuradRebiT mousmina maT da xangrZlivi<br />

fiqris Semdeg uTxra:<br />

_ is, rac Sen naxe, melaqea (angelozia), romelsac<br />

jebraili hqvia. allahma musa (mose) Suamavalsac<br />

swored is gamougzavna. netav,axalgazrda viyo<br />

da Sens gverdiT SemeZlos dgoma im dReebSi, roca<br />

yuuranni yuuranni<br />

yuuranni uukannasknnelli<br />

RvTiuuri wwignnia,,<br />

romellic allllahma<br />

muuhammed Suuamavalls<br />

23 wwllis<br />

gannmavllobaSi<br />

STagonnebis gzziT,,<br />

aiaTebisa da<br />

suurebis saxxiT<br />

gardmouuvllinna.<br />

yuuranni 114<br />

suurasagann Sedgeba,,<br />

rac mTlliannobaSi<br />

6236 aiaTs Seicavs.<br />

yuuranni allllahis<br />

sityvaa,, misi kiTxxva<br />

ki_ RvTismsaxxuureba.<br />

Siecavs im<br />

prinncipebs,,<br />

brZannebebs,,<br />

akrZallvebsa da<br />

rCevebs,, romllebic<br />

adamianns<br />

amqveynniuursa da<br />

imqveynniuur<br />

bednnierebas<br />

azziarebs.<br />

`uueWvellad,, yuuranni<br />

(adamiannebs) yvellazze<br />

WeSmarit gzzas<br />

aCvennebs.""<br />

(sura isra, aiaTi 9)


34 3. nawilimuhammeds Suamavloba eboZawminda muhammed Suamavali<br />

es xalxi Sen Senive samSoblodan gagaZevebs.<br />

hatijem da muhammed Suamavalma erTmaneTs<br />

gadaxedes. Suamavals saxeze misTvis uCveulo<br />

mRelvare gamometyveleba aRebeWda:<br />

_ ese igi, samSoblodan unda gamaZevon, ara?_<br />

ikiTxa mwuxare xmiT.<br />

_ diax! gagaZeveben, rameTu rasac Sen iqadageb,<br />

imis mqadagebeli yvela Suamavali gaZevebuli iqna<br />

samSoblodan. Tu manamde vicoxle, aucileblad<br />

dagexmarebi. _ upasuxa varayam.<br />

am saubris Semdeg muhammed Suamavali cotaTi<br />

damSvidda. hatijes misi swamda da endoboda kidec.<br />

varaya Zalian mniSvnelovan rameebs ambobda.<br />

muhammed Suamavali Seecada mis sityvebSi<br />

garkveuliyo... aSkarad Canda, rom mas axali misia<br />

eloda. igi ukve allahis mier Suamavalobis uflebamosilebiT<br />

aRWurvili piri iyo. 40 wlisas adamianebi<br />

WeSmarit gzaze unda miepatiJebina da<br />

borotebas Serkineboda.<br />

***<br />

`absoluturad aravinac rom ar irwmunos,me virwmuneb."_<br />

Tqva hatijem, roca muhammed Suamavalma<br />

yuranis pirveli aiaTebi waikiTxa. am sityvebma<br />

muhammed Suamavals cotaTi mainc Seumsubuqa tvir-<br />

Ti. Seumsubuqa, radganac mas adamianis SesaZleblobisaTvis<br />

yvelaze ukiduresi pasuxismgebloba<br />

daekisra. igi sul imis fiqrSi iyo,vin daujerebda<br />

mas!<br />

erTis mxriv aseTi wminda,mZime da sapatio pasuxismgebloba<br />

ekisra, meores mxriv ki gverdSi edga<br />

sando, erTguli da gamgebiani meuRle, hatije.<br />

swored ase sZlevda muhammed Suamavali Suamavlobis<br />

pirvel mZime dReebs.<br />

pirvelebi, vinc axali sarwmunoeba irwmunes,<br />

3. nawilimuhammeds Suamavloba eboZawminda muhammed Suamavali 35<br />

muhammed Suamavlis meuRle_ hatije da<br />

biZaSvili_ali iyvnen. muhammed Suamavali Tvis<br />

ojaxTan erTad Cum_Cumad allahisadmi RvTismsaxurebas<br />

Seudga. amasTan erTad xelsayrel moments<br />

xelidan ar uSvebda da meqelebsac epatiJeboda<br />

islamze. WeSmariti sarwmunoebis qadagebisas seriozul<br />

problemebsa da winaaRmdegobas awydeboda<br />

da mravali Seuracxyofis atana uxdeboda, magram<br />

miuxedavad amisa, mis mimdevarTa ricxvi dRiTidRe<br />

izrdeboda.<br />

islami vrceldeba<br />

allahma muhammed Suamavals sarwmunoebaze<br />

axloblebis mipatiJeba daavala. muhammed Suamavalma<br />

am mizniT wveuleba gamarTa, sadac yvela<br />

Tavisi naTesavi miiwvia da Wamis Semdeg isini<br />

islamze dapatiJa.<br />

biZamisi_ ebu lehebi am patiJs didi winaaRmdegobiT<br />

Sexvda:<br />

_ sxva aravin minaxavs iseTi,vinc Tavis naTesavs<br />

aseT cud rameze epatiJebodes,_ ganacxada man. am<br />

sityvebze wveuleba daiSala. magram muhammedis<br />

gadawyvetileba mtkice iyo da meore dResac miiwvia<br />

isini sadilze. am Sekrebaze allahis arsebobasa da<br />

erTobaze isaubra, maT acnoba, rom igi allahis<br />

ukanaskneli Suamavalia da unda,rom allahis mier<br />

masze dakisrebuli es wminda misia pirnaTlad da<br />

srulyofilad Seasrulos.<br />

muhammed Suamavals surda, axloblebis Semdeg<br />

mTeli meqa daepatiJebina islamze. am mizniT meqas<br />

moedanze gavida, SemaRlebuli adgili moarCia da<br />

gasZaxa: `yureiSelebo!" visac xma miswvda,yvela mis<br />

irgvliv Segrovda.<br />

_ axla me rom Tqven giTxraT: ai, am mTis ukan<br />

mteri dgas da Tavs unda dagesxaT- meTqi, dami-<br />

`uupirvellesad,, Senni<br />

nnaTesavebi<br />

gaaffrTxxille.<br />

gadaaffare Senni<br />

mffarvellobis ffrTa<br />

imas,, vinnc<br />

dagijjera Senn<br />

muusllimannTagann.<br />

xxollo Tuu<br />

geuurCebiann Senn,,<br />

maSinn uuTxxari:<br />

uueWvellad,, me Sors<br />

var imisgann,, rasac<br />

Tqvenn sCadixxarT.""<br />

(suura Suuara,, aiaTi<br />

214,, 215,, 216)


36 3. nawilimuhammeds Suamavloba eboZawminda muhammed Suamavali<br />

jerebT?_ SeekiTxa igi iq mogrovilT.<br />

_ ra Tqma unda, Cven Sengan jer tyuili ar<br />

gagvigonia._ upasuxes erTxmad. Suamavalma maTi<br />

dainteresebiT isargebla da mimarTa:<br />

_ vficav allahs, rom erT dRes unda mokvdeT,<br />

erT dResac unda gacocxldeT da yoveli Tqveni<br />

saqcielisaTvis unda ganikiTxoT. kargebisTvis<br />

samoTxea,cudebisaTvis ki_ jojoxeTi. me damekisra<br />

misia, gagafrTxiloT im gansacdelis Sesaxeb,<br />

romelic gankiTxvis dRes geliT. is, vinc irwmunebs<br />

allahis erTobasa da Cems Suamavlobas, am<br />

gansacdels gadaurCeba, xolo vinc ar irwmunebs,<br />

did gasaWirSi Cavardeba. mzad xarT, mxarSi amomidgeT<br />

am saqmeSi?<br />

moedanze Sekrebilni aseTma patiJma gaakvirva.<br />

ebu lehebma aqac umuxTla: qva aiRo, muhammed Suamavals<br />

esrola da Tan dauyvira:<br />

_ aq,am sisuleleebis mosasmenad Segvyare?<br />

marTalia, am SekrebiT muhammed Suamavalma verafer<br />

warmatebas ver miaRwia,magram is moaxerxa,rom<br />

meqas yvela mkvidrs xma miawvdna islamze wminda<br />

patiJis Sesaxeb.<br />

3. nawilimuhammeds Suamavloba eboZawminda muhammed Suamavali 37<br />

pirveli muslimanebi da<br />

erqamis saxli<br />

omari hattabis Ze guladi da mamaci kaci iyo.<br />

aravin isurvebda mis winaaRmdeg gamosvlas. vinc<br />

mas dainaxavda, mxars icvlida da sxva mimar-<br />

TulebiT wavidoda. muhammedis mier sakuTri Tavis<br />

RmerTis Suamavlad gamocxadebis ambavi mis<br />

yuramdec mivida, saSinlad ganrisxda da misi<br />

ganadgureba ganizraxa. gzad nuaims gadaeyara. nuaimi<br />

gamuslimanebuli iyo. magram malavda.<br />

_ agre saiT gagiwevia,omar?- hkiTxa omars,ra naxa<br />

igi aseTi ganrisxebuli.<br />

_muhammedi unda movkla._ upasuxa omarma.<br />

rTuli saqme gadagiwyvetia. RmerTmani._ uTxra<br />

gakvirvebulma nuaimma da muhammed Suamavlis<br />

dacvisa da omaris dabrkolebis mizniT daamata:<br />

magas Tavi daanebe da Sens dasa da siZes mixede,<br />

isinic gamuslimandnen.<br />

amis gamgoni omari kidev ufro gacecxlda, ganrisxebuli<br />

axla dis saxlisaken gaqanda.<br />

saxlTan misuls Signidan yuranis kiTxvis xma<br />

moesma. cota xans usmina da roca darwmunda, rom<br />

daca da siZec gamuslimanebuliyvnen, moulodnelad<br />

Sevarda saxlSi, sanam isini gons moegebodnen,<br />

orive sxvadasxva kuTxeSi moisrola, ganrisxebulma<br />

is iyo maT dasaxocad xmalze itaca xeli,<br />

rom sisxliT mosvrilma da acremlebulma dam<br />

Sehkivla:<br />

_ allahisa geSinodes, omar! Senc gaigone_ Cven<br />

islami miviReT. rac unda gaakeTo, Cveni rwmenidan<br />

ver mogvabruneb,Cvens rjuls ar vuRalatebT!<br />

eTiopelli<br />

eTiopelli<br />

billalli billalli (billalli (billalli<br />

habeSi) habeSi)<br />

erT-eerTma monnam,,<br />

saxxellad billallim<br />

isllami miiRo.<br />

misma batonnma,,<br />

Tavisgann<br />

uunnebarTod<br />

isllamis miRebis<br />

gamo,, saSinnelli<br />

wwamebiT dasajja igi<br />

da imisaTvis,, rom<br />

am rwwmennazze uuari<br />

eTqmevinnebinna,,<br />

uudabnnos papnnaqeba<br />

sicxxeSi qviSazze<br />

daawwvinna,, mkerdzze<br />

mZime qvebi daawwyo<br />

da emuuqreboda: `Tuu<br />

mag sarwwmuunnoebas<br />

ar uuaryoff,, ase<br />

amogxxdi suullso.""<br />

miuuxxedavad<br />

yovellive am<br />

tannjjva-wwamebisa,,<br />

wwminnda billalli<br />

mainnc gaiZaxxoda:<br />

`allllahi<br />

erTaderTia da<br />

yvellazze<br />

uudidesiao.""


tannjjva-tannjjva Seviwwroeba<br />

Seviwwroeba<br />

muuhhammed muuhhammed<br />

Suuamavllisa.<br />

Suuamavllisa.<br />

muuhammed Suuamavllis<br />

TannamimdevarTagann<br />

muunnbiTi<br />

mogviTxxrobs:<br />

allllahis Suuamavalli<br />

davinnaxxe. is am<br />

sityvebs imeorebda:<br />

`Tuu,, llaa illllahe<br />

illllllllah-ss<br />

ityviT,,<br />

gadarCebiT."" amis<br />

Tqmazze mas<br />

adamiannebTagann<br />

zzogi affuurTxxebda,,<br />

zzogi Tavzze miwwas<br />

ayrida,, zzogic cuud<br />

sityvebs euubnneboda.<br />

es mdgomareoba<br />

samxxrobis (iqinndis)<br />

llocvis drois<br />

mosvllamde<br />

gagrZellda. im<br />

dros muuhammed<br />

Suuamavllis<br />

qalliSvillma_<br />

zzeinnabma WuurWlliT<br />

savse wwyalli<br />

moitanna. is<br />

gallamoskvnnilli<br />

tiroda. muuhammed<br />

Suuamavallma xxellpiri<br />

daibanna,,<br />

cotac dallia da<br />

Tavis qalliSvills<br />

uuTxxra: `nnuu tiri<br />

Cemo gogo! eWvi ar<br />

aris,, rom allllahi<br />

mamaSenns daicavs.""<br />

<br />

38 3. nawilimuhammeds Suamavloba eboZawminda muhammed Suamavali<br />

dis aseTma saqcielma ganacvifra, rogor bedavda<br />

igi omarze SewinaaRmdegebas?! erTi wamiT SeCerda,<br />

Tumca momxdarSi bolomde mainc ver gaerkva.<br />

igrZno, rom xmliani xeli ukankalebda. dajda da<br />

Cafiqrda, Semdeg das hkiTxa, Tu ras kiTxulobdnen<br />

isini. dam rom dainaxa, Zmas mrisxaneba gaunelda,<br />

aiaTebi aCvena.<br />

omari yuranis aiaTebis kiTxvas Seudga. gakvirvebuli<br />

col-qmari omars Tvals ar aSorebda. rac<br />

ufro kiTxulobda,miT ufro eqceoda misi zegavlenis<br />

qveS. is mrisxane omari Seicvala da sxva<br />

pirovnebad iqca. das erqamis saxlis misamarTi<br />

hkiTxa da wavida. omars misTvis uCveulo grZnoba<br />

daeufla.<br />

maSin, roca mis mimdevarTa raodenoba Zalzed<br />

mcire iyo,muhammed Suamavali Sesakrebad iseT adgils<br />

arCevda, sadac naklebad miiqcevdnen<br />

yuradRebas. radgan erqamis saxli meqas gareT mdebareobda<br />

da TavSeyrisaTvis yvelaze xelsayreli<br />

iyo,Suamavali da misi mimdevrebic iq ikribebodnen.<br />

nuaimi sirbiliT mivarda erqamis saxlSi da iq<br />

myofebs omaris ganzraxva Seatyobina.<br />

yvela iq myofma, muhammedis dasacavad xmali<br />

moimarjva da omars dauwyo lodini, Tundac es<br />

sakuTari sicocxlis fasad dajdomodaT.<br />

roca omari erqamis salxSi mivida, irgvliv<br />

siCume sufevda. man muhammed SuamavalTan Sexvedra<br />

iTxova. Suamavalma omaris masTan misvla isurva.<br />

omari muhhamed Suamavals eaxla, mis winaSe muxli<br />

moiyara da aRtacebuli warmoTqva:<br />

_ laa ilaahe illallah,muhammedun rasulullah<br />

(ar arsebobs RmerTi garda allahisa, muhammedi<br />

ki allahis Suamavalia).<br />

omarma erqamis saxlSi myofTa winaSe islami<br />

miiRo.<br />

misma gamuslimanebam morwmuneebi kidev ufro<br />

gaaZliera. pirdapir qaabeSi mividnen da namazi<br />

iloces. muslimanebi maTi rwmenis malvis saWiroe-<br />

3. nawilimuhammeds Suamavloba eboZawminda muhammed Suamavali 39<br />

bas aRar grZnobdnen. maTi ricxvi dRiTidRe izrdeboda<br />

da erqamis saxlSi veRar eteodnen.<br />

islamze mipatiJeba meqaTi ar unda<br />

SemosazRvruliyo. amitom Suamavali meqas gareT<br />

mcxovrebi tomebis movla-monaxulebas Seudga. zog<br />

adgilas pativiscemiT xvdebodnen, zog adgilas ki<br />

autanel Seuracxyofas ayenebdnen. mravali winaaRmdegobisa<br />

da siglaxis miuxedavad, muhammed Suamavali<br />

Seudreklad da sasowarkveTilebis gareSe<br />

cdilobda,yvelas yuramde miewvdina xma islamisa.<br />

daSineba iwyeba<br />

muslimanTa ricxvi izrdeboda, rac didad<br />

aSinebda urwmunoebs. muslimanebis dasaTrgunavad<br />

da islamis gavrcelebaSi xelis SesaSlelad, maT<br />

sazoagadoebaSi muslimanebis dacinva da gamasxaraveba<br />

daiwyes. yvelgan, sadac ki muslimans Sexvdebodnen,fizikur<br />

da sityvier Seuracxyofas ayenebdnen,<br />

dascinodnen muhammed Suamavalsac. sadac ki<br />

dainaxavdnen, maSinve ayvirdebodnen: `SexedeT,<br />

SexedeT! ai, es kaci Turme cidan ambavs iRebs." ami-<br />

Tac ar kmayofildebodnen da Suamavals giJs,jadoqarsa<br />

da mkiTxavs uwodebdnen,imis miuxedavad,rom<br />

Zalian kargad icnobdnen mas. muslimanebisadmi<br />

urwmunoTa gaborotebam iqamde miaRwia, rom maTi<br />

fizikuri ganadgurebac ki ganizraxes.<br />

miuxedavad didi Zalisxmevisa, islamis<br />

gavrcelebas mainc ver abrkolebdnen. rjuls<br />

aravin Ralatobda. ver gadaewyvitaT, ra eRonaT?<br />

meqas mowinave da gavleniani pirebi Seikribnen da<br />

muhammed Suamavlis biZasTan_ ebu TalibTan misvla<br />

gadawyvites. misTvis situacia unda aexsnaT da eTxovaT,rom<br />

aRekveTa muhammedisaTvis islamis qadageba.


ssaarrwwmmuunnooeebbiissaaTTvviiss<br />

ssaarrwwmmuunnooeebbiissaaTTvviiss<br />

ppiirrvveellii ppiirrvveellii<br />

ddaaRRuuppuullnnii<br />

ddaaRRuuppuullnnii<br />

((SSeehhiiddii)):: ((SSeehhiiddii))::<br />

iasiri da misi<br />

meuuRlle- suumeie<br />

gamuusllimanndnnenn. es<br />

rom uurwwmuunnoebma<br />

gaiges,, isinni<br />

awwames. coll-qqmari<br />

Rarib- Rataknni da<br />

uumwweonni iyvnnenn,,<br />

amitomac qomagi<br />

aravinn hyavdaT,,<br />

magram maT Rrmad<br />

swwamdaT isllami,,<br />

amdennad Suuamavllis<br />

mowwinnaaRmdege ebuu<br />

jjehillis mier<br />

miyennebuullma<br />

auutannellma tannjjvam<br />

isinni ver gatexxa<br />

da kvllav rwwmennis<br />

uusazzRvro<br />

erTguullebi<br />

darCnnenn. roca ebuu<br />

jjehillma isinni ver<br />

gadaibira da<br />

sawwadells ver<br />

miaRwwia,, orivenni<br />

SuubiT daxxoca.<br />

iasiri da misi<br />

meuuRlle suumeie<br />

pirvelli<br />

muusllimannebi iyvnnenn,,<br />

romllebmac<br />

sakuuTari<br />

sicocxxlle<br />

isllamisaTvis<br />

msxxverpllad gaiRes.<br />

<br />

40 3. nawilimuhammeds Suamavloba eboZawminda muhammed Suamavali<br />

_ Sens Zmiswuls daelaparake,Sewyvitos es saqmianoba._<br />

uTxres ebu Talibs.<br />

ebu Talibma Zmiswuli daibara da arsebuli<br />

situacia gaacno. muhammed Suamavalma biZas upasuxa:<br />

_marjvena xelSi mze rom momcen,marcxenaSi ki_<br />

mTvare, am saqmianobas sikvdilamde Tavs ar<br />

davanebeb.<br />

sinamdvileSi ebu Talibma icoda Tu rogor aviwroebdnen<br />

muslimanebs meqaSi. Zmiswulis Suamavlobam<br />

masze didad imoqmeda. ar undoda,mas raime<br />

feTeraki SemTxveoda da mxareSi amoudga:<br />

_ nu geSinia, sanam cocxali var, isini verafers<br />

dagakleben._ anugeSa Zmiswuli.<br />

***<br />

roca meqeli kerpTayvanismcemelni mixvdnen,rom<br />

muhammed Suamavals qadagebis Sewyvetaze nebiT ver<br />

daiyoliebdnen,gadawyvites brZolis sxva gza ecadaT.<br />

urTierT xelSekruleba gaaformes da qaabeze<br />

Camokides,romelSic naTqvami iyo,rom isini muslimanebTan<br />

da muhammedis naTesaobasTan yovelgvar<br />

urTierTobas wyvetdnen manam,sanam muhammeds cocxals<br />

an mkvdars maT ar Caabarebdnen. Suamavlis<br />

naTesaoba da muslimanebi oficialurad mtrad<br />

gamoacxades, aikrZala maTTan saubaric, vaWrobaca<br />

da qalis Txovna- gaTxovebac.<br />

amiT muslimanebisaTvis xangrZlivi gaWirvebis<br />

periodi daiwyo. veRar vaWrobdnen, veRar yidulobdnen<br />

da veRar hyiddnen raimes, amitom Sim-<br />

Silobam da gaWirvebam ukidures zRvars miaRwia.<br />

yovelive amis miuxedavad, maT arasdros ufiqriaT<br />

kerpTayvanismcemelTaTvis muhammed Suamavlis<br />

3. nawilimuhammeds Suamavloba eboZawminda muhammed Suamavali 41<br />

gadacema,piriqiT,yvelaferi iRones mis dasacavad.<br />

aseT yofaSi sami weli gaatares. urwmunoebs<br />

imedi gaucruvdaT da sabolood gatydnen. ramdenime<br />

pirma,romelTa Soris muhammed Suamavlis naTesavebic<br />

iyvnen,qaabeze Camokidebuli xelSekruleba<br />

gaanadgura da blokadac dasrulda. muslimanebi<br />

am boikotma ufro gaaZliera.<br />

mwuxarebis weli<br />

boikoti dasrulda da muslimanebmac SvebiT<br />

amoisunTqes, Tumca am movlenidan ramdenime Tvis<br />

Semdeg erTimeoris miyolebiT ori mZime mwuxarebac<br />

gadaitanes, ramac Suamavals Zalian daswyvita<br />

guli: muhmmed Suamavlis biZa- ebu Talibi da<br />

meuRle_ hatije gardaicvala. orive es pirovneba<br />

did daxmarebas uwevda mas Tavisi misiis ganxorcielebaSi.<br />

umZimesi gansacdelis dReebSic ki,<br />

arcerT maTgans ar miutivebia igi, orive bolomde<br />

edga mxarSi. misTvis orive gansacdelis dReebis<br />

TavSesafars warmoadgenda. `am dReebSi Cems mimdevarTa<br />

Tavs damtydari am ori ubedurebidan,ar vici<br />

SemdgomSi romliT ufro davzaraldebi."_ Tqva man.<br />

es weli misTvis mwuxarebis weli iyo.<br />

wwminnda wwminnda hatijje: hatijje:<br />

muuhammed Suuamavalls<br />

meuuRlle-__ hatijje<br />

ise Zllier uuyvarda,,<br />

rom is misi<br />

sikvdillis<br />

Semdegac ver<br />

daiviwwya. igi<br />

yovellTvis<br />

siamayiT ixxsennebda<br />

sayvarelli meuuRllis<br />

mxxardaWeras,,<br />

megobrobasa da<br />

Tavgamodebas.<br />

ixxsennebda,, vinnaidann<br />

hatijje mas yvellazze<br />

didi gannsacdellis<br />

dros edga mxxarSi,,<br />

misi maSinn irwwmuunna,,<br />

roca jjer aravis<br />

swwamda. muuhammed<br />

Suuamavllis Semdeg<br />

colli_ aiSe<br />

cdillobda wwminnda<br />

hatijjesaTvis<br />

miebaZa.


42 3. nawilimuhammeds Suamavloba eboZawminda muhammed Suamavali<br />

axali samSoblos Zieba<br />

eTiopia<br />

meqaSi cxovreba autaneli xdeboda. muslimanTa<br />

mimarT ganxorcielebuli represiebi yoveldRiurad<br />

matulobda. amitom muhhammed Suamavalma axali<br />

samSoblos Zebna daiwyo. pirvelad TxuTmetkacian<br />

jgufs darTo neba eTiopiaSi wasasvlelad. es muslimanTa<br />

pirveli hijreTi (gadasaxleba) iyo. urwmunoebi<br />

danarCen muslimanebze zewolas<br />

aZlierebdnen. Seviwroebul muslimanebs RvTismsaxureba<br />

mkacr pirobebSi uxdebodaT. erTi wlis<br />

Semdeg amjerad askaciani jgufi malulad wavida<br />

eTiopiaSi. meqelma urwmunoebma, winaaRmdegobis<br />

gasawevad, eTiopiaSi elCebi gaagzavnes.<br />

eTiopiis mefis nejaSis winaSe warmsdgarma<br />

elCebma xelmwifes Zvirfasi saCuqrebi miarTves,<br />

roca maT mefem vinaoba hkiTxa,upasuxes:<br />

_ Cven meqadan movdivarT. meqadan gamoparuli da<br />

Tqvens qveyanaSi TavSefarebuli adamianebis wasayvanad<br />

movediT.<br />

_ ratom gindaT am adamianebis ukan wayvana?_<br />

dainteresda nejaSi.<br />

elCebma auxsnes, rom meqadan eTiopiaSi Camosulebma<br />

winaparTa sarwmunoebas uRalates,muslimanoba<br />

iwames da mis gavrcelebas cdiloben,gvinda,<br />

winaaRmdegoba gavuwioTo.<br />

cota xnis dumilis Semdeg nejaSi fexze wamodga.<br />

mis qveyanaSi Sefarebuli muslimanebis urwmunoebze<br />

gadacema wuTierad gaifiqra. Tumca aseTi qceva<br />

mis samarTlianobas ar Seefereboda. saWiro iyo,<br />

meore mxarisTvisac moesmina. mefem qveyanaSi<br />

Sekedlebuli muslimanebis moyvana brZana.<br />

nejaSma elCebis monaTxrobi muslimanebs gaac-<br />

3. nawilimuhammeds Suamavloba eboZawminda muhammed Suamavali 43<br />

abbisinia. eTiopia<br />

uhudis mTa<br />

medina<br />

kuba<br />

bediris<br />

veli<br />

ebva<br />

hudeibie reji<br />

meqa<br />

taifa<br />

sevris mTa<br />

biri maure


44 3. nawilimuhammeds Suamavloba eboZawminda muhammed Suamavali 3. nawilimuhammeds Suamavloba eboZawminda muhammed Suamavali 45<br />

no. `raime saTqmeli xom ar gaqvT?" hkiTxa maT. muslimanTagan<br />

abu Talibis Svili jafari win gamovida<br />

da Tqva:<br />

_ Cven uwmindurobaSi viyaviT yelamde CaZiruli.<br />

allahma isev Cvengan marTali, sando da keTilSobili<br />

adamiani Suamavlad mogvivlina. am pirovnebam<br />

allahis erTobis rwmena da masze msaxureba<br />

gviqadaga,davgmeT is kerpebi,romlebsac Cveni mamapapani<br />

Tayvans scemdnen. man gvibrZana simarTlis<br />

Tqma, anabarze patronoba, naTesauri kavSirebis<br />

mtkiced SenarCuneba, mezoblebTan kargi urTier-<br />

Tobis Camoyalibeba da sisxlis aRebis tradiciaze<br />

uaris Tqma. agvikrZala uzneobis Cadena, tyuilze<br />

damowmeba,sxvsi qonebis miTviseba,dasmena,mruSoba<br />

da qurdoba. gvibrZana,RvTismsaxureba aRvasruloT<br />

mxolod allahisadmi da ar gavuCinoT mas moziare.<br />

Cvenc davujereT da ise moviqeciT,rogorc allahma<br />

ubrZana mas. rac halalad (nebadarTulad) dagviweses,<br />

halalad (nebadarTulad) vscaniT. magram<br />

Cveni mowinaaRmdegeebi Zalian sastikad mogveqcnen.<br />

yvela xerxi da Rone gamoiyenes imisaTvis,rom xeli<br />

agveRo Cvens sarwmunoebaze. radganac sxva<br />

gamosavali aRar gvqonda, Tqvens qveyanas<br />

SemovekedleT.<br />

nejaSma monayoli yuradRebiT moismina da<br />

jafars allahis aiaTebis wakiTxva Txova. jafarma<br />

mefes mariemis suris erT-erTi nawili waukiTxa.<br />

nejaSma allahis aiaTebi rom moismina, mixvda, rom<br />

elCebi simarTles ar laparakobdnen. maT kategoriulad<br />

uTxra,rom muslimanebs ar gadascemda,Tu<br />

muslimanebi moisurvebdnen, SeeZloT mis qveyanaSi<br />

mSvidad da usafrTxod ecxovraT. elCebi maTive<br />

motanil saCuqrebTan erTad xelcarieli ukan<br />

gaabruna.<br />

taifi<br />

muhammed Suamavali colis_ wminda hatijes<br />

sikvdilidan erTi Tvis Semdeg Svilobil zeidTan<br />

erTad, taifSi wavida. mogzaurobis mizani iyo,<br />

meqaSi arsebul gansacdels cotaxniT ganSoreboda<br />

da sxvadasxva qveynis xalxisaTvis islami aexsna.<br />

muhammed Suamavalma taifSi Sekrebilebs auxsna,<br />

rom (RmerTi) allahi arsebobs da is erTaderTia,<br />

Tavad ki misi ukanaskneli Suamavalia. taifelebma<br />

muhammed Suamavalsa da zeids Seuracxyofa<br />

miayenes, monebma da bavSvebma qvebi dauSines. zeidi<br />

gulmodgined icavda Suamavals, raTa nasroli<br />

qvebi ar moxvedroda. cdilobdnen iqaurobas<br />

uvneblad ganSorebodnen, Tumca... sxeulze, sadac<br />

qvebi xvdebodaT,sisxli CamosdiodaT. muhammed Suamavals<br />

fexebi daekawra da dauSavda, miwaze ecemoda,<br />

roca wamodgeboda, isev qvebs esrodnen da dascinodnen.<br />

roca muhammed Suamavali da zeidi iqaurobas<br />

gaSordnen,damwuxrebuli da daRlili erTi<br />

vazis CrdilSi Camosxdnen; muhammed Suamavalma<br />

aseTi sityvebi warmoTqva:<br />

_ Cemo allaho! gamouval da uZlur mdgomareobaSi<br />

aRmovCndi. SemiZlia mxolod Sen giTxra,rom<br />

urwmunoebis mimarT rTul da gamouval mdgomareobaSi<br />

var. Cemo allaho! Sena xar sustTa mfarveli.<br />

ueWvelad, Sen xar yovelTa ZalTa mflobeli da<br />

icav adamians yovelgvari borotebisagan.<br />

muhammed Suamavalma ar daswyevla isinic ki,<br />

vinac aseTi cudi dRe daawia. ar daswyevla,<br />

radganac igi mowyalebisa da siyvarulis Suamavali<br />

iyo.<br />

aqabe: medinasken mimavali gza<br />

israsa israsa da da mirajjis mirajjis<br />

saocreba:<br />

saocreba:<br />

samwwllianni rTuulli<br />

boikotis Semdeg,,<br />

muuhammed Suuamavalli,,<br />

romellmac biZa da<br />

meuuRlle dakarga,,<br />

taiffidannac<br />

xxellcarielli<br />

dabruunnebam kidev<br />

daamwwuuxxra. am<br />

gaWirvebis dReebSi<br />

yovllisSemZlle<br />

allllahs<br />

daxxmarebisaTvis<br />

evedreboda.<br />

erT Rames,, rodesac<br />

muuhammed Suuamavalli<br />

qaabeSi llocuullobda,,<br />

jjebrailli moevllinna.<br />

jjebraillma muuhammed<br />

Suuamavalli meqadann<br />

ieruusallimSi mdebare<br />

meCeTSi- `mesjjidi<br />

aysaSi~~ gadaiyvanna,,<br />

saidannac orivenni<br />

cad amaRlldnnenn. amas<br />

israsa da miirajjis<br />

(amaRllebis) saocreba<br />

ewwodeba. es movllenna<br />

ise mcire droSi<br />

moxxda,, muuhammed<br />

Suuamavalli meqaSi rom<br />

dabruunnda,, jjer kidev<br />

ar iyo gaTennebuulli.<br />

didma allllahma<br />

miirajjSi muuhammed<br />

Suuamavallsa da<br />

muusllimannebs xxuuTi<br />

drois llocva<br />

uubrZanna.


46 3. nawilimuhammeds Suamavloba eboZawminda muhammed Suamavali<br />

muhammed Suamavali yovelgvari gaWirvebisa da<br />

winaaRmdegobis miuxedavad cdilobda, islamis<br />

qadageba yvelas yuramde miewvdina,Tanac axali sam-<br />

Soblos Zebnas agrZelebda,romelSic muslimanebi<br />

mSvidad da usafrTxod icxovrebdnen.<br />

igi erT dRes medinadan Camosul erT-erT jgufs<br />

gadaeyara da islami auxsna. isinic gamuslimandnen.<br />

axalgamuslimanebulebi SeuTanxmdnen, rom<br />

momavali hajobis dros aq Seikribebodnen.<br />

momavali wlisaTvis am jgufs eqvsi kaci kidev<br />

miemata da maTi ricxvi Tormetamde gaizarda, hajobis<br />

periodSi meqaSi Cavidnen da daTqmul adgilas<br />

malulad Sexvdnen erTmaneTs. muhammed Suamavalma<br />

gamuslimanebul am Tormet kacs piroba daadebina,<br />

rom `ar gauCendnen allahs moziares,ar iqurdebdnen,<br />

ar imruSebdnen, sakuTar qaliSvilebs ar<br />

mohklavdnen da cils ar daswamebdnen aravis."<br />

SeTanxmdnen,rom erTi wlis Semdeg isev am adgilas<br />

Sexvdebodnen erTmaneTs. muhammed Suamavalma,<br />

islamis axsnis mizniT,medinelebs Tavisi megobrisumeiris<br />

Svili- musabi gaayola. musaabma didi jafa<br />

gaswia da medinaSi islami gaavrcela.<br />

momdevno wels medinel muslimanTa 75 kaciani<br />

jgufi meqaSi Cavida. aqabed wodebul adgilas<br />

3. nawilimuhammeds Suamavloba eboZawminda muhammed Suamavali 47<br />

malulad Sexvdnen muhammed Suamavals da medinaSi<br />

dapatiJes. Suamavali aqabeSi Tavis biZasTan, abbas-<br />

Tan erTad iyo misuli, abbasi medinelebs miubrunda<br />

da uTxra:<br />

_ is Cemi Zmiswulia da Zalian miyvars. aq mas Cven<br />

vicavT. vSiSob, medinaSi rom wamovides, raime cudi<br />

ar SeemTxvas. Tu Tqven darwmunebuli xarT,rom medinaSi<br />

mtrebisgan mis dacvas SesZlebT, TqvenTan<br />

erTad wamovides. Tu ara da meqaSi darCes.<br />

muhammed Suamavalma biZamisis sityvas daamata:<br />

_Tqvengan me moviTxov imas, rom ar gauxadoT<br />

allahs moziare da erTgulad emsaxureT mas. xolo<br />

CemTvis ki gTxovT,me da Cemi megobrebi dagvicvaT_<br />

uTxra da yuranidan aiaTebi warmoTqva.<br />

medinelebma piroba dades, rom sakuTari ojaxebiviT<br />

daicavdnen Suamavalsa da mis megobrebs,<br />

yovelTvis sikeTis mxareze idgebodnen da borotebis<br />

CamdenT gaafrTxilebdnen. muhammed Suamavali<br />

medinaSi dapatiJes. aqabeze am Sexvedris Semdeg<br />

Suamavalma muslimanebs medinaSi gadasvlahijreTi<br />

ubrZana.<br />

nnamazzi: nnamazzi:<br />

yvella Wkvianni da<br />

zzrdasruulli<br />

muusllimannisaTvis,,<br />

gannuurCevllad<br />

kacisa da qallisa,,<br />

dReSi xxuuTjjeradi<br />

nnamazzis llocva<br />

ffarZia<br />

(savalldebuulloa).<br />

sapatio mizzezzebis<br />

gareSe nnamazzis ar<br />

llocva,, didi<br />

codvaa. aseve<br />

ffarZia<br />

(savalldebuulloa)<br />

paraskevis (jjuumis)<br />

llocvac; ramazznnisa<br />

da yuurbnnis<br />

bairamebis<br />

llocvebi ki<br />

vajjibia<br />

(auucillebelliaffarZTann<br />

miaxxlloebuullia).<br />

`ikiTxxe,, rac<br />

STagegonna Senn,,<br />

wwignnisgann da<br />

illoce nnamazzi.<br />

uueWvellad,, llocva<br />

(adamiannebs)<br />

daicavs<br />

uunnamuusobisgann da<br />

cuudisgann. da<br />

uuTuuod,, allllahis<br />

xxsenneba yvellazze<br />

uudidesia. allllahma<br />

icis,, rasac<br />

akeTebT<br />

(sura anqebuTi,<br />

aiaTi 45)


4. nawilimedinaSi gadasaxleba (hijreTi)wminda muhammed Suamavali 49<br />

nawili meoTxe<br />

medinaSi gadasaxleba<br />

(hijreTi)<br />

mivdivarT, magram<br />

davbrundebiT<br />

muhammed Suamavali da misi guliTadi megobari<br />

wminda ebubeqiri,meqasTan axlos,sevris mTaze mdebare<br />

gamoqvabulSi mividnen. wminda ali meqaSi<br />

datoves, raTa meqelebis mier Suamavlze Cabarebuli<br />

anabrebi patronebze gadaeca. im Rames wminda<br />

ali, kerpTayvanismcemelTa motyuebis mizniT,<br />

muhammed Suamavlis sawolSi dawva. wminda ebubeqiris<br />

Svils, abdullahs daevala gamoqvabulSi<br />

yofnis periodSi, rac meqaSi xdeboda, maTTvis<br />

ecnobebina. paralelurad mecxvare amirs cxvari<br />

sabalaxod sevris mTaze unda etarebina,Tanac wminda<br />

Suamavlisa da ebubeqirisaTvis rZe mieca,xolo<br />

kerpTayvanismcemelTaTvis Tvalis asaxvevad<br />

abdullahis kvali waeSala. ureiyitis Svili<br />

abdullahic mesame dRis miwuruls, or aqlemTan<br />

erTad, sevris mTis mwvervalze unda asuliyo da<br />

mogzaurobis periodSi maTTvis megzuroba gaewia.<br />

roca muuhammed<br />

Suuamavalli wwminnda<br />

ebuubeqirTann erTad<br />

sevris<br />

gamoqvabuullSi<br />

imalleboda,,<br />

mdevarTa erTma<br />

jjguuffma isinni<br />

llamis ipova:<br />

gamoqvabuullis<br />

piras mividnnenn.<br />

SignniT rom<br />

SeexxedaT,, maT<br />

auucillebllad<br />

dainnaxxavdnnenn,,<br />

magram allllahma<br />

isinni gadaarCinna.


``ddaa TTuu aarr<br />

ddaaeexxmmaarreebbiiTT mmaass<br />

((SSuuaammaavvaallss)),, mmaaSSiinn<br />

mmaass aallllaahhii<br />

ddaaeexxmmaarreebbaa,, rrooggoorrcc<br />

ddaaxxmmaarreebbiiaa,, rrooccaa<br />

iiggii uurrwwmmuunnooeebbmmaa<br />

ggaaaaZZeevveess ddaa ((iiggii))<br />

oorrTTaaggaann mmeeoorree iiyyoo,,<br />

rrooccaa ggaammooqqvvaabbuullSSii<br />

iiyyvvnneenn ddaa mmeeggoobbaarrss<br />

TTvviissaass uuTTxxrraa:: ``nnuu<br />

sswwuuxxxxaarr,, uueeWWvveellaadd,,<br />

aallllaahhii CCvveennTTaannaaaa""!!<br />

ddaa ggaarrddmmooaavvlliinnaa<br />

aallllaahhmmaa TTaavviissii<br />

SSvveebbaa mmaasszzee ddaa<br />

ggaannaammttkkiiccaa iiggii<br />

jjaarriiTT,, rroommeelliicc<br />

TTqqvveenn aarr ((TTvvaallTT))<br />

ggiixxiillaavvTT ddaa aaqqcciiaa<br />

uurrwwmmuunnooTTaa ssiittyyvvaa<br />

uummddaarreess,, rraammeeTTuu<br />

ssiittyyvvaa aallllaahhiissaa kkii<br />

aarrss uummaaRRlleess!!<br />

aallllaahhii ZZlliieerriiaa,, ddaa<br />

bbrrZZeenniiaa..""<br />

(sura Tevbe,<br />

aiaTi 40)<br />

50 4. nawilimedinaSi gadasaxleba (hijreTi)wminda muhammed Suamavali<br />

meore dRes gamoqvabulSi Cumad misulma wminda<br />

ebubeqiris Svilma abdullahma meqaSi momxdaris<br />

Sesaxeb muhammed Suamavals Semdegi auwya:<br />

_ diliT,roca kerpTayvanismcemlebi Sens saxl-<br />

Si Secvivdnen da sawolSi Sens magivrad wminda ali<br />

naxes, Zalian gancvifrdnen. ganrisxebulebma wminda<br />

ali Seipyres da garkveuli xniT daapatimres.<br />

roca misgan veraferi gaiges,Seecadnen,Cemgan SeetyoT,magram<br />

CemTanac rom araferi gamouvidaT,wavidnen,amasTanave<br />

xma gaavrceles: vinc Tqven maT cocxals<br />

an mkvdars miggvris, mas asi aqlemiT<br />

daasaCuqreben. yvela, vinc es gaigona, Tqvens saZebnelad<br />

gamoeSura.<br />

mesame dRe iyo, rac gamoqvabulSi iyvnen. Tendeboda,<br />

roca SeTanxmebisamebr ureiyidis Svilma<br />

abdullahma aqlemebi moiyvana da yvelani erTad<br />

medinasaken gaudgnen gzas.<br />

muhammed Suamavals Zalian eZneleboda meqasTan<br />

ganSoreba, vinaidan is iyo misi samSoblo, sadac<br />

daibada da gaizarda, sadac bavSvobisa da axalgazrdobis<br />

saukeTeso wlebi gaatara. unda daetovebina<br />

qalaqi, romelTanac misi mwuxareba,<br />

sixaruli,imedebi da ocnebebi iyo dakavSirebuli<br />

4. nawilimedinaSi gadasaxleba (hijreTi)wminda muhammed Suamavali 51<br />

meore mxriv,meqaSi muslimanebis mimarT zewola<br />

kvlav grZeldeboda. allahis brZanebebs Tavisuflad<br />

ver asrulebdnen. rac unda Zneli yofiliyo<br />

meqadan wasvla, medina maTTvis mainc imedis axal<br />

keras warmoadgenda. iq ufro Tavisuflad SeeZloT<br />

islamis axsna da cxovreba, am fiqrebSi myofi,<br />

aqlemze mjdomi medinasaken mimavali muhammed Suamavali<br />

uceb SeCerda, ukan miixeda, meqas didxans<br />

ucqira da Tqva:<br />

_ meqa, Sen CemTvis dedamiwaze yvelaze ulamazesi<br />

qalaqi xar. iZulebiT rom ar ganveSorebine, me<br />

Sen nebiT arasodes dagtovebdi. mova dro da me Sen<br />

isev dagibrundebi. Rrmad amoioxra usazRvrod<br />

guldawyvetilma. verayas sityva gamarTlda:<br />

muhammed Suamavali ormocdacammeti wlis asakSi<br />

iZulebuli Seiqmna dedasamSoblodan gadaxvewiliyo.<br />

wwminnda omari<br />

mamaci da<br />

gabeduulli<br />

pirovnneba iyo. mas<br />

Suuamavllis meqadann<br />

malluullad wwasvlla<br />

sakuuTari<br />

TavisTvis ver<br />

ekadrebinna. iaraRi<br />

aisxxa,, qaabeSi<br />

mivida da iq myoffT<br />

mimarTa:<br />

`kerpTayvannismceme<br />

llnno! medinnaSi<br />

gadavdivar. visac<br />

Svillebis obllad,,<br />

collebis qvrivad<br />

da dedebis<br />

Tvallcremllianni<br />

datoveba suurs,,<br />

movides,,<br />

sabrZollvellad<br />

mopirdapire mTis<br />

uukann vellodebi.""<br />

veravinn gabeda


masTann<br />

SesabrZollebllad<br />

gasvlla.<br />

hijjreTis dros,, roca<br />

muuhammed Suuamavallma,,<br />

yuubasa da medinnas<br />

Soris mdebare<br />

rannonnas xxevs miaRwwia,,<br />

aq mann asiode<br />

muusllimanns xxuuTbes<br />

wwesiT mimarTa da<br />

paraskevis (jjuumis)<br />

nnamazzi pirvellad<br />

allocva. aq arsebuull<br />

meCeTs amJamad<br />

`mesjjidi jjuuma"" hqvia.<br />

<br />

gadasaxxllebis<br />

(hijjreTi) periodSi<br />

wwminnda Suuamavallzze<br />

maspinnZllobis gamwwevi<br />

ebuu eiuubis saffllavi<br />

stambuullSi,, eiuub<br />

suullTannis meCeTTannaa.<br />

<br />

52 4. nawilimedinaSi gadasaxleba (hijreTi)wminda muhammed Suamavali<br />

yvela mas elodeboda<br />

rva dRe iyo mas Semdeg gasuli,rac muhammed Sua-<br />

mavali da misi Tanamgzavri wminda ebubeqiri,sevris<br />

mTaze mdebare gamoqvabulidan wamovidnen. papanaqeba<br />

sicxeSi dRisiT isevenebdnen da RamiT gzas<br />

agrZelebdnen. damqancveli mgzavrobis Semdeg medinadan<br />

sami kilometriT daSorebul sofel yubas<br />

miaRwies. medinel muslimanebs,muhammed Suamavalis<br />

meqadan wamosvlis ambavi Setyobili hqondaT.<br />

yoveldRe medinadan moSorebiT myof SemaRlebul<br />

ferdobebze adiodnen da gzas uTvalTvalebdnen.<br />

meqadan wamosvlis Semdeg muhammed Suamavalis<br />

Sesaxeb aRaraferi icodnen. amitomac Sewuxebuli<br />

iyvnen.<br />

erT dRes, horizontze ori silueti dalandes,<br />

eseni muhammed Suamavali da wminda ebubeqiri iyvnen.<br />

didi Tu parata, yvela medineli didi<br />

sixaruliTa da aRfrTovanebiT Sexvda wminda Suamavlis<br />

mosvlas. yvela erTxmad gaiZaxoda: `keTili<br />

iyos Tqveni mobrZaneba, Cveno wminda Suamavalo!"<br />

medina dResaswaulis adgilad iqca.<br />

medinelebi Suamavlis Tavis saxlSi misawvevad<br />

erTmaneTs ejibrebodnen,`Cveno sayvarelo Suamavalo.<br />

CvenTan mobrZandiT." emudarebodnen mas. man<br />

aqlemi Tavis nebaze miuSva da ganacxada: rom vis<br />

ezoSic aqlemi gaCerdeba, misi stumari viqnebio.<br />

4. nawilimedinaSi gadasaxleba (hijreTi)wminda muhammed Suamavali 53<br />

amiT undoda,rom guli aravisTvis daewyvta. aqlemma<br />

iara, iara da bolos Tavisufal adgilas gaCerda<br />

da iq dawva. am adgilTan yvelaze axlos ebu eiub<br />

ensaris saxli iyo. ebu eiubis sixaruls sazRvari<br />

aRar hqonda. muhammed Suamavalisa da wminda ebubeqiris<br />

stumrobiT Zalians bednieri iyo.<br />

muuhammed muuhammed Suuamavali<br />

Suuamavali<br />

garkveuuli garkveuuli xniTT xniTT ebuu ebuu eiuub eiuub el el<br />

ensarisTTan ensarisTTan darCa.. darCa..<br />

rodesac rodesac muuhammed muuhammed Suuamavali<br />

Suuamavali<br />

medinaSi medinaSi Cavida,, Cavida,, patara patara<br />

gogonebi gogonebi mas mas simReriTT simReriTT<br />

Seegebnen Seegebnen<br />

amobrwwyinda vedas mTTidan,,<br />

viTT TTotxmeti dRisa mTTvare,,<br />

madloba RmerTTs,, misi mosvliTT<br />

ganaTTda Cveni mxare..<br />

mogvitana RvTTis brZaneba,,<br />

margaliti wwyobili,,<br />

gverdiTT axlavs ebuu beqir<br />

uuRalato Zmobili..<br />

Suuqi mohffina medinas,,<br />

misi mosvliTT gavlaRdiTT,,<br />

vegebebiTT Suuamavals<br />

da SevZaxiTT,, mobrZandiTT!<br />

Sen xar mze da Sen xar mTTvare,,<br />

qveynis manaTTobelo,,<br />

mobrZandi,, RvTTis sayvarelo<br />

rjuulis ganmmartebelo..<br />

mogvaSora Zvelmanebi<br />

da Segvmosa axlebiTT,,<br />

suuli Cveni gagvinaTTla,,<br />

rwwmenis WeSmaritebiTT..<br />

uuqadaga mcdar morwwmuuneTT,,<br />

mivyveTT patrons sikeTTis<br />

yvela,, vinc mihyva muuhammeds<br />

hpovebs baRebs samoTTxis..<br />

gagvimarta RvTTis brZaneba<br />

da Cvenc guuliTT vendobiTT,,<br />

sityvas muudam vuupatronebTT,,<br />

gveZmo,, Cvenac veZmobiTT..<br />

mxars mogcemTT muudam RmerTTmani,,<br />

ar gvCvevia Ralati..<br />

Sen rom sando varskvlavi xar,,<br />

eWvic ar gvaqvs amaSi<br />

amobrwwyinda vedas mTTidan,,<br />

viTT TTotxmeti dRisa mTTvare,,<br />

madloba RmerTTs,, misi mosvliTT<br />

ganaTTda Cveni mxare


5. nawilimedina axali civilizaciis qalaqiwminda muhammed Suamavali 55<br />

nawili mexuTe<br />

medina: axali<br />

civilizaciis qalaqi<br />

axali civilizacia<br />

yalibdeba<br />

medinas adre iesribi erqva. wminda Suamavlis aq<br />

gadasvlamdec aqauroba mniSvnelovani savaWro da<br />

mWidrod dasaxlebuli adgili iyo. ebraeli da<br />

arabi tomebi erTad cxovrobdnen. xalxSi mravalnairi<br />

rwmena iyo gavrcelebuli. saTvistomoebs<br />

Soris erToba ar sufevda. sxvadasxva mizezebis<br />

gamo erTimeoris mimarT mtrulad iyvnen ganwyobili.<br />

meCeTi<br />

pirveli,risTvisac muhammed Suamavalma medinaSi<br />

izruna,meCeTis ageba iyo.<br />

maSin meCeTi meslimanebis cxovrebaSi mxolod<br />

ERvTismsaxurebis adgili rodi iyo. amave dros es<br />

iyo muslimanTa TavSeyrisa da saWiroebis<br />

SemTxvevaSi upatrono da gaWirvebulTa TavSesafari,<br />

wminda adgili da amavdroulad saganmanaTleblo<br />

dawesebulebac. muslimanebi yoveldRiur<br />

cxovrebaSi wamoWrili problemebis Sesaxeb aq<br />

msjelobdnen da gadawyvetilebebsac aq iRebdnen.<br />

roca muuhammed<br />

Suuamavalli medinnaSi<br />

Cavida,, im<br />

Tavisuuffall<br />

adgillas,, sadac<br />

misi aqllemi dawwva,,<br />

meCeTi aagebinna. am<br />

meCeTs Suuamavllis<br />

meCeTi hqvia.


ezani ezani<br />

allahuu eqber<br />

allahuu eqber<br />

allahuu eqber<br />

allahuu eqber<br />

eSheduu en laa ilaahe<br />

illallah<br />

eSheduu en laa ilaahe<br />

illallah<br />

eSheduu enne muuhammeden<br />

rasuuluullah<br />

eSheduu enne muuhammeden<br />

rasuuluullah<br />

haia ales salaah<br />

haia ales salaah<br />

haia alel ffelaah<br />

haia alel ffelaah<br />

allahuu eqber<br />

allahuu eqber<br />

laa ilaahe illallaah<br />

moxmobis moxmobis ((eznis) ((eznis)<br />

mniSvneloba:<br />

mniSvneloba:<br />

allahi uudidesia..<br />

mowwme var,, rom allahis<br />

garda sxva RmerTTi ar<br />

arsebobs..<br />

mowwme var,, rom muuhammedi<br />

misi msaxuuri da misive<br />

Suuamavalia..<br />

wwamodiTT locvaze..<br />

wwamodiTT gadarCenasa da<br />

bednierebaze..<br />

allahi uudidesia<br />

ar arsebobs RmerTTi<br />

garda allahisa..<br />

marxva: marxva:<br />

marxva,, hijreTTidan<br />

((medinaSi<br />

gadasaxlebidan)<br />

wweliwwadnaxevris Semdeg<br />

am aiaTTiTT iqna<br />

nabrZanebi:<br />

`hei,, morwwmuuneno! TTqven<br />

dagevaldebuulaTT marxva,,<br />

rogorc<br />

daevaldebuulaTT TTqvens<br />

wwinamorbedTT.. imedia,,<br />

TTqven RvTTismoSiSni<br />

iqnebiTT..""<br />

(sura furi- bayara.<br />

aiaTi 183)<br />

565. nawilimedina axali civilizaciis qalaqiwminda muhammed Suamavali<br />

ezani<br />

muslimanTa ricxvi dRiTidRe izrdeboda,<br />

meCeTSi teva aRar iyo da moTxovnebs veRar akmayofilebda.<br />

locvis drois mosvlisa da adamianebze<br />

salocavad moxmobisaTvis,raRac saerTo niSani iyo<br />

saWiro. qristianebi locvaze mosaxmobad zars<br />

iyenebdnen,iudavelebi ki sayvirs. muslimanebma arc<br />

cecxlis aRmarTvac ar miiCnies mizanSewonilad.<br />

problema zeidis Svilis, abdullahis da sxva<br />

zogierTebis naxuli sizmrebis wyalobiT mogvarda:<br />

sizmarSi abdullahma eznis sityvebi iswavla.<br />

aseTi sizmrebi sxvebmac naxes. yvelam nanaxi sizmari<br />

muhammed Suamavals mouyva. manac es sizmrebi<br />

irwmuna. igive sityvebi "muhammed Suamavalsac (vahis<br />

meSveobiT) gadmoeca. amis gamo muhammed Suamavalma<br />

isurva, rom ezani wminda bilalisTvis eswavlebinaT<br />

da mas ekiTxa, radganac wminda bilals omaxiani<br />

da kargi xma hqonda.<br />

ezans wminda bilali kiTxulobda da Tavisi<br />

xaverdovani xmiT muslimanebs salocavad uxmobda.<br />

dasaxlebis adgili<br />

muhammed Suamavalma medinaSi gadasulTaTvis<br />

dasaxlebis gegma SeimuSava. medinelma muslimanebma<br />

xelT arsebuli zedmeti miwebi meqadan gadmosaxlebul<br />

muslimanebze gadasacemad gaiRes.<br />

muhammed Suamavalmac Semowirul miwebze meqelebi<br />

daasaxla.<br />

Zmoba<br />

muhammed Suamavals sjeroda, rom saWiro iyo<br />

yvela muslimanis erTimeoresTan daaxloeba.<br />

mxolod aseTnairad SesZlebdnen siZneleebis<br />

5. nawilimedina axali civilizaciis qalaqiwminda muhammed Suamavali 57<br />

gadalaxvas. meqadan gadmosaxlebulT muhajiri<br />

ewodaT, medinaSi maT damxvdur, damxmare da Semfarebel<br />

muslimanebs ki ensari. muhajirebi medinaSi<br />

emigraciaSi imyofebodnen. yvelaferi meqaSi<br />

hqondaT datovebuli. zogs col-Svili, zogsac<br />

qoneba daetovebina. muhammed Suamavalma muhajirebi<br />

da ensarebi Zmebad gamoacxada. yvelam Zmad air-<br />

Cia vinme. roca daZmobildnen, muhajirebma gaWirvebas<br />

Tavi daaRwies, ensarebi ki, Znel situaciaSi<br />

myofTa mimarT daxmarebiT bednieri iyvnen.<br />

amgvarad, muhammed Suamavalma uzrunvelyo muslimanebis<br />

urTierTdakavSireba da Sida Tu gareSe<br />

mtrebis winaaRmdeg maTi yovelmxriv Zlier sazogadoebad<br />

Camoyalibeba.<br />

erTad cxovreba<br />

meqeli kerpTayvanismcemlebi medinaze<br />

TavdasxmisaTvis xelsayrel momets elodebodnen.<br />

muslimanebma SigniT gaerTianebis Semdeg, gare<br />

mtrebis winaaRmdeg erT muStad Sekvris aucilebloba<br />

igrZnes.<br />

medinas mosaxleoba daaxloebiT aTiaTass Seadgenda.<br />

mosaxleobis erTi nawili ebraeli iyo.<br />

ebraelebi did Zalas warmoadgendnen. amasTan<br />

erTad medinaSi aramuslimani arabebic cxovrobdnen.<br />

muhammed Suamavalma am jgufebTan molaparakeba<br />

awarmoa da uTxra, rom medinaSi erTad mSvidobianad<br />

ecxovraT. urTierTmolaparakebis Semdeg,<br />

urTierTSoris SeTanxmebas moaweres xeli.<br />

am SeTanxmebidan gamomdinare muslimanebs da<br />

ebraelebs erTnairi uflebebi eZleodaT. Tu ki<br />

romelime ebraels vinme zians miayenebda, mas muslimanebi<br />

da ebraelebi erToblivad daexmarebodnen.<br />

igive piroba vrceldeboda muslimanebzec.<br />

SeTanxmebis mixedviT,gareSe mterTa Tavdasxmisagan<br />

qalaqi erToblivad unda daecvaT. Tu ki azrTa<br />

muuhajjirTagann<br />

abduurrahmanni<br />

mogviTxxrobs:<br />

`roca medinnaSi<br />

gadavdiodiT,,<br />

muuhammed<br />

Suuamavallma Cemsa<br />

da sads Soris<br />

Zmoba daamyara.<br />

sadma miTxxra:<br />

_ me qonnebiT<br />

mdidari var.<br />

qonnebis nnaxxevars<br />

Senn giTmob.<br />

_allllahma Senni<br />

qonneba xxeirianni<br />

hqmnnas. me es ar<br />

mWirdeba,, sadaa is<br />

bazzari,, romellSic<br />

Tqvenn vaWrobT?<br />

sakmarisia xxvall iq<br />

wwamiyvanno,,- vuupasuuxxe<br />

me.""<br />

sadma abduurrahmanni<br />

dilliT yainnuuyas<br />

bazzrobazze wwaiyvanna.<br />

abduurrahmannma<br />

vaWroba daiwwyo da<br />

moklle xxannSi<br />

medinnas erT-eerTi<br />

mowwinnave<br />

mdidarTaganni<br />

gaxxda.


hadisi: hadisi:<br />

wwminnda Suuamavllis<br />

sityvebs da<br />

moqmedebebs hadisi<br />

hqvia,, rac<br />

muusllimannebisaTvis<br />

yuurannis Semdeg meore<br />

wwyaroa.<br />

rCeuulli hadisebi<br />

(riazzuus sallihinn,,<br />

dianneTis saqmeTa<br />

sammarTvellos<br />

gamomcemlloba)<br />

_ isllami xxuuT<br />

ZiriTad saffuuZvells<br />

effuuZvnneba. esennia:<br />

mowwmeoba,, rom ar<br />

arsebobs RmerTi,,<br />

garda allllahisa da<br />

muuhammedi misi<br />

msaxxuuri da misive<br />

Suuamavallia,, nnamazzis<br />

llocva,, zzeqaTis<br />

gadaxxda,, ramazznnis<br />

TveSi marxxva da<br />

SesaZllebllobis<br />

mqonneTa mier qaabes<br />

movlla-mmonnaxxuulleba.<br />

adamiannebSi yvellazze<br />

xxeirianni isaa,, vinnc<br />

adamiannebs<br />

gamoadgeba.<br />

samoTxxe dedebis<br />

ffexxTa qveSaa.<br />

gauuadvilleT,, nnuu<br />

gauuZnnellebT.<br />

uumaxxaroblleT,, nnuu<br />

SeaZuullebT.<br />

sisuuffTave rwwmennis<br />

nnaxxevaria.<br />

visac patarebi ar<br />

uuyvars da uuffrosebs<br />

pativs ar scems,,<br />

585. nawilimedina axali civilizaciis qalaqiwminda muhammed Suamavali<br />

sxvaoba wamoiWreboda, problema muhammed Suamavals<br />

unda moegvarebina.<br />

muhammed Suamavali,am SeTanxmebis mixedviT,raime<br />

saxis uTanxmoebebis dros mosamarTled iqna aRiarebuli.<br />

agreTve,am SeTanxmebidan gamomdinare,yvelas<br />

SeeZlo Tavisi sarwmunoebis mixedviT Tavisuflad<br />

cxovreba.<br />

SeTanxmebam wertili dausva medinaSi arsebul<br />

Sida qiSps. sabolood,am SeTanxmebiT muhammed Suamavalma<br />

da muslimanebma moiges.<br />

5. nawilimedina axali civilizaciis qalaqiwminda muhammed Suamavali 59<br />

yvela moswavle gaxda<br />

rodesac `Suamavlis meCeTi" Sendeboda,muhammed<br />

Suamavlis surviliT, gverdiT sawoli, Ramis saTevi<br />

ganyofileba daemata. am ganyofilebas `suffa"<br />

ewoda. es erTdagvari skola, xolo muhammed Suamavali<br />

am skolis maswavlebeli iyo. yurans misgan<br />

swavlobdnen da sakuTar Tavs yvela sakiTxSi wvrTnidnen.<br />

erTis mxriv swavlobdnen, meores mxriv ki<br />

sxvebze saswavleblad emzadebodnen. muhammed Suamavalma<br />

mxolod am skoliT ar ikmara da swavlaganaTlebis<br />

sakiTxebTan dakavSirebiT medinaSi<br />

mobilizacia gamoacxada. qalma Tu kacma,didma Tu<br />

pataram yvelam am mobilizaciaSi miiRo monawileoba.<br />

ramaznis Tve<br />

ramaznis Tve muslimanebisaTvis RvTismsaxurebis<br />

Tvea. am Tvis marxviT gatareba uzenaesi<br />

allahis brZanebaa.<br />

marxva muslimanebs hijreTidan weliwadnaxevris<br />

Semdeg am aiaTiT ebrZanaT: `hei, morwmuneno!<br />

Tqven dagevaldebulaT marxva, rogorc daevaldebulaT<br />

Tqvens winamorbedT imedia, Tqven RvTis<br />

moSiSni iqnebiT. (sura bayara. aiaTi 183)<br />

muhammed Suamavali am Tves gansakuTrebul<br />

mniSvnelobas aniWebda. am TveSi dRisiT marxulobda.<br />

Rames ki RvTismsaxurebaSi atarebda. upatronoebs<br />

exmareboda, gaWirvebulebs acvamda da<br />

maT ifTris sufraze (ramaznis dReebSi vaxSmoba)<br />

iwvevda.<br />

yuranis pirveli aiaTebi am TveSi,yadiris Rames<br />

gardmoevlina. am Tves muslimanebi RvTismsaxurebaSi,<br />

Teravihis locvaSi, allahze vedrebaSi, yuranis<br />

kiTxvaSi da urTierTdaxmarebaSi atareben.<br />

mdidari muslimanebi TavianTi qonebidan da<br />

Cvennganni araa.<br />

muusllimanni muusllimannis<br />

Zmaa. mas borotebas<br />

ar gauukeTebs,, mas<br />

mters ar Caabarebs.<br />

vinnc muusllimanni Zmis<br />

erT saWiroebas<br />

uuzzruunnvellyoffs,,<br />

allllahic mis erT<br />

saWiroebas<br />

uuzzruunnvellyoffs;<br />

vinnc muusllimanns erT<br />

gaWirvebas gadaarCenns,,<br />

allllahic mas<br />

gannkiTxxvis dRes erTi<br />

gaWirvebisgann ixxsnnis.<br />

vinnc erTi muusllimannis<br />

nnaklls daffaravs,,<br />

allllahic gannkiTxxvis<br />

dRes mis nnaklls<br />

daffarvas.<br />

Tqvenngann yvellazze<br />

xxeirianni,, yvellazze<br />

spetaki zznneobis<br />

mqonnea.<br />

simarTlles ar<br />

gadauuxxvioT,, radgann<br />

simarTlle sikeTisakenn,,<br />

sikeTe ki samoTxxeSi<br />

wwagiyvannT. erideT<br />

tyuuills,, radgann<br />

tyuuilli sigllaxxisakenn,,<br />

sigllaxxe ki<br />

jjojjoxxeTSi wwagiyvannT.<br />

Tqvenngann yvellazze<br />

xxeirianni isaa,, vinnc<br />

yuuranns iswwavllis da<br />

sxxvebs aswwavllis.<br />

CvennTaganni araa is,,<br />

vinnc maZRari<br />

daiZinnebs maSinn,, roca<br />

mezzobelli mSieria.


RmerTo Cvenno,,<br />

mogveci am<br />

qveyannazzec da<br />

saiqioSic sikeTe<br />

da gadagvarCinne<br />

jjojjoxxeTis wwamebas<br />

(sura bayara aiaTi<br />

201)<br />

<br />

`xxollo maTgann<br />

zzognni ambobenn:<br />

RmerTo,, Cvenno!<br />

amqveynnad sikeTe da<br />

saiqioSic sikeTe<br />

gviboZe da<br />

cecxxllis<br />

sawwamebllisagann<br />

dagviffare.""<br />

(suura ibrahimi,,<br />

aiaTi 41).<br />

<br />

605. nawilimedina axali civilizaciis qalaqiwminda muhammed Suamavali<br />

fulidan garkveul nawils gaWirvebulebs zeqaTad<br />

aZleven. zeqaTi, islamis xuT ZiriTad pirobaTagan<br />

erT-erTia da hijreTidan ori wlis Semdeg iqna<br />

nabrZanebi, rac yuranSic ZiriTadad locvasTan<br />

erTad moixsenieba.<br />

`iloceT namazi, gadaixadeT zeqaTi da<br />

moidrikeT qedi allahis winaSe"<br />

(sura feri- bayara,aiaaTi 43)<br />

mtroba grZeldeba<br />

meqaSi muslimanebis gatarebuli wlebi moTminebis<br />

wlebi iyo. isini urwmunoTagan gamudmebiT<br />

zewolas ganicdidnen,iZulebuli iyvnen moeTminaT<br />

maTze miyenebuli tanjva. muhammed Suamavalma maT<br />

moTminebisaken mouwoda da kerpTayvanismcemelTa<br />

am saqcielisadmi samagieros brZoliT gadaxda<br />

aukrZala. kerpTayvanismcemlebma ki muslimanebs<br />

meqaSi cxovreba yovelmxriv SeuzRudes da gausa-<br />

Zlis gaWirvebaSi Caagdes.<br />

Tumca medinaSi myof muslimanebs,usafrTxoebis<br />

zomebi mieRoT, sakuTari teritoria daecavaT da<br />

5. nawilimedina axali civilizaciis qalaqiwminda muhammed Suamavali 61<br />

mezoblebTanac mSvidobianad cxovrobdnen.<br />

muhammed Suamavali islams sikeTiT xsnida,<br />

araviTar SemTxvevaSi cbierebasa da Zalmomreobas<br />

ar mimarTavda da omi ar moswonda. adamianebs mouxmobda,rom<br />

mieRoT ganaTleba da ekiTxaT yurani. mas<br />

surda,rom TavianTi Tavisufali gadawyvetilebiT<br />

aerCiaT sasurveli sarwmunoeba.<br />

meqeli kerpTayvanismcemlebi aseT mdgomareobas<br />

ver eguebodnen da malulad emzadebodnen muslimanTa<br />

winaaRmdeg sabrZolvelad. muhammed Suamavals,<br />

am safrTxis Tavidan acilebis mizniT,<br />

meqelTa savaWro gzebis xelSi Cagdeba surda. urwmunoebi<br />

qaravnebiT iaraRsac ezidebodnen,muhammed<br />

Suamavalma icoda, rom es maT winaaRmdeg unda<br />

gamoeyenebinaT.<br />

gardatexis wertili: bediri<br />

mosalodneli iyo meqelebTan brZolis dawyeba.<br />

amis gamo muhammed Suamavali did gancdaSi iyo.<br />

muhammed Suamavali,romelmac mzadeba daasrula<br />

da samgzavrod gamoemarTa, samas xuT amxanagTan<br />

erTad bedirSi mivida. kerpTayvanismcemlebsac<br />

aTaskaciani jari moemzadebinaT da am adgilisaken<br />

moemarTebodnen.<br />

am dros muhammed Suamavals huzeife miuaxlovda,<br />

acnoba, rom is muslimanebis jarze SesaerTeblad<br />

mamasTan erTad gamomgzavrebuliyo, gzaze<br />

kerpTayvanismcemlebs daekavebinaT da muslimanTa<br />

jarTan SeuerTeblobaze pirobis dadebis Semdeg<br />

gaeTavisuflebinaT.<br />

muhammed Suamavals jari esaWiroeboda, magram<br />

maT dadebuli pirobis Sesruleba da brZolaSi<br />

monawileobis miuReblad medinaSi dabruneba<br />

urCia.<br />

rodesac Suamavalma Soridan kerpTayvanismcemelTa<br />

mravaricxovani jari dainaxa, allahs<br />

`uueWvellad,,<br />

TqvennTvis iyo<br />

saswwauulli,, pirispir<br />

gamosuull or<br />

jjguuffSi: erTi<br />

jjguuffi ibrZoda<br />

allllahis gzzazze,,<br />

xxollo meoreebsuurwwmuunnoebs,,<br />

TaviannTi<br />

TvallsazzrisiT,,<br />

isinni eCvennebodaT<br />

TaviannTzze orjjer<br />

metad. allllahi<br />

Tavis daxxmarebiT<br />

gannamtkicebs imas,,<br />

vinnc mas suurs.<br />

uueWvellad,, amSia<br />

samagalliTo<br />

gakveTilli<br />

TvallTamxxedvellTaT<br />

vis.""<br />

(sura ali-imrani,<br />

aiaTi 13)


ediris brZollaSi,,<br />

xxellSi Cagdebuull<br />

tyveebzze muuhammed<br />

Suuamavalls aseTi<br />

azzri hqonnda. wwerakiTxxvis<br />

mcodnneebi,,<br />

Tuu ki aT bavSvs<br />

wwera-kkiTxxvas<br />

Seaswwavllidnnenn,,<br />

tyveobisagann<br />

gaTavisuufflldebodnn<br />

enn... amrigad,, Tann<br />

tyveebi<br />

gannTavisuufflldebod<br />

nnenn,, Tannac bavSvebi<br />

wwera-kkiTxxvas<br />

Seiswwavllidnnenn.<br />

<br />

bediris<br />

gamarjjvebiT<br />

muusllimannTa xxma<br />

mTell arabeTs<br />

miswwvda. uukve<br />

isllamis<br />

gavrcellebis dro<br />

damdgari iyo.<br />

<br />

625. nawilimedina axali civilizaciis qalaqiwminda muhammed Suamavali<br />

aseTnairad Seevedra: `Cemo allaho, ai, yuraiSelebi!<br />

isini TavmowonebiTa da saimayiT modian,Sens<br />

winaaRmdeg gamodian,crud Tvlian Sens Suamavals.<br />

Cemo allaho,Cven dagvexmare! Tuki am erTi muWa muslimaebis<br />

ganadgurebaze Tanaxma iqnebi, Senze<br />

RvTismsaxurebis gamkeTebeli aRaravin darCeba."<br />

bedirSi muhammed Suamavalma islamis jari sabr-<br />

Zolvelad ganalaga. adgili, sadac isini iyvnen<br />

dabanakebuli, qviSiani iyo, amis gamo Suamavlis<br />

mimdevarTagan hubabma muhhammed Suamavals SeekiTxa:<br />

_ es adgili allahis brZanebis Sesabamisad<br />

SearCieT Tu Tqveni gadawyvetilebiT?<br />

_ Cemi gadawyvetilebiT._ uTxra muhammed Suamavalma<br />

_ aqauroba brZolisaTvis xelsayreli araa. neba<br />

mogveci,bediris WebTan axlos davbanakdeT. garSemomyofi<br />

yvela Wa amovavsoT,urCia hubabma. es rCeva<br />

miRebuli iqna da jari maSinve gankarga iq, sadac<br />

Webi iyo.<br />

am dros muhammed Suamavalma ensarebi da muhajirebi<br />

Sekriba, undoda gaego Tu ras fiqrobdnen<br />

brZolis Taobaze. ormxrivi saubris Semdeg yvelam<br />

ganacxada,rom muhammed Suamavlis gverdSi iyvnen.<br />

wminda Suamavals, miuxedavad imisa, rom yvela<br />

samzadisi dasrulebuli hqonda, mainc ar undoda<br />

brZola dawyebuliyo. mters wminda omari gaugzavna<br />

da sisxlis Rvraze xelis aReba urCia. kerpTayvanismcemlebi<br />

fiqrobdnen, rom muslimanebi sakmaris<br />

Zalas ar flobdnen da maT gasanadgureblad<br />

es yvelaze kargi momenti iyo. am mizniT Tqves, rom<br />

araviTar SemTxvevaSi brZolaze xels ar aiRebdnen.<br />

brZola daiwyo da oTx-xuT saaTs gagrZelda.<br />

kerpTayvanismcemelTa jarma sruli marcxi ganicada.<br />

muslimanTagan ToTxmeti kaci, kerpTayvanismcemelTagan<br />

ebu jehilis CaTvliT samocdaaTi kaci<br />

daiRupa. didma allahma wminda Suamavlis vedreba<br />

5. nawilimedina axali civilizaciis qalaqiwminda muhammed Suamavali 63<br />

miiRo,daxmareba miuvlina.<br />

mware gamocdileba: uhudi<br />

erTi weli gavida. meqel kerpTayvanismcemelTa<br />

medinaze TavdasxmisTvis mzadebis ambavi movida.<br />

muslimanebi am sakiTxis gansaxilvelad Seikribnen.<br />

Sekrebaze muhammed Suamavlis biZam wminda hamzam<br />

sityva iTxova da survili gamoTqva, rom brZola<br />

medinas gareT gaemarTaT. zogierTma axalgazrdamac<br />

wminda hamzas dauWira mxari. muhammed Suamavalma<br />

aRniSna,rom es TavdacviTi xasiaTis brZola<br />

iqneboda. roca kenWisyris Sedegad umravlesobam<br />

velze brZolas dauWira mxari, muhammed Suamavalic<br />

daTanxmda. gadawyda, mters medinas gareT<br />

daxvedrodnen.<br />

amasobaSi movida cnoba, rom meqelebis kargad<br />

SeiaraRebuli sami aTaskaciani jari medinas<br />

sagrZnoblad moaxloeboda. isini bediris damarcxebis<br />

gamo SurisZiebis mizniT modiodnen.<br />

muhammed Suamavali TanamebrZolebTan erTad<br />

jumis locvis Semdeg daiZra da meore dRes,dilis<br />

locvis dros,uhudis mTasTan SeCerda. muslimanTa<br />

laSqari aTasi kacisagan Sedgeboda,magram samasma<br />

kacma brZolaSi monawileoba gadaifiqra da gzidan<br />

dabrunda. eseni garegnulad iyvnen muslimanebi,<br />

sinamdvileSi ar swamdaT. maTi mizani muslimanebis<br />

SiSsa da uimedobaSi Cagdeba iyo. aseT adamianebs<br />

munafiyi anu orpiri hqvia.<br />

TariRi 625 wels uCvenebda. medinasTan axlos<br />

mdebare, uhudad wodebul adgilas, ori jari<br />

erTimeores daupirispirda. kerpTayvanismcemelTa<br />

medinaze miaxloebis mizani, muslimanebis damarcxebis<br />

Semdeg qalaqis gaZarcva iyo. muhammed Suamavals<br />

ki yovelgvari zomebi miRebuli da yvelaze<br />

patara detalic gaTvlili hqonda. yvelaze<br />

saukeTeso ormocdaaTi mSvildosani SearCia da<br />

marcxniv mdebare gorakze ganalaga. meTaurad<br />

uuhuudis brZollis<br />

wwinn<br />

kerpTayvannismcemell<br />

Ta jjaris meTauurma<br />

ebuu suuffiannma<br />

ennsarT aseTi<br />

wwinnadadeba<br />

SesTavzza:<br />

_ medinnellebo!<br />

TqvennTann saqme ara<br />

gvaqvs,, am saqmeSi<br />

Tqvenn nnuu CaereviT.<br />

ennsarebma es<br />

SemoTavazzeba<br />

mkacri sityvebiT<br />

uuaryves.<br />

<br />

roca muuhammed<br />

Suuamavalli uuhuudis<br />

brZollaSi daiWra,,<br />

TannamebrZollebma<br />

mas<br />

kerpTayvannismcemell<br />

Ta dawwyevlla<br />

sTxxoves. muuhammed<br />

Suuamavallma:<br />

_ me dedamiwwazze<br />

vinnmes dasawwyevllad<br />

ara var<br />

movllennilli. me<br />

adamiannebis swwor<br />

gzzazze<br />

dapatiJebisaTvis,,<br />

mowwyallebis ellCad<br />

var gamogzzavnnilli-<br />

Tqva da Seevedra:<br />

allllahma maT<br />

`swwori gzza aCvennos,,<br />

maT WeSmariteba ar<br />

iciann~~.


645. nawilimedina axali civilizaciis qalaqiwminda muhammed Suamavali<br />

jubeiris Svili abdullahi dauniSna da ase uTxra<br />

maT:<br />

_ Tqven isrebiT kerpTayvanismcemelTa cxenosani<br />

razmisagan dagvicaviT. maT Cvenze zurgidan<br />

movlisa da Tavdasxmis saSualeba ar misceT. brZola<br />

gind movigoT,gind wavagoT,Tqven adgilidan ar<br />

gainZreT, rom xedavdeT gvxocaven, mainc ar<br />

moxvideT dasaxmareblad. brZola daiwyo. ramdenime<br />

saaTSi kerpTayvanismcemlebma mwvave marcxi ganicades.<br />

magram cota xnis Semdeg,viTareba Seicvala.<br />

muslimanebi urwmunoTa alyaSi aRmoCdnen, radgan<br />

Suamavlis mier gorakze ganlagebulma mSvildosnebma<br />

goraki miatoves,egonaT,brZola damTavrda da<br />

aRaraferi moxdeboda.<br />

muhammed Suamavalze mSvildosanTa daujerebloba<br />

Zalian Zviri daujdaT muslimanebs, samocdaaTamde<br />

mebrZoli daeRupaT, maT Soris wminda<br />

hamzac. Suamavals tuCi gauskda da kbili Caemtvra.<br />

muslimanebma uhudis mTas Seafares Tavi da gadar-<br />

Cnen. kerpTayvanismcemlebma CaTvales, rom bediris<br />

Suri iZies da medinaSi Seusvlelad ukan gabrundnen.<br />

roca muslimanebi TavSesafridan brZolis<br />

velze dabrundnen, naxes, rom daRupuli yvela muslimani<br />

nawamebi iyo, maTi sxeulebi daequcmacebinaT.<br />

daRupulebi brZolis velze daasaflaves da<br />

damwuxrebuli dabrundnen medinaSi.<br />

5. nawilimedina axali civilizaciis qalaqiwminda muhammed Suamavali 65<br />

yvela gza icdeba: teraqtebi<br />

medinaSi quCebi uhudis mwuxarebiT iyo SeZruli.<br />

muslimanebma uhudSi Rrma Wriloba miiRes, magram<br />

Suamavali maTTan iyo. ukve kargad hqondaT gacnobierebuli,<br />

Tu raoden didi mniSneloba hqonda<br />

muhammed Suamavalze dajerebas. cxovreba grZeldeboda.<br />

am dros medinaSi erTi kaci movida da muhammed<br />

Suamavals Tavis saTvistomoSi islamis asaxsnelad<br />

maswavleblebis gagzavna Txova. muhammed<br />

Suamavalma warsagzavn maswavlebelTa usafrTxoebis<br />

garantia moiTxova. rodesac piroba miiRo,<br />

muhammed Suamavalma `suffes~ skolidan kargad ganswavluli<br />

samocdaaTi Tanamoazre gagzavna.<br />

es samocdaaTi adamiani biri maunad wodebul<br />

adgilas Casafrebul mowinaaRmdegeTa mier ise<br />

ganadgurda,Tavdacvis mizniT,xelis ganZrevac ver<br />

moaswro.<br />

* * *<br />

msgavsi teraqti muslimanebze rejad wodebul<br />

adgilasac ganxorcielda,aq rva adamiani daiRupa.<br />

hubeibi da zeidi tyved Cavardnen. tyved amyvanebma<br />

isini meqel kerpTayvanismcemlebs mihyides. urwmunoebma<br />

hubeibi mokles, xolo zeids ki sikvdiliT<br />

dasjis win hkiTxes:<br />

_ isurvebdi Tu ara, axla Sens adgilas muhammedi<br />

rom yofiliyo?<br />

man upasuxa:<br />

_vficav,rom misi aq yofna ki ara,mis fexSi eklis<br />

wasobasac ki ver avitan.


Txxrillis Txxrillis gaTxxra gaTxxra<br />

jjabiri mogviTxxrobs:<br />

Txxrillis gaTxxrisas<br />

erTxxell llodi<br />

Segvxxvda. amis<br />

Sesaxxeb muuhammed<br />

Suuamavalls vacnnobeT.<br />

muuhammed Suuamavallma<br />

xxellSi Zallayinni aiRo<br />

da sanngarSi Cavida.<br />

sami dRe iyo gasuulli,,<br />

arc muuhammed<br />

Suuamavallsa da arc<br />

Cvenn raime ar gveWama.<br />

magram mann llods ise<br />

daartyva Zallayinni,,<br />

rom kllde sillasaviT<br />

daiffSvnna.""<br />

<br />

665. nawilimedina axali civilizaciis qalaqiwminda muhammed Suamavali<br />

aseTi didi erTgulebis mnaxvelma kerpTayvanismcemlebma<br />

aRfrTovanebisagan maTdauneburad<br />

Cailaparakes:<br />

_ ra Zlier uyvarT muhammedi mis megobrebs! aseTi<br />

siyvarulis mnaxvelni ara varTo.<br />

Zneli gamocda: hendeki<br />

uhudis brZolis Semdeg ori weli iyo gasuli,<br />

roca medinaSi cnoba movida kerpTayvanismcemelTa<br />

aTiaTasiani jaris maTken daZvris Sesaxeb. meqeli<br />

kerpTayvanismcemlebi kvlav ar isvenebdnen.<br />

muhammed Suamavalma maSinve Sekriba amxanagebi<br />

meCeTSi. imsjeles, Tu ra SeiZleboda gaekeTebinaT<br />

moaxloebuli saSiSroebis Tavidan acilebisaTvis.<br />

_ roca iranSi raime Semoseva iqneba mosalodneli,<br />

qalaqis garSemo Txrils vakeTebT. aqac ase<br />

moviqceT,_ Tqva warmoSobiT iranelma selimanma. es<br />

azri umravlesobam moiwona.<br />

medinas garSemo Txrili araugvianes erT kviraSi<br />

unda gakeTebuliyo. yovel dRe mzis<br />

amosvlamde gadiodnen da saRamomde SeuCereblad<br />

muSaobdnen. muhammed Suamavalic megobrebTan<br />

erTad muSaobda da amxnevebda maT.<br />

erTi kviris ganmavlobaSi Txrilis sigrZem xuTnaxevar<br />

kilometrs miaRwia. sigane iseTi iyo,cxeni<br />

ver gadaxteboda, siRrme ki_ cxeni rom Cavardniliyo,<br />

ver amovidoda. muhammed Suamavalma samiaTasi<br />

kaci qalaqis sxvadasxva adgilas ganalaga.<br />

jari sabrZolo mwyobrSi Caayena. amasobaSi kerp-<br />

Tayvanismcemlebic movidnen. medinaSi mcxovrebi<br />

ebraelebi da aramuslimani arabebic Tan wamoeyvanaT.<br />

kerpTayvanismcemlebma,roca Txrili dainax-<br />

5. nawilimedina axali civilizaciis qalaqiwminda muhammed Suamavali 67<br />

es, aRar icodnen ra gaekeTebinaT,radgan aseTi rame<br />

manamde ar enaxaT.<br />

omi daiwyo. zogjer mZafrdeboda, zogjerac<br />

neldeboda. brZolaSi ocda Svidi dRe gavida. kerp-<br />

Tayvanismcemlebma xelSi veraferi Caigdes, raime<br />

Sedegs ver miaRwies da xelcarieli ukan gabrundnen.<br />

brZola muslimanTa gamarjvebiT dasrulda.<br />

henndekis brZollis<br />

Sesaxxeb yuurannSi<br />

asea moTxxrobilli:<br />

`hei,, morwwmuunnenno!<br />

gaixxsenneT<br />

Tqvenndami allllahis<br />

sikeTeebi,, roca<br />

movida TqvennTann<br />

jjarebi. maSinn<br />

gamovgzzavnneT Cvenn<br />

maTzze (im jjarebzze)<br />

qarebi,, romllebic<br />

Tqvenn ver dainnaxxeT.<br />

allllahi mxxedvellia<br />

imisa,, rasac<br />

sCadixxarT. roca<br />

movidnnenn TqvennTann<br />

Tqvenns qvemodann da<br />

Tqvenns zzemodann da<br />

roca SeSinnda<br />

Tvallnni da<br />

(SiSisagann) yells<br />

miadga guullnni da<br />

Tqvenn allllahis<br />

mimarT sxxvadasxxva<br />

eWvebi gamoTqviT.<br />

ai,, iq gamocdill<br />

iqmnnenn morwwmuunnenni<br />

da SeiZvrnnenn<br />

Zllieri ZvriT.<br />

(sura ahzabi, aiaTi<br />

9, 10, 11)


6. nawili saxlSi dabruneba wminda muhammed Suamavali 6 9<br />

nawili meeqvse<br />

saxlSi dabruneba<br />

hudeibies SeTanxmeba<br />

muhammed Suamavali im dRes gaxarebuli iyo.<br />

megobrebs am sixarulis mizezi auxsna: `xval meqasa<br />

da qaabes mosanaxuleblad mivdivarT,"_ axara maT.<br />

es ambavi muhajirebisaTvis Zalze mniSvnelovani<br />

iyo. radganac eqvsi weli iyo gasuli mas Semdeg,rac<br />

meqidan wamovidnen da mudam nostalgiiT<br />

cxovrobdnen. meqas quCebSi unda eseirnaT, im adgilebSi,sadac<br />

bavSvoba da axalgazrdoba gaatares,<br />

monatreba unda gaeqarvebinaT.<br />

muhhammed Suamavali aTas xuTas megobarTan<br />

erTad meqasaken gaemgzavra. gzaze dedis saflavTan<br />

Caiara da moinaxula.<br />

meqas axlos,hudeibieSi mividnen,karvebi gaSales,<br />

muhammed Suamavalma meqelebs elCad wminda osmani<br />

gaugzavna. undoda ecnobebina, rom sabrZolvelad<br />

ar iyvnen mosuli, Tu nebas darTavdnen, qaabes<br />

moinaxulebdnen da isev ukan gabrundebodnen. wminda<br />

osmani mosalaparakeblad wavida,magram mosvla<br />

vfficavT,, rom<br />

kmayoffill iqmnna<br />

allllahi<br />

morwwmuunneTagann,,<br />

roca isinni<br />

gefficebodnnenn Senn<br />

xxis qveS,, (allllahma)<br />

icoda maTi guullis<br />

zzraxxvebi da<br />

gardmouuvllinna maT<br />

simSvide da isinni<br />

uuaxxlloesi<br />

gamarjjvebiT<br />

daajjilldova. da<br />

daajjilldova<br />

nnadavlliT,,<br />

romellsac<br />

(momavallSi)<br />

aiRebdnnenn,, allllahi<br />

uudidesia,, brZennia.<br />

(suura ffeTihi,,<br />

aiaaTi 18,, 19)


7 0 6. nawili saxlSi dabruneba wminda muhammed Suamavali<br />

daagvianda. misi sikvdilis Sesaxeb xalxSi xma<br />

gavrcelda...<br />

sabrZolvelad ar iyvnen mosuli,magram brZolis<br />

albaToba gamoikveTa. muhammed Suamavalma megobrebi<br />

Sekriba. maT muhammed Suamavals Sehfices,rom<br />

ukanasknel amosunTqvamde ibrZolebdnen.<br />

ambavi movida, rom wminda osmani cocxali iyo.<br />

cota xanSi meqel kerpTayvanismcemelTa warmomadgenlebTan<br />

erTad osmanic dabrunda.<br />

meqelma warmomadgenlebma amcnes, rom muslimanebs<br />

meqaSi Sesvlis nebas ar miscemdnen da<br />

SeTanxmeba SesTavazes. molaparakebebis Semdeg<br />

Suamavalma Tanxmoba ganacxada da momxreebTan<br />

erTad SeTanxmebas xeli moawera. muslimanebi<br />

damwuxrebuli iyvnen,miuxedavad imisa,rom meqas ase<br />

miuaxlovdnen,iq Sesvla ver moexerxebinaT.<br />

SeTanxmebis mixedviT, muslimanebi erTi wlis<br />

ganmavlobaSi meqaSi ver Sevidodnen, magram erTi<br />

wlis Semdeg qaabes monaxulebis SesaZlebloba<br />

eqnebodaT. muslimanebi Zalian daaRona SeTanxmebis<br />

erTma muxlma,romelic mdgomareobda SemdegSi:<br />

"Tu yuraiSelTagan vinme gamuslimandeba da medinas<br />

Seafarebs Tavs,ar unda miiRon,amis sanacvlod<br />

ki meqaSi Sefarebuli arcerTi muslimani ukan ar<br />

gaicema." irgvliv samariseburma siCumem daisadgura."<br />

am dros maT kisersa da fexebze borkildadebuli,<br />

ilajgawyvetili vinme miuaxlovda. sisxlsa<br />

da oflSi iyo amosvrili. es ebu jendeli iyo,<br />

suheilis Svili. suheilma Tavis Svils, gamuslimanebis<br />

gamo, borkili daado da dilegSi daamwyvdia,<br />

Tumca tusaRma gaqceva moaxerxa. mama Svils<br />

miuaxlovda,yelze moxveul jaWvSi staca xeli da<br />

saxeSi Zlieri sila gaawna. Semdeg muhhammed Suamavals<br />

miubrunda:<br />

_SeTanxmebas Cemi Svilis mosvlamde moewera<br />

xeli,_ Tqva man. muhammed Suamavali uxmod daemowma.<br />

suheilma ganagrZo:<br />

6. nawili saxlSi dabruneba wminda muhammed Suamavali 7 1<br />

_ maS ukanve gadmomeci igi.<br />

am dros ebu jendelma SesZaxa:<br />

_ muslimanebo! sawameblad da sarwmunoebidan<br />

mosaqcevad Tqven, Cemi Tavi kerpTayvanismcemlebs<br />

unda CaabaroT?! muhammed Suamavalma ebu jendelis<br />

mama gverdze gaiyvana da Txova,rom Svili gaeTavisuflebina,<br />

magram mamamisma uari ganacxada.<br />

muhammed Suamavali ebu jendels miubrunda:<br />

_ ebu jendel, moiTmine! allahi Sen da Sens<br />

gverdiT myofebs xsnis gzas ueWvelad gaCvenebT.<br />

Cven am xalxTan SeTanxmebas movawereT xeli da<br />

piroba davdeT. maTac piroba mogvces. axla sityvas<br />

ver gavtexT. sityvis gatexa Cven ar SegvSvenis,_<br />

uTxra man. amrigad,ebu jendeli ukan gaigzavna.<br />

yovelive aman muslimanebze didad imoqmeda. mar-<br />

Talia. meqaSi ver Sevidnen, magram kerpTayvanismcemlebma<br />

isini oficialurad aRiares.<br />

mizani_ mTeli msoflio<br />

hudeibies SeTanxmebis Sedegad, mSvidobiani da<br />

Tavisufali garemo Seiqmna. muhammed Suamavalma es<br />

periodi yvelaze saukeTesod gamoiyena. bizantiis<br />

imperias,eTiopias,iransa da kidev ramdenime qveyanas<br />

elCebis xeliT sarwmunoebaze mipatiJebis werilebi<br />

gaugzavna.<br />

mizani, islamis mowodebebis mTeli<br />

msofliosaTvis miwvdena iyo.<br />

bizantiis imperatorma heraklem elCis miwodebuli<br />

werili aiRo,gaxsna da kiTxvas Seudga:<br />

`_bismillaahirrahmaanirrahiim. allahis msaxur<br />

da Suamaval muhammedisagan, bizantiis imperator<br />

herakles. salami WeSmariti gzis mimyolT.<br />

islamze gepatiJebi. miiRe islami, raTa gadarCe da<br />

allahmac jildo ormagad mogizRos. Tuki ar<br />

miiReb, Seni xalxis codva Sens kiserze iqneba."<br />

`(muuhammed!) Senn<br />

mogavllinneT<br />

mxxollod wwyallobad<br />

samyaroTaTvis.""<br />

(sura enbia, aiaTi<br />

107)


oca muuhammed<br />

Suuamavalli,, jjaris<br />

meTauuri,, meqas<br />

gasaTavissuuffllebll<br />

ad midioda,, gzzazze<br />

ZaRlli dainnaxxa,,<br />

romellic Tavis<br />

llekvebs ZuuZuus<br />

awwovebda.<br />

megobarTagann<br />

erTerTi maSinnve<br />

ZaRllTann gagzzavnna<br />

da jjars uubrZanna,,<br />

rom misTvis vinnmes<br />

zzianni ar<br />

mieyennebinna.<br />

<br />

7 2 6. nawili saxlSi dabruneba wminda muhammed Suamavali<br />

(uTxariT:) hei, RvTiurwignTboZebulno!<br />

Tqvensa da Cvens Soris<br />

saerTo sityvaze modiT.<br />

mxolod allahs veTayvanoT<br />

da araferi gavuxadoT mas<br />

Tanamoziared. ar uarvhyoT<br />

allahi da ar vaRmerToT<br />

erTmaneTi. Tuki zurgs<br />

Segaqceven, uTxariT: mowme<br />

iyaviT, Cven muslimanebi<br />

varTo."<br />

heraklie wakiTxulisa da<br />

garSemomyofTagan miRebuli<br />

cnobebis meSveobiT darwmunda,<br />

rom muhammedi namdvilad allahis<br />

Suamavali iyo. sakiTxi mrCevlebTan<br />

erTad ganixila. ganzraxuli hqonda,islami<br />

mieRo,magram roca maTgan winaaRmdegobas waawyda,islamis<br />

miRebaze uari Tqva. elCs keTilad moepyro,saCuqrebi<br />

misca da gaistumra.<br />

meqas gaTavisufleba da<br />

saxlSi dabruneba<br />

hudeibies SeTanxmebaze xelmoweridan ori weli<br />

iyo gasuli. kerpTayvanismcemlebma molaparakebis<br />

darRveva daiwyes da bolos SeTanxmeba gaauqmes.<br />

amis gamo muhhammed Suamavalma Tormeti aTas<br />

kaciani jari moamzada da meqasaken gaemarTa. mizani<br />

ubrZolvelad da sisxlis dauRvrelad meqas aReba<br />

iyo. misi sawadeli asrulda. meqa ubrZolvelad<br />

aiRo.<br />

muhammed Suamavalma daibruna mama-papiseuli sam-<br />

Soblo,sadac ormocdacameti weli icxovra,sadac<br />

bavSvoba da axalgazrdoba gaatara. am didi gamarjvebisaTvis<br />

allahisadmi madliereba gamoTqva. igi<br />

6. nawili saxlSi dabruneba wminda muhammed Suamavali 7 3<br />

meqaSi Sevida ara brZolaSi gamarjvebuli meTauris<br />

siamayiT, aramed wyalobiT, madlierebiTa da<br />

TavmdablobiT.<br />

roca SuadRis locvis (evla) dro movida, wminda<br />

bilali qaabeze avida da Tavisi lamazi xmiT<br />

ezani ikiTxa. locvis damTavrebis Semdeg muhhammed<br />

Suamavalma xalxs aseTi kiTxviT mimarTa:<br />

`-ras fiqrobT,rogor mogeqcevi axla Tqven?"<br />

misi da misi megobrebis mwamebelni axla gamouval<br />

mdgomareobaSi imyofebodnen:<br />

_Sengan sikeTes velodebiT. Sen saukeTeso Zma da<br />

Rirseuli adamianis Svili xar,_ upasuxes maT.<br />

muhammed Suamavalma ganagrZo:<br />

me Tqven iusuf Suamavlis naTqvams geubnebi. dRes<br />

Tqven ar gkicxav. allahma SegindoT.<br />

is mowyaleTagan yvelaze Semwyalebelia,_ Tqva<br />

da sayovelTao amnistia gamoacxada. yvelas apatia.<br />

Semdeg qaabe gaawmendina mis SigniT da gareT arsebuli<br />

kerpebisagan. muslimanebi dReebis manZilze<br />

qaabeSi darCnen. monatreba gaiqarves.<br />

muuhammed Suuamavalma<br />

huuneinis brZolis Semdeg<br />

nadavlis darigeba daiwwyo..<br />

yuuraiSelTTa mowwinaveebs,,<br />

miuuxedavad imisa rom<br />

muuslimanebi ar iyvnen,,<br />

radganac islamis mimarTT<br />

maTTi guulebis molboba<br />

iyo saWiro,, muuslimanebze<br />

uuffro meti wwili arguuna..<br />

amis gamo ensarTTagan<br />

zogierTTma erTTmaneTTSi<br />

sauubari gamarTTa:<br />

_ allahis Suuamavali<br />

TTavis sagvareuuloSi<br />

dabruunda.. brZolis<br />

periodSi misi megobrebi<br />

Cven viyaviTT,, magram<br />

nadavlis ganawwilebisas ki<br />

mis megobrebad naTTesavebi<br />

da sagvareuulo iqca..<br />

movelaparakoTT da<br />

vuuTTxraTT,, rom Cvenzec<br />

iffiqros..<br />

es ambavi rom muuhammed<br />

Suuamavalma gaigo,, Sekriba<br />

ensarni da ase mimarTTa:<br />

_ adamianTTa guulebis<br />

mosagebad maTTze micemuuli<br />

amqveyniuuri rameebi<br />

TTqvenTTvis ase<br />

mniSvnelovania? roca maTT<br />

saxlebSi amqveyniuuri<br />

qoneba miaqvTT,, TTqven<br />

allahis Suuamavali<br />

migyavTT.. mTTliani<br />

adamianebi erTT mxares rom<br />

wwavidnen,, ensarni meore<br />

mxares,, me TTqvenTTan<br />

wwamovidodi..<br />

amis gamgone ensarebma,,<br />

TTavianTTi naTTqvamis gamo<br />

inanes da itires:<br />

_ Cven bednierni varTT,,<br />

rom allahis Suuamavali<br />

gvxda wwilad..


7. nawili yvela masze tiroda wminda muhammed Suamavali 7 5<br />

nawili meSvide<br />

yvela masze tiroda<br />

veda haji anu gamosamSvidobebeli<br />

hajoba da veda<br />

xuTbe gamosamSvidobebeli<br />

mimarTva<br />

meqas aRebis Semdeg hajoba farZi (savaldebulo)<br />

gaxda. muhammed Suamavali ojaxTan da megobrebTan<br />

erTad hajobis Sesasruleblad,632 wlis 22 Tebervals<br />

meqasaken gaemarTa. meqaSi hajobis RvTismsaxureba<br />

Seasrules.<br />

meqas aRebiT,islamis sarwmunoebam swrafad iwyo<br />

gavrceleba. muhammed Suamavalma sxvadasxva mxares<br />

elCebi gagzavna da aramusliman xalxebs muslimanobisaken<br />

mouwoda. mokle droSi arabeTis naxevarkunZuli<br />

muslimanebis hegemoniis qveS Sevida.<br />

632 wlis 6 marts muhammed Suamavalma xalxs mimar-<br />

Ta. am mimarTvas veda xuTbe anu gamosamSvidobebeli<br />

mimarTva ewodeba. mis mosasmenad asiaTasze<br />

metma adamianma moiyara Tavi. muhammed Suamavalma<br />

veda xuTbeze aRniSna,rom RmerTi erTia,adamianebi<br />

yvelani erTi winapris STamomavali varT da amit-<br />

gamosamSvidobebelli<br />

gamosamSvidobebelli<br />

mimarTvidann:<br />

mimarTvidann:<br />

* visac annabris saxxiT<br />

raimes miabarebenn,, mann<br />

igi patronns uunnda<br />

dauubruunnos;<br />

* uumecrobis<br />

droinndelli sisxxllis<br />

aRebis tradicia<br />

akrZalluullia;<br />

* ise,, rogorc Tqvenns<br />

meuuRlleebs Tqvenns<br />

mimarT uuffllebebi<br />

gaaCnniaT,, Tqvennc maT<br />

mimarT uuffllebebi<br />

gaqvT.<br />

* allllahis morwwmuunnenni<br />

Zmebi ariann. Zmis<br />

qonnebis uusamarTllod<br />

miTviseba aravisTvis<br />

hallalli araa.<br />

* adamiannebo! Tqvenni<br />

RmerTi erTia,, Tqvenni


wwinnapari erTia.<br />

yvella Tvenngannis<br />

wwinnapari adamia.<br />

adami ki miwwidannaa<br />

gaCennilli.<br />

* allllahisTvis<br />

yvellazze kargi<br />

adamianni isaa,,<br />

visac eSinnia da<br />

erideba misi. Tqvenn<br />

erTmanneTis mimarT<br />

uupiratesoba ara<br />

gaqvT. uupiratesoba<br />

RvTis moSiSobaSia.<br />

<br />

7 6 7. nawili yvela masze tiroda wminda muhammed Suamavali<br />

om yvelani Tanaswori varT. man yuradReba gaamaxvila<br />

qalTa uflebebze da Seaxsena, Tu risi<br />

gakeTeba iyo aucilebeli sazogadoebrivi Tanasworobisa<br />

da mSvidobis dasacavad. gamosamSvidobebeli<br />

mimarTviT muhammed Suamavalma islamis sarwmunoebis<br />

principebi mTels kacobriobas<br />

sabolood gaacno.<br />

gamomSvidobeba<br />

muhammed Suamavali hajobis Semdeg medinaSi<br />

dabrunda. samocda sami wlis iyo. im dReebSi gamudmebiT<br />

sikvdilze saubrobda. ambobda, rom erT dRes<br />

mokvdeboda.<br />

maisi iwureboda. avad gaxda. meCeTSi veRar mivida.<br />

locvebze wminda ebubeqiri miamagra. 8 ivniss,<br />

7. nawili yvela masze tiroda wminda muhammed Suamavali 7 7<br />

orSabaT dRes, avadmyofobam sagrZnoblad umata.<br />

marjvena xeli haerSi aRmarTa da saCvenebeli TiTi<br />

maRla, erTi wertilisaken gaiSvira. `daSla Cems<br />

uzenaes RmerTTan erTad... Cemo allaho, samoTxeSi<br />

Sexvedramde!"_ Tqva da xelebi gverdze Camouvarda.<br />

saxeze Rimili daadga.<br />

ganSoreba: yvela masze<br />

tiroda<br />

wminda ebubeqiri, romelmac muhammed Suamavlis<br />

sikvdilis ambavi gaigo, maSinve meCeTSi mivida.<br />

yvela tiroda. wminda omari ki iZaxda:<br />

_ muhammed Suamavali ar momkvdara. vinc ityvis<br />

mokvdao, Tavs wavacli! wminda ebubeqiri irgvliv<br />

atexil aur-zaurze yuradRebis miuqcevlad, Cumad<br />

Sevida muhammed Suamavlis oTaxSi, saxeze zewari<br />

axada,Suamavals tiriliT akoca Sublze da Tqva:<br />

_ Sen genacvalos Cemi deda da mama,hei,allahis<br />

Suamavalo! Seni sikvdili iseve lamazia, rogoric<br />

sicocxle iyo. gareT gamovida da iq SekrebilT<br />

mimarTa:<br />

_ vinc muhammeds eTayvaneboda, icodes, rom<br />

muhammedi mokvda. vinc allahis RvTismsaxurebas<br />

asrulebs, icis, rom is cocxali ukvdavia, Tqva da<br />

ali-imranis suras 144-e aiaTi waikiTxa:<br />

`da ar ars muhammedi ram sxva, Suamavlisa. misamdec<br />

yofilan Suamavalni da rom is (muhammedi)<br />

axla momkvdariyo an mokluliyo, ukumoiqceodiT*<br />

gana?! vinc ukumoiqceva,is veras daaklebs allahs,<br />

magram allahi daajildoebs misadmi madlierebis<br />

aRmavlenelT."<br />

wminda ebubeqiris am sityvebma, wminda omari da<br />

yvela muslimani, romelTac muhammed Suamavalis<br />

sikvdili ar sjerodaT,daawynara.<br />

isic medinaSi,im qalaqSi daasaflaves,sadac misi<br />

aiaTi,, aiaTi,, romellic romellic<br />

suull suull bollos bollos<br />

moevllinna moevllinna<br />

`geSinnodeT dRisa,,<br />

rodesac allllahs<br />

dauubruunndebiT.<br />

Semdeg TiToeuull<br />

suulls sruullad<br />

miegeba mogebuulli<br />

da isinni ar<br />

daiCagrebiann. (maT<br />

uusamarTllod ar<br />

moiqceviann)""<br />

(sura furi-bayara,<br />

aiaTi 281)


7 8 7. nawili yvela masze tiroda wminda muhammed Suamavali<br />

mama iyo dasaflavebuli.<br />

muhammed Suamavali udides moyvaresTan, allah-<br />

Tan gaemgzavra. Cven,muslimanebs,ori amanaTi dagvitova:<br />

allahis wminda sityvebi _yurani da Tavisi<br />

samagaliTo cxovreba suna. amave dros muslimanebs<br />

umaxarobla,rom vinc amaT miyveba,gadarCeba!<br />

7. nawili yvela masze tiroda wminda muhammed Suamavali 7 9<br />

muhammed Suamavlis<br />

cxovrebis mniSvnelovani TariRebi<br />

570 ebrehes jaris misvla spiloebiT qabes dasangrevad<br />

570 muhammed Suamavlis mamis sikvdili?<br />

571 wminda muhammed Suamavlis dabadeba (20 aprili)<br />

571-576 ZuZumwovebel ZiZasTan-halimesTan cxovreba<br />

577 dedis_amines sikvdili<br />

579 babuis_ abdulmutalibis sikvdili<br />

591 `RirseulTa sazogadoebaSi" gawevrianeba<br />

596 hatijeze daqorwineba<br />

597 pirveli Svilis_ yasimis dabadeba<br />

610 ramaznis TveSi, hiras gamoqvabulSi pirveli STagoneba<br />

615-616 muslimanebis eTiopiaSi gadasvlebi<br />

617-620 kerpTayvanismcemelTa mier muslimanebis winaaRmdeg<br />

ganxorcielebuli blokadis wlebi<br />

620 zeidTan erTad taifaSi wasvla<br />

621 pirveli aqabes SeTanxmeba<br />

622 meore aqabes SeTanxmeba<br />

622 muhammed Suamavlis medinaSi gadasaxleba (hijreTi)<br />

622-624 meCeTisa da skolis ageba,pirveli eznis (moxmobis) kiTxva,Zmobis<br />

Camoyalibeba,medinas SeTanxmebaze xelmowera<br />

624 bediris brZola<br />

625 uhudis brZola<br />

626 biri maunisa da rejis ambebi<br />

626-627 hendekis (Txrilis) brZola<br />

628 hudeibies samSvidobo SeTanxmeba<br />

630 meqas aReba<br />

632 veda xuTbe gamosamSvidobebeli mimarTva (6 marti)

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!