TERESA GIBCZYŃSKA

TERESA GIBCZYŃSKA
Jak wspominam Profesora Michała Życzkowskiego
Cóż mogę napisać o Panu Profesorze Michale Życzkowskim? Mogę tylko o Jego
życzliwość i pomocy naukowej jakiej udzielał wszystkim tym, którzy tej pomocy
potrzebowali. Zwłaszcza tym, którzy pracując na uczelni pracę naukową traktowali jako
wpisaną w obowiązki pracownika naukowo-dydaktycznego, nie zawsze otrzymując pomoc
naukową w swojej macierzystej jednostce.
Pracowałam w Zakładzie Dźwignic i Przenośników, do którego zostałam przyjęta po 8-
letnim stażu w biurze projektowo konstrukcyjnym Huty im. Lenina (później im. Sędzimira).
Ten staż oddalił mnie od badań teoretycznych. Zawdzięczam mu jednak praktykę
konstruktorską bardzo przydatną w dydaktyce. Powyższy wstęp napisałam w celu
wyjaśnienia czytelnikom moich trudności w poszukiwaniu tematu pracy doktorskiej, którego
w macierzystej jednostce nikt nie pomógł mi znaleźć.
Przygotowując materiały do ćwiczeń z przedmiotów prowadzonych w zakładzie
natrafiłam, mimo skrupulatnych i szerokich poszukiwań na nierozwiązany problem
obliczania tocznych łożysk wielkogabarytowych. Łożyska te wówczas zaczęto stosować w
maszynach roboczych (w odróżnieniu od łożysk standardowych przenosiły one oprócz sił
osiowych i promieniowych moment wywracający). Warunki sformułowane przeze mnie
opisujące pracę łożyska zawierały całki eliptyczne, których nie można było rozwiązać w
sposób jawny. Konsultacje z matematykami nic nie wniosły do rozwiązania problemu.
W rozmowie z Profesorem Wiesławem Krzysiem (którego znałam z lat studenckich) na
temat rozwiązania mego problemu padły słowa: „Myślę że w mojej katedrze jest osoba co
pomoże Pani rozwiązać ten problem”. Usłyszałam wówczas po raz pierwszy nazwisko
Profesora Życzkowskiego.
Jako osoba nieśmiała nie miałam odwagi pójść na konsultacje do zupełnie nieznanego

mi Docenta. Ale czas był nieubłagany – zostało tylko 2 i pół roku do końca umowy o pracę
na uczelni. Wobec tego zdecydowałam się na spotkanie. Pamiętam, Profesor wziął kartkę z
równaniami, popatrzył, zastanowił się, porozmawiał o problemie, a następnie
powiedział :”Proszę przyjść za tydzień zobaczę co z tym można zrobić”. Za tydzień, w czasie
spotkania Profesor orzekł, że problem można rozwiązać metodą małego parametru i
przedstawił na czym ta metoda polega. Poza tym stwierdził; problem jest tak duży, iż może
stanowić prace doktorską. Jaka to była dla mnie radość. Pracowałam jak szalona. W ciągu 2
lat pilnej pracy konsultowanej z Profesorem, już moim promotorem, ukończyłam pracę i
obroniłam doktorat 23.10.1968. Tu muszę zaznaczyć że praca ta mimo że, sama
sformułowałam problem matematycznie, nigdy by nie powstała bez wsparcia Profesora.
Pracowałam bowiem w Zakładzie, w którym pracownicy łącznie
z kierownikiem nie mieli poważniejszych zainteresowań naukowych.
Moja działalność naukowa w latach późniejszych była również wspierana mądrymi i
życzliwymi radami Profesora. Zaowocowała ona 2 wspólnymi publikacjami [1,2]. Profesor
również przedstawiał moją pracę z zakresu optymalizacji dźwigarów skrzynkowych w
kwartalniku Polskiej Akademii Nauk [3].
Ponadto w latach 1976-1983 uczestniczyłam w rozwiązywaniu problemów
optymalizacji konstrukcji cienkościennych, wchodzących w zakres tematu 10.2 pt.
Optymalizacja konstrukcji z uwzględnieniem stateczności prowadzonego przez Profesora, a
będącego częścią problemu węzłowego 0,5.12.10.2 koordynowanego przez IPPT PAN.
Powierzenie mi do samodzielnego rozwiązywania zagadnień obliczania konstrukcji
metodami optymalizacji, które to wówczas dopiero zaczęto stosować było dla mnie wielkim
wyzwaniem. Natomiast, ze strony Profesora było to obdarzenie zaufaniem mnie i akceptacją
moich działań naukowych. Ten fakt był dla mnie ważny, gdyż pozwolił mi uwierzyć, że
potrafię rozwiązywać trudne problemy optymalizacji o charakterze aplikacyjnym, mające na
celu zmniejszenie masy i kosztu konstrukcji cienkościennych stosowanych w maszynach
roboczych.
Dzięki zagranicznym kontaktom naukowym Profesora mogłam odbyć w 1978 roku

jedno miesięczny staż naukowy na uniwersytecie w Liege w Institut du Geni Civil.
Dyrektorem tego instytutu był prof. Charles Massonnet, specjalista z zakresu konstrukcji
stalowych. Później był on recenzentem mojej rozprawy habilitacyjnej obronionej 1980 roku
[4]. Profesor natomiast był jej opiekunem. Był również recenzentem pracy doktorskiej
wykonywanej pod moim kierunkiem dotyczącej nośności łożysk wielkogabarytowych
metodami programowania matematycznego (1993). Opiniował też mój dorobek naukowo
badawczy i dydaktyczny w związku z wnioskiem o powołanie mnie na Profesora
Nadzwyczajnego na Wydziale Budownictwa i Inżynierii Sanitarnej Politechniki
Rzeszowskiej.
Profesor należał do tych nielicznych osób, które zawsze miały czas na rozmowę o
prowadzonych badaniach naukowych. Jego ogromna wiedza i Jego uwagi krytyczne
przyczyniały się do rozszerzania i ukierunkowania badań na poprawne rozwiązanie
rozważanego problemu. Był świetnym naukowcem i wspaniałym, doskonale
zorganizowanym człowiekiem. Zawsze miał czas na to, by służyć życzliwą radą innym i
dzielić się swoją ogromną wiedzą.
Był jedyną Osobą na Wydziale Mechanicznym, na której wsparcie mogłam zawsze
liczyć w tych trudnych dla mnie czasach. Pozostanie w mojej pamięci na zawsze moralnym i
naukowym autorytetem.
Teresa Gibczyńska
Kraków
Literatura

1. T.Gibczyńska M.Życzkowski : Równania statyki dwurzędowego kulkowego łożyska wieńcowego; Mech. Teor.
Stos. 4,7,1969,s.465-483
2. T.Gibczyńska M.Życzkowski: Wzory aproksymacyjne określające wytrzymałość i sztywność dwurzędowego
łożyska wieńcowego przy obciążeniu złożonym, Arch. Bud. Masz., nr 1 1975 s. 85-96 ( PBAM, nr 1 1976 )
3. T.Gibczyńska: General Analysis of Optimal Design of a Box-section Under Bending, Bull. Acad. Pol. Sci. Ser.
Sci. Techn. , nr 7 , 1979 , s. 379-389
4. T.Gibczyńska: Zagadnienia optymalnego kształtowania przekroju cienkościennych dźwigarów skrzynkowych ,
zeszyty Pol. Krak. Z. Nr 4, Kraków 1980