Java e Shkencës 2012 - Universiteti i Prishtinës

KONFERENCA VJETORE E SHKENCËS ‘JAVA E SHKENCËS 2012
Përveç kësaj, rrjedhja e eksportit të Kosovës është penguar nga masat dhe instrumentet e
aplikuara në politikat tregtare të vendeve të tjera; eksportuesit Kosovar ishin detyruar të
ndeshen me ngarkesa tarifore (për shembull, taksat transit), si dhe me ngarkesat jo-tarifore
(të tilla si subvencionet). Veçanërisht këto të dytat kanë qenë revalente, dhe kanë marrë
forma nga më të ndryshmet. 600
Ndër arsyet kryesore të efikasitetit të dobët tregtar janë:
-statusi i sapo zgjedhur politik i Kosovës,
-ekonomi e trashëguar me kompani dhe industri pothuajse në kolaps pas shkatërrimeve dhe
vjedhjeve ,
-komplikimet dhe vonesat e shumta gjatë procesit të privatizimit të kompanive shoqërore,
-të qenurit e Kosovës shumë kohë jashtë iniciativave regjionale ekonomike,
-prezenca në mas të madhe e ekonomisë joformale,
-orientimi i ndërmarrjeve te sapoformuar private pas luftës kryesisht në tregti,
-ambienti jo i sigurt për investime ,
- kufizimet kreditore dhe normat e larta të kamatës,
- mungesën e informatave,
-përkrahjen e dobët institucionale
-prezenca e dukurive negative në ekonomi si krimi organizuar dhe korrupsioni ,
- politika tatimore jo favorizuese për prodhimin vendor dhe norma uniforme e doganave
dekurajuese për zhvillimin e bizneseve prodhuese në Kosovë
-institucionet jo funksionale për sigurimin e cilësisë dhe ekspertizave ,
- problemet e brendshme të firmave në Kosovë(mungesa e kapitalit,mungesa e përvojës për
bërje biznesi në tregjet e ndërkombëtare)
- marketingu dhe aktivitetet promovuese të dobëta
-problemi i qarkullimit të lirë të personave.
-ekonomia jo 601 formale
-masat dhe instrumentet e aplikuara në politikat tregtare të vendeve tjera etj 602 .
Këto probleme, të cilat që nga fillimi kanë qenë të lidhura me realitetin e ri kosovar në
korrelacion me politikat jo integrale ekonomike dhe institucionet joefikase kanë ndikuar në
zhvillimin jo efikas të sektorit privat të ndërmarrjeve, sektor ky i cili do të duhej të bartte
barrën kryesore të eksportit.
Por ekonomia e Kosovës me faktorët e vetë të prodhimit ;burimet natyrore jo të pakta,
burimet njerëzore ndër me të rejat në rajon e më gjerë dhe me potencialin e vet prodhues ,ka
një mundësi reale për mbështetje të zhvillimit ekonomik,njëherit shfrytëzimi racional dhe
efikas i këtyre faktorëve kërkohet që ekonomia kosovare sa më shpejt të inkuadrohet në
rrjedhat bashkëkohore ekonomike dhe në proceset integruese me vendet e Ballkanit, Evropës
dhe më gjerë.
600 MTI,Poltika Tregtare e Kosovës,2009,fq.14
601 Në bazë të EC (2008) ekonomia joformale në Kosovë llogaritet sipas disa vlerësimeve 30% të BPV-së në
Kosovë, apo 700 milion € në vit (The European Commission Liaison Office to Kosovo press release of 27
August 2008)
602 Pasi që Kosova nuk i kontrollon të gjtiha pikat edoganore të saj,me që një pjesë e kufirit të Kosovës në veri
sot e kësaj dite mbetet jashtë kontrollit doganor dhe tatimor kosovar në masë të madhe.Kjo krijon mundësin
që përmes kësaj pike kufitare të pa mbikëqyrur nga organet kosovare të realizohet evazioni fiskal.
~ 645 ~