Java e Shkencës 2012 - Universiteti i Prishtinës

KUMTESA
Objekt i vështrimit tonë janë vetëm format e integrimve rajonale ekonomike,të cilat varësisht
nga shkalla dinamike integruese,shkojnë kah niveli preferencial për tregti të lirë,union
doganor,union ekonomik dhe unionin monetar. 593 Me 18 shtator 2000,Komisioni Evropian
nxorri rregulloren Nr.2007/2000,me te cilën BE-ja formalisht e ka pranuar Kosovën si zonë
doganore të pavarur dhe i ka dhënë preferenca tregtare duke eliminuar kufijtë maksimal
tarifor për produkte industriale dhe duke përmirësuar kushtet për qasje në treg për produktet
bujqësore.
Por që nga viti 2009 Banka Botërore dhe FMN , kur e pranuan Kosovën si një anëtare të
tyre ishte një hap i rëndësishëm në sigurimin e ndihmës aq të nevojshme ndërkombëtare dhe
konfirmimin e statusit të pavarur të Kosovës. Pas anëtarësimit në Bankën Botërore, Kosova
do të jetë në gjendje të tërheq investitorë të mëdhenj, si dhe do të jetë pjesë e integruar e
tregut global. 594
Kështu ,Kosova nga aspekti demografik, aspekti i moshës (me një popullatë relativisht të
mirë dhe të re) mbi mesataren evropiane,të edukuar dhe profesionalisht të ngritur ka
hapësirë potenciale për tregti të lirë në EJL dhe inkuadrimi i saj në integrimet ekonomike
rajonale dhe botërore,posaçërisht në UE,si një integrim i suksesshëm dhe i qëndrueshëm
duhet të jetë prioritet mbi prioritetet e Kosovës në të ardhmen sa më të afërt.
Prandaj të inkuadruarit në integrimet ekonomike rajonale mund të bëhet duke i pranuar
rregullat e lojës demokratike perëndimore në rrafshin e sigurisë, stabilitetit rajonal, atij
evropian dhe në rrafshin civilizues euro perëndimorë.
Në ekonominë kosovare paraqitet liberalizimi tregtar i Kosovës si çështje esenciale për
ndërtimin e një ekonomie të hapur dhe për forcimin e konkurrencës së ekonomisë vendore
për t’u ballafaquar me importin në Kosovë dhe për të ngritur për formansën e eksportit.
Në Kosovë ,liberalizimi tregtarë është realizuar në rrethana tejet specifike dhe dallon nga
përvoja e vendeve të tjera të tranzicionit dhe atë : 595 pasojat e luftës, vonesa 10 vjeçare në
tranzicion, mungesa e një qëndrueshmërie ekonomike dhe sociale,nivel i ulët i bizneseve
prodhuese, veprimi i instrumenteve asimetrike tregtare, mungesa e politikave për mbrojtjen e
prodhuesve në fazën iniciale të liberalizimit tregtar.
Prandaj liberalizimi i shpejtë tregtar edhe në disa vende të tranzicionit nuk është shoqëruar
me përkrahje të duhur institucionale, duke dhënë të kuptohet se krijimi i institucioneve
mbështetëse nuk është krijuar dhe nuk mund të krijohet brenda natës.
Pasi që liberalizimi i tregtisë nuk ka qenë i shoqëruar me përmirësimin e aftësisë
konkurruese të sektorëve prodhues vendorë të sapokrijuar, Kosova po ballafaqohet me
deficit të lartë tregtar.
Krijimi i kapaciteteve administrative dhe institucionale konsiderohet si element kyç për
suksesin e reformës së politikave tregtare. 596
Kosova si shtet i ri ,me status sapo tw zgjidhur politikdhe i pranuar ndërkombëtarisht, si
kusht themelor për antarësim në bankën botërore dhe fondin monetar ndërkombëtar ka
mundesi të mira të ecjes drejt stabilitetit ekonomik,drejt reformave dhe zhvillimit në nivel
593
Blerim Reka”E drejta e unionit evropian,Instituti kosovar për integrime euroatlantike,2000,Prishtinë,fq.187-
189
594
Klan Kosova me datën 05qershor 2009.16;50
595
Instituti për Hulumtime Zhvillimore “Riinvest”Politika tregtare dhe promovimi i eksportit në
Kosovë,2004,fq.18
596
Trade Policy during the Transition, Lessons from the 1990s, CERT.
~ 640 ~