Java e Shkencës 2012 - Universiteti i Prishtinës

Java e Shkencës 2012 - Universiteti i Prishtinës Java e Shkencës 2012 - Universiteti i Prishtinës

masht.gov.net
from masht.gov.net More from this publisher
20.06.2013 Views

KONFERENCA VJETORE E SHKENCËS ‘JAVA E SHKENCËS 2012 Kështu që gjatë kësaj periudhe vërehej një rritje e eksportit prej 15.40% në nivel vjetor, por importi në këtë kohë shënoi një rritje me të madhe diku rreth 20.40% ,si rezultat i këtij ndryshimi të vazhdueshëm gjatë disa viteve paraqitet deficiti tregtar. Gjatë periudhës kohore të viteve 1970/1-deri afërsisht në vitin 1988,kontributin si eksportues kryesor më të madh në paraqitjen e rritjes së eksportit në Jugosllavi e kishin dhënë republikat e zhvilluara, si Sllovenia, Kroacia, dhe Serbia(së bashku me Vojvodinën por pa Kosovën), që kanë gjeneruar së bashku rreth 80.00% të eksportit të përgjithshëm Jugosllavë. 583 Ndërsa nga regjionet më pak të zhvilluara,kontributi i Kosovës, Malit të Zi dhe Maqedonisë ishte shumë i vogël krahasuar me republikat e cekura më lartë,sa që Maqedonia me 5.10% ; Kosova me 2.00 %; dhe, Mali i Zi me 1.80% mesatarisht për periudhën e njëjtë kohore. Bilanci tregtar i Kosovës me botën, gjatë kësaj periudhe kishte tendenca të ndryshme të mbulimit të importit me eksport,që ishte përafërsisht i njëjte me atë të Jugosllavisë,sa që nëse analizojmë dallimet i shohim se p.sh ne vitin 1979 mbulimi ishte 43 % për Kosovën ndërsa për Jugosllavinë ishte 48%,ndërsa në vitin 1987 indeksi i mbulimit ishte 98% për Kosovën,me 90% për Jugosllavinë,ne veçanti duhet të shihen të dhënat e vitit 1988 kur indeksi i mbulimit ishte 123% për Kosovën ,me 89% për Jugosllavinë,kjo ishte një tregues që Kosova konform fuqisë ekonomike dhe financiare kishte mundësi të mira për mbulim importi me eksport në krahasim me Jugosllavinë Socialiste të asaj kohe si tërësi. Vit et Eksporti Importi Saldoja 19 71 19 72 19 73 19 74 19 75 19 76 19 77 19 78 19 79 19 80 23,565 43,560 56,378 120,689 146,807 149,156 155,079 155,796 193,061 259,502 s’ka te dhëna 35,158 65,657 105,796 155,182 132,278 146,283 236,173 446,033 476,187 583 Savezni zavod za statistiku,br.2,Beograd,1988,str.201 në miliona dinarë Mbulimi i importit me Mbulimi i importit me eksport eksport Kosova Jugosllavia s’ka te dhëna s’ka te dhëna s’ka te dhëna 8,402 124 69 (9,279) 86 63 14,893 114 51 (8,375) 95 53 16,878 113 66 8,796 106 54 (80,377) 66 57 (252,972) 43 48 (216,685) 54 60 ~ 635 ~

KUMTESA 19 81 19 252,510 476,120 (223,610) 53 69 82 19 241,114 288,567 (47,453) 84 77 83 19 233,531 287,607 (54,076) 81 82 84 19 252,088 257,556 (5,468) 98 85 85 19 264,274 253,567 10,707 104 87 86 19 220,996 256,837 (35,841) 86 85 87 19 219,700 225,122 (5,422) 98 90 88 279,885 226,877 53,008 123 89 Vlerat janë të shprehura sipas paritetit 1$=1262.00 din. Burimi: Vjetari statistikor i Kosovës,1989,fq.195 Me që në raport me bilancin e tregtisë së jashtme të Jugosllavisë,Kosova nuk pati aq deficit të madh ,madje gjatë periudhës së shqyrtuar 6 vjet pati suficit në bilancin tregtarë, Jugosllavia asnjë vit nuk pati suficit tregtar por edhe mbulueshmërinë e importit me eksport,Kosova e kishte diku rreth 90% ,ndërsa Jugosllavia diku 70%. 584 Duke analizuar strukturën e eksportit kosovar sipas industrive vërejmë së dominues në eksportin e Kosovës ishin kategoria e mjeteve dhe pajisjeve; prej 10 % sa merrnin pjesë në totalin e eksportit në vitin 1978,ndërsa në vitin 1986 kjo kategori mbulonte rreth 40 % të totalit të eksportit,me përfshirje më të madhe të kategorisë së produktit si bateritë për automjete dhe pjesët rezervë të tyre. Nga statistikat e raportuara lidhur me partnerët tregtar kryesor të Kosovës nga viti 1972 deri në vitin 1986 ishin vendet socialiste, të cilat absorbuan në mënyrë konstante rreth 58 % të eksportit të Kosovës,e sidomos periudha kohore 1981-1983 ishte diku rreth 70 % të eksportit të Kosovës. Është interesante dhe indikative të përmendet se përderisa eksportet e Jugosllavisë në këtë periudhë shkonin në drejtim të vendeve të zhvilluara të Perëndimit, eksportet e Kosovës drejt vendeve socialist ndërsa në drejtim të OECD-së,apo të Perëndimit pësonin zvogëlim. 584 Dr.Skender Berisha “Marrëdhëniet ekonomike ndërkombëtare”Universiteti i Prishtinës,1998,fq.332 ~ 636 ~

KUMTESA<br />

19<br />

81<br />

19<br />

252,510 476,120 (223,610) 53 69<br />

82<br />

19<br />

241,114 288,567 (47,453) 84 77<br />

83<br />

19<br />

233,531 287,607 (54,076) 81 82<br />

84<br />

19<br />

252,088 257,556 (5,468) 98 85<br />

85<br />

19<br />

264,274 253,567 10,707 104 87<br />

86<br />

19<br />

220,996 256,837 (35,841) 86 85<br />

87<br />

19<br />

219,700 225,122 (5,422) 98 90<br />

88 279,885 226,877 53,008 123 89<br />

Vlerat janë të shprehura sipas paritetit 1$=1262.00 din.<br />

Burimi: Vjetari statistikor i Kosovës,1989,fq.195<br />

Me që në raport me bilancin e tregtisë së jashtme të Jugosllavisë,Kosova nuk pati aq deficit<br />

të madh ,madje gjatë periudhës së shqyrtuar 6 vjet pati suficit në bilancin tregtarë,<br />

Jugosllavia asnjë vit nuk pati suficit tregtar por edhe mbulueshmërinë e importit me<br />

eksport,Kosova e kishte diku rreth 90% ,ndërsa Jugosllavia diku 70%. 584<br />

Duke analizuar strukturën e eksportit kosovar sipas industrive vërejmë së dominues në<br />

eksportin e Kosovës ishin kategoria e mjeteve dhe pajisjeve; prej 10 % sa merrnin pjesë në<br />

totalin e eksportit në vitin 1978,ndërsa në vitin 1986 kjo kategori mbulonte rreth 40 % të<br />

totalit të eksportit,me përfshirje më të madhe të kategorisë së produktit si bateritë për<br />

automjete dhe pjesët rezervë të tyre.<br />

Nga statistikat e raportuara lidhur me partnerët tregtar kryesor të Kosovës nga viti 1972 deri<br />

në vitin 1986 ishin vendet socialiste, të cilat absorbuan në mënyrë konstante rreth 58 % të<br />

eksportit të Kosovës,e sidomos periudha kohore 1981-1983 ishte diku rreth 70 % të eksportit<br />

të Kosovës. Është interesante dhe indikative të përmendet se përderisa eksportet e<br />

Jugosllavisë në këtë periudhë shkonin në drejtim të vendeve të zhvilluara të Perëndimit,<br />

eksportet e Kosovës drejt vendeve socialist ndërsa në drejtim të OECD-së,apo të Perëndimit<br />

pësonin zvogëlim.<br />

584 Dr.Skender Berisha “Marrëdhëniet ekonomike ndërkombëtare”<strong>Universiteti</strong> i <strong>Prishtinës</strong>,1998,fq.332<br />

~ 636 ~

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!