Java e Shkencës 2012 - Universiteti i Prishtinës
Java e Shkencës 2012 - Universiteti i Prishtinës Java e Shkencës 2012 - Universiteti i Prishtinës
KONFERENCA VJETORE E SHKENCËS ‘JAVA E SHKENCËS 2012 Vizatime nga shpella Lascaux, Francë të lashta rreth 15.000 vjet. Vizatime të tilla janë zbuluar në Francë, në Spanjë, etj. Para ca kohe, për një të tillë në rrethinë e Prizrenit, kanë njoftuar edhe mediat kasovare. Por, se a ka bërë kush hulumtime më të gjëra më vonë, nuk kam informacion. 2. Origjina e shkrimeve dhe logogrameve Siç mund të konstatohet edhe në bazë të një pllake guri me shenja që shkojnë midis figurave, simboleve dhe një lloji të shkrimeve të para, shfaqjes së formave të para të shkrimit iu paraprijnë ato në formë figurash të shpezëve dhe të gjallesave 65 të tjera. Piktogramet dhe petroglifet, herë-herë janë quajtur edhe logograme 66 , sepse ishin simbole me domethënie të një fjale, apo emri. 3. Format e para të shkrimeve Shkrimet kunjore (kuneiforme), konsideroheshin si më të lashtat. Janë zbuluar në Lindje të afërt dhe të Mesme të Azisë (në Mesopotami e Iran, etj.). Vlerësohej se janë të lashtë 2500 - 3500 vjet para erës së re. Derisa hieroglifet egjiptiane janë kombinim i figurinave dhe i një lloji shkronjash, format që mund të konsiderohen një lloj shkrimesh të realizuara nga shenja që mund të konsiderohen edhe shkronja, janë Shkrimi Linaer A e B, te regjionit të Mesdheut, ai fenik (Phoenicia), prej të cilave më vonë dalin shkrimet e ndryshme: ai etrusk, grek, latin, glagolica sllave etj. 65 Shkrimi Luvitian, por edhe në hieroglifet egjiptase. 66 Logogram (greq. logos - fjalë + grafia, ose gram - shkrim), pra të shkruarit e fjalëve me shenja (Mikel Ndreca, Fjalor fjalësh e shprehjesh të huaja, “Rilindja”, Prishtinë, 1980). ~ 61 ~
KUMTESA Pos figurave të kafshëve, në Lascaux Cave, shpellë në Francë janë zbuluar edhe shenjat e mësipërme, çfarë hasen edhe në shkrimet e tjera të kulturës Danubiane. II. SHKRIMI I ZATRIQIT, I AQAREVËS DHE AI I VINÇËS Figurat dhe simbolet e zbuluara në Vinçë dhe në Zatriq, janë quajtur shkrimi i Vinçës dhe Shkrimi i Zatriqit. Sado që për shenjat e zbuluara në Vinçë, që konsiderohen shkronja dhe për to janë dhënë mendime se cila shenjë paraqet shkronjën përkatëse, ndoshta më e drejtë do të ishte që quheshin simbole dhe shenja të Vinçës dhe të Zatriqit, sepse ato janë më shumë figura dhe simbole se sa shkronja, siç janë shenjat e shkrimit kuneiform (kunjor), të hieroglifeve egjiptiane apo të alfabetit Fenikas, si më karakteristikët, edhe pse jo të vetmit. 1. Rëndësia e shkrimeve të Zatriqit e Aqarevës dhe të Vinçës Prof dr. Emanuel Amati, arkeolog italian, thotë se “Njerëzit në kohë të lashta janë frymëzuar nga natyra dhe në këtë mënyrë e kanë mësuar njëri-tjetrin. Ata mësimet dhe njohuritë e tyre i kanë shënuar në gurë dhe kështu janë ruajtur deri në ditët tona. Shenjat duket se përmes atyre shenjave njerëzit pasqyronin principet e ekzistencës ose jetës, ekzistencën e shpirtit (perëndisë - fuqisë së shenjtë), që është aktive në proceset elementarë të natyrës, ... por organizimin social e religjioz të asaj shoqërie.” 67 “Dy janë ritualet, përshkrimet dhe nderimet që iu bëhen të vdekurve: Rituali me nderime me gurë të mëdhenj pa shkrime dhe ritualet me përshkrime. Është shumë i rëndësishëm përshkrimi që haset në dy ekzemplarët e gurëve: yjet, bërthama, shenja të origjinës, lindja, pastrimi, brezi dhe kthimi në tokë, në bërthamën prej nga edhe kemi dalë... Në dy gurët qendrorë në Varrezat e fshatit Aqarevë të Komunës së Skënderajt, shenjat dhe simbolet iu referohen lutjeve.” 68 67 Albanica Exklussive, nr. 63/2006, faq. 67. 68 Albanica - Exklussive, po aty, fq. 68. ~ 62 ~
- Page 11 and 12: Ma. Arjeta CUKA1: VËZHGIME MBI ZHV
- Page 13 and 14: Dr. Rudina MITA, Prof. DR. Hysen KO
- Page 15 and 16: ~ 14 ~
- Page 17 and 18: KUMTESA Derisa situata me vendet e
- Page 19 and 20: KUMTESA Në këtë aspekt shihet se
- Page 21 and 22: Perspektivat dhe nevojat KUMTESA Sh
- Page 23 and 24: KUMTESA domosdoshmëri imediate. In
- Page 25 and 26: KUMTESA ~ 24 ~
- Page 27 and 28: KUMTESA cilave është vënë në d
- Page 29 and 30: KUMTESA a të një “përzierjeje
- Page 31 and 32: KUMTESA ~ 30 ~
- Page 33 and 34: KUMTESA Abetar i vogël shcyp mas A
- Page 35 and 36: KUMTESA dhe studiuesit e letërsis
- Page 37 and 38: KUMTESA ~ 36 ~
- Page 39 and 40: KUMTESA të cilët përcjelin lëvi
- Page 41 and 42: Administrim i testit akreditim i pr
- Page 43 and 44: KUMTESA 1. në fillimin (parashtesa
- Page 45 and 46: KUMTESA qëndrojnë gjatë në për
- Page 47 and 48: KUMTESA përkthimit të tij në gju
- Page 49 and 50: KUMTESA Përkthimi i romanit në fj
- Page 51 and 52: KUMTESA Ja shembuj: I have walked a
- Page 53 and 54: KUMTESA ~ 52 ~
- Page 55 and 56: KUMTESA ndryshimet më të mëdha m
- Page 57 and 58: KUMTESA Grupi /kj/ ndodh të zëven
- Page 59 and 60: KUMTESA ~ 58 ~
- Page 61: H Y R J E KUMTESA Zatriqi është v
- Page 65 and 66: KUMTESA Radivoje Peshiqit 69 , të
- Page 67 and 68: III. P Ë R F U N D I M KUMTESA Har
- Page 69 and 70: KUMTESA Lexuesi aktiv, pavarësisht
- Page 71 and 72: KUMTESA autoritetin e kujt duam të
- Page 73 and 74: KUMTESA ~ 72 ~
- Page 75 and 76: KUMTESA 2..3. Zanoren ë të pathek
- Page 77 and 78: KUMTESA 2.12. Rr-ja e fortë e geg
- Page 79 and 80: KUMTESA 3.9.Toskët përdorin dhano
- Page 81 and 82: KUMTESA ~ 80 ~
- Page 83 and 84: KUMTESA Me lë- gjejmë disa folje,
- Page 85 and 86: KUMTESA -(ë)sinë, vetëm emri qel
- Page 87 and 88: KUMTESA ~ 86 ~
- Page 89 and 90: KUMTESA kulturës mund të jetë n
- Page 91 and 92: KUMTESA gjuhësore dhe kritereve t
- Page 93 and 94: KUMTESA sumi specifik i tyre, trajt
- Page 95 and 96: KUMTESA etnolinguistikës, kur do f
- Page 97 and 98: KUMTESA cila nuk ka të bëjë me m
- Page 99 and 100: KUMTESA Mendoj se individualitet e
- Page 101 and 102: KUMTESA Homonimia ngërthen në vet
- Page 103 and 104: KUMTESA pjesës së trupit të njer
- Page 105 and 106: KUMTESA sidomos të kohës të Moti
- Page 107 and 108: KUMTESA dëshmojnë aftësinë krij
- Page 109 and 110: KUMTESA ~ 108 ~
- Page 111 and 112: nënkategori: fromat ciklike me 18
KUMTESA<br />
Pos figurave të kafshëve, në Lascaux Cave, shpellë në Francë janë zbuluar edhe shenjat e<br />
mësipërme, çfarë hasen edhe në shkrimet e tjera të kulturës Danubiane.<br />
II. SHKRIMI I ZATRIQIT, I AQAREVËS DHE AI I VINÇËS<br />
Figurat dhe simbolet e zbuluara në Vinçë dhe në Zatriq, janë quajtur shkrimi i<br />
Vinçës dhe Shkrimi i Zatriqit. Sado që për shenjat e zbuluara në Vinçë, që konsiderohen<br />
shkronja dhe për to janë dhënë mendime se cila shenjë paraqet shkronjën përkatëse, ndoshta<br />
më e drejtë do të ishte që quheshin simbole dhe shenja të Vinçës dhe të Zatriqit, sepse ato<br />
janë më shumë figura dhe simbole se sa shkronja, siç janë shenjat e shkrimit kuneiform<br />
(kunjor), të hieroglifeve egjiptiane apo të alfabetit Fenikas, si më karakteristikët, edhe pse jo<br />
të vetmit.<br />
1. Rëndësia e shkrimeve të Zatriqit e Aqarevës dhe të Vinçës<br />
Prof dr. Emanuel Amati, arkeolog italian, thotë se “Njerëzit në kohë të lashta janë<br />
frymëzuar nga natyra dhe në këtë mënyrë e kanë mësuar njëri-tjetrin. Ata mësimet dhe<br />
njohuritë e tyre i kanë shënuar në gurë dhe kështu janë ruajtur deri në ditët tona. Shenjat<br />
duket se përmes atyre shenjave njerëzit pasqyronin principet e ekzistencës ose jetës,<br />
ekzistencën e shpirtit (perëndisë - fuqisë së shenjtë), që është aktive në proceset elementarë<br />
të natyrës, ... por organizimin social e religjioz të asaj shoqërie.” 67 “Dy janë ritualet,<br />
përshkrimet dhe nderimet që iu bëhen të vdekurve: Rituali me nderime me gurë të mëdhenj<br />
pa shkrime dhe ritualet me përshkrime. Është shumë i rëndësishëm përshkrimi që haset në dy<br />
ekzemplarët e gurëve: yjet, bërthama, shenja të origjinës, lindja, pastrimi, brezi dhe kthimi<br />
në tokë, në bërthamën prej nga edhe kemi dalë... Në dy gurët qendrorë në Varrezat e fshatit<br />
Aqarevë të Komunës së Skënderajt, shenjat dhe simbolet iu referohen lutjeve.” 68<br />
67 Albanica Exklussive, nr. 63/2006, faq. 67.<br />
68 Albanica - Exklussive, po aty, fq. 68.<br />
~ 62 ~
Change language