Java e Shkencës 2012 - Universiteti i Prishtinës

KUMTESA
importit me ato vendore, si hapi i parë dhe hapi tjetër do të ishte përpjekja për të nxjerrë
produktet kosovare edhe në tregjet e jashtme. Por, këtyre doemos duhet t’i paraprijë
strategjia e shtimit të eksportit. Sidoqoftë, prodhuesit kosovarë duhet ta kenë të qartë se tregu
i jashtëm mund të arrihet vetëm me cilësi dhe standarde të pranueshme ndëkombëtarisht.
Shtimi i aftësisë konkurruese si dhe vetë zhvillimi ekonomik e shoqëror duhet kuptuar si
domosdoshmëri para antarësimit në Bashkimin Evropian. Bazuar në traditë, në Republikën e
Kosovë bujqësia dhe industria do të duhej të ishin sektorë me rol vendimtarë në zhvilimin
ekonomik./ 569 Bujqësia është konsideruar veçanërisht si sektor i rëndësishëm në fazën
iniciale të zhvillimit, gjë që në Kosovë zhvillimit të bujqësisë, pas vitit 1999, nuk i është
dhënë përkrahje. Ishte dashur të kalojnë më shumë se 10 vjet që një qeveri e Kosovës (
aktuale ) t’i jep mbështejet konkrete prodhimit primar bujqësor dhe blegtoral ( përmes
subvencionimit).
Anketat e bëra me qytetarë të Republikes së Kosovës, në fund të vitit 2011, kanë treguar se
preokupimi kryesor i tyre aktualisht është papunësia dhe varfëria, atribute tipike të një vendi
me ngecje në zhvillim ekonomik./ 570
Si ekspertët ndërkombëtarë edhe ata vendorë, kishin theksuar se nxitja e prodhimit vendor si
dhe eksportit është domosdoshmëri dhe shans për intensifikimin e zhvillimit të përgjithshëm.
Që nga suprimimi i autonomisë së Kosovës nga ana e Serbisë, Kosova kishte qenë treg i saj i
sigurt dhe profitabil, e cila këtu i shiste prodhimet e veta me kualitet të dyshimtë dhe me
çmime monopoliste, e me inercion të njëjtë kjo gjendje vazhdon deri sot. Pra, edhe sot po
ngjet e njëjta gjë, me ndryshim se tani nuk jemi vetëm treg i saj, por edhe i shumë shteteve
tjera. Është e kuptueshme që t’i pranojmë parimet e ekonomisë së tregut dhe të jemi për
bashkëpunim me vendet e rajonit e të botës, por nuk është e kuptueshme që në Kosovë vetëm
të sillen mallëra nga jashtë dhe ne të mos eksportojmë, apo kjo të jetë në sasi të
papërfillshme. Për të qenë dhe më keq, ne nuk mbulojmë as nevojat tona me produkte
vendore. Bilanci tregëtar tejet i pavolitshëm, siç është rasti me Kosovën, me vite e dekada
është indikator i një sistemi ekonomik jofunksional, jokonkurrent dhe të paorganizuar. Në
qoftë se koeficienti i mbulimit të importit me eksport, gjatë këtyre viteve, sillej nga 1,54 për
të rritur memzi në 14,2 % siç është rasti me Kosovën/ 571 , kjo tregon mjaft dhe është alarm
për krijuesit e politikës ekonomike. Kur kësaj i shtojmë faktin, se në vëllimin e përgjithshëm
të importit, 40% e përbëjnë prodhimet bujqësore, është e qartë pse kemi normë kaq të
madhe të papunësisë. Por le t’i paraqesim disa të dhëna në shuma absolute dhe relative të
bilancit tregtar të Kosovës nga viti në vit.
Tabela 1. Ecuria e importit dhe eksportit të mallrave në Kosovë, 2001-2011
(në 000,000 €)
Vitet Eksporti Importi Bilanci tregtar Koefi. i mbuli.
të importit me
eksport
2001 10.6 684.5 - 673.9 1,54
2002 27.6 854.8 - 827.2 3,23
2003 35.6 973.2 - 937.5 3,66
569 / The agropocessing industry and economic development;
570 / UNDP, Economic development
571 / Folow of goods on external trade, të dhëna nga web-faqja e Entit të Statistikave të Kosovës-2005
~ 626 ~