Java e Shkencës 2012 - Universiteti i Prishtinës

KONFERENCA VJETORE E SHKENCËS ‘JAVA E SHKENCËS 2012
Zeqir VESELAJ 1 , DR. Mihallaq QIRJO 2 , MA. Zenel KRASNIQI 3 : NXËNËSI SI
PROMOTOR I EDUKIMIT DHE VETËDIJËSIMIT MJEDISOR NË SHOQËRINË NË
TRANZICION- RASTI I KOSOVËS
Abstrakt
~ 543 ~
1. Fakulteti i Edukimit, Universiteti i Prishtinës
2. Fakulteti i Shkencave të Natyrës, Universiteti i Tiranës
r., Fakulteti i Edukimit, Universiteti i Prishtinës
Edukimi mjedisor po zë një vend gjithnjë e më të mirë në kurrikulin e sistemit arsimor në Republikën
e Kosovës. Ky punim paraqet një analizë të procesit reformave të sistemit arsimor në vendin tonë ku
qasja kryesore është ajo me nxënësin në qendër. Kështu nxënësi mund të jetë promotor i fuqishëm i
përmirësimit të situatës mjedisore në shoqëri përmes një edukimi më të fuqishëm dhe modern.
Nxënësi është anëtar i një familje, ndërsa familja baza e shoqërisë. Futja e edukimit mjedisor si lëndë
e veçantë apo ndër-kurrikulare është temë e diskutimit jo vetëm në Kosovë por edhe më gjërë duke
favorizuar herë njërën e herë tjetrin opcion. Futja në sistemin arsimor e materialeve moderne didaktike
mjedisore si Paketa e Gjelbër është një hap i madh në këtë drejtim. Mirëpo kjo Paketë aktualisht
mbulon vetëm shkollën e mesme të ulët (klasa nga VI-IX), e jo edhe shkollimin fillor (klasa nga I-V).
Fjalët kyqe: edukimi, kurrikuli, mjedisi, nxënësi, paketa e gjelbër,
Hyrje
Definicioni edukim mjedisor, pas disa dekadash përdorimi në qarqet edukative qoftë si e zakonshme
apo e rastit, më në fund është bërë pjesë e fjalorit bashkohor të edukimit. Kjo është me rëndësi të
madhe, sepse definitivisht po adresohen nevojat e edukimit të qytetarëve të globit për marredhëniet e
tyre me planetin Tokë.
Edukimi mjedisor nuk është dicka e re në botëkutimet e ekspertëve arsimor, dhe nuk është futur me
rritjen e brengave për mjedisin dhe me nismat e reja kurrikulare. Ky proces ka evoluar për vite e
dekada me radhë.
Ngjarja e parë e madhe në histori, që ka synuar ta definoj termin edukim mjedisor ishte Konferenca
Ndërkombëtare për Kurrikulin e Edukimit Mjedisor me 1970 në Carson City (Nevada SHBA). Në
Konferencë u propozua dhe u aprovua një definim klasik për edukimin mjedisor i cili thotë: edukimi
mjedisor është një proces i njohjes së vlerave dhe qartësimit të koncepteve me qëllim që të zhvilloj
aftësitë dhe qendrimet e domosdoshme për të kuptuar dhe vlerësuar marrëdhëniet dhe ndërveprimet në
mes njeriut, kulturës dhe rrethinës së tij biofizike. Edukimi mjedisor gjithashtu p[rfshin. praktikat në
vendimmarrje dhe vet-formulimin e kodit për sjelljet që kanë të bëjnë me cështjet e cilësisë së
mjedisit” (IUCN, 1970). Ky definimi u promovua edhe më tutje, dhe po me 1970 në SHBA aprovohet
Ligji për Edukimin Mjedisor që i jep një stimulim të fuqishëm ngritjes së vetëdijes për mjedisin.