Java e Shkencës 2012 - Universiteti i Prishtinës

KUMTESA
Përfshirja e fëmijëve shumëgjuhësorë, si dhe fëmijëve të emigrantëve në sistemin arsimor po bëhet
çdoherë e më shumë temë e rëndësishme për ata që krijojnë politikën në nivel kombëtar. Rezultati
studimeve PISA (OECD, 2006), tërheqin vërejtjen në dallime të mëdha ndërmjet fëmijëve emigrantë
dhe moshatarëve të tyre, që gjenden në rrethin shtëpiak. Përpos kësaj duhet pasur parasysh që këta
fëmijë shpesh janë nga mese shoqërore të rrezikuara dhe që prindërit e tyre janë pak të arsimuar. Ky
fakt na tregon, se edhe Evropa nuk ka ndonjë praktikë të mirë. Të gjitha shtetet e BE japin mundësi
për shkollimin fillor të fëmijëve të vet.
Nxënësve u jepet ndihmë për të mësuar gjuhën më kryesore mësimore. Mënyra e ndihmës është e
ndryshme, prej ofrimit të disa orëve në grupe të vogla ose individualisht. Përpos kësaj duhet
theksuar, se së shpejti në të gjitha shtetet e BE ekziston mundësia, që fëmijët të mësojnë në gjuhën e
tyre amtare. Zakonisht shkollat nuk pajtohen që të zbatohet ky mësim, por është vënë vetëm si
kornizë ligjore. Kurset e gjuhës amtare mbahen në bazë të marrëveshjeve ndërmjet shkollës dhe shtetit
të origjinës, prej nga janë nxënësit. Ky mësim në masë të madhe varet nga numri i nxënësve,
interesimi i prindërve dhe kualifikimi i arsimtarëve. Të gjitha këto kushte nuk është e mundur që
gjithherë të përmbushen. Më së shpeshti vjen deri te pengesa e përcjelljes sepse arsimtarët nuk kanë
dije të mjaftueshme dhe material mësimor, në bazë të të cilit përmbajtjet shumëkulturore dhe dialogut
shumëkulturor, t'i fusin në mësimin shkollor dhe në aktivitetet tjera shkollore.
Praktikat në disa shtete janë të shumëllojshme dhe për këtë është vështirë të përcaktohet cila është
praktika më e mirë. Për këtë shkak secili shtet duhet të zhvillojë sistem të tillë në bazë të dialogut
shumëkulturor, i cili do t'i kënaqte të gjithë qytetarët, pjesëtarë të pakicave të ndryshme të disa
vendeve dhe do t'u ofronte përdorim të barabartë të gjuhës dhe pranim të kulturave të ndryshme.
Në kuadër të politikës gjuhësore e cila është me rëndësi për vendet ku veprojnë shumë gjuhë duhet
zhvilluar durueshmëri ndaj gjuhës, zhvillimin e barabarësisë gjuhësore, respektim të
ndryshueshmërisë dhe respektim të të drejtave të fëmijëve dhe të drejtave njerëzore.
Për Kosovën mund të konstatojmë se ka situatë specifike gjuhësore, që mund ta krahasonim me
praktikën e Sllovenisë, ku veprojnë pakica të caktuara kombëtare. Statusi i kombësisë dhe gjuhës së
pakicës janë shpesh çështje e kornizës ligjore të disa shteteve. Duhet theksuar se në çerdhe dhe
shkolla është hapësira ku zhvillohet durueshmëria (toleranca) kulturore dhe vihet dialogu
shumëgjuhësor e shumëkulturor.
~ 542 ~