Java e Shkencës 2012 - Universiteti i Prishtinës

KONFERENCA VJETORE E SHKENCËS ‘JAVA E SHKENCËS 2012
Mësimi universitar për komunitetet kombëtare
Është bërë përparim i madh viteve të fundit në kuadër të studimeve universitare në universitetet
shtetërore (publike) në Prishtinë dhe Prizren, ku edhe pse ngadalë, është shtuar numri i vendeve për
studim në gjuhën boshnjake dhe turke.
Në vitin shkollor 2002/03 është hapur Fakulteti për biznes në Pejë në gjuhën boshnjake,
Në vitin shkollor 2003/04 është hapur Fakulteti i Edukimit në Prizren në gjuhën
boshnjake dhe turke, programi për mësim klasor
Është mundësuar regjistrimi me kuotë lehtësimi në UP për pjesëtarë të komuniteteve të
ndryshme, (boshnjakë, turq dhe RAE ) duke filluar nga viti shkollor 2004/05 me qëllim
të ngritjes së nivelit shkollor në kuadër të komuniteteve dhe integrimit të tyre në
fakultetet e caktuara, ky numër vazhdimisht po rritet për 10 % për secilin vit.
Janë hapur studimet pas universitare në Fakultetin filozofik në gjuhën turke.
Është i ditur fakti se edhe Kosova është mjedis shumëkulturor, ku jetojnë komunitete të
ndryshme. Për këtë shkak kjo është temë e ndjeshme, e cila kërkon ndjeshmëri në procesin arsimor –
edukativ edhe për ata që e planifikojnë politikën në nivelin lokal. Edhe shumë shtete të Evropës
ndjekin politikë të posaçme për inkuadrimin e fëmijëve të mërgimtarëve, të cilët vijnë në punë të
përkohshme në botën e jashtme. Kështu janë fëmijët nga Kosova në ish- shtetet e Jugosllavisë:
Slloveni, Bosnjë dhe në shumë shtete të Evropës, SHBA-së dhe Australisë.
2. 3 Sllovenia
Sllovenia, me pozicionin e saj ndërmjet botës alpine, panonike dhe mesdhetare paraqet civilizimin,
kulturën, gjuhët e një selie botërore, të cilat lidhin BE me shtetet e Ballkanit. Këto shtete me hapjen e
tyre relative paraqesin hapësirë tolerante për dialog ndërkombëtar. Mësimi i gjuhës së shumicës dhe
pakicës është qëllim i çdo politike bashkëkohore gjuhësore në territoret me popullsi të përzier në
Slloveni. Suksesi i këtij qëllimi të përcaktuar tregohet në sistemin dygjuhësor të arsimit 528 .
Për Slloveninë mund të themi se kur e kemi parasysh popullsinë kombëtare është vend tipik
njëkombesh. Në Kushtetutën e Republikës së Sllovenisë janë të pranuara pakica italiane dhe
hungareze, në territorin shtetëror, afër Italisë dhe Hungarisë. Fëmijëve që u përkasin pakicave
kombëtare u janë siguruar të drejta të barabarta mësimore në italisht – sllovenisht ose sllovenisht -
hungarisht. Në këtë mënyrë janë hartuar edhe tekstet për përcjelljen e mësimit. Arsimtarët duhet të
kenë verifikim të dijes në të dyja gjuhët.
Prandaj, në Slloveni kornizë të vërtetë paraqet për të huajt qasja e arsimit të detyrueshëm shkollor në
kushte të njëjta, sikur që është për qytetarët e Republikës së Sllovenisë dhe me mundësi të shkollimit
edhe në shkollat e mesme dhe të larta.
Ligji për shkollën fillore paraqet kërkesë, që për qytetarët e Republikës së Sllovenisë, për të cilët
gjuhë amtare nuk është sllovenishtja, në kuadër të respektimit të dokumenteve ndërkombëtare, mësimi
organizohet edhe në gjuhën dhe kulturën e tyre amtare. Në këtë mënyrë stimulohet mësimi i të dy
gjuhëve (qasja dygjuhësore), që është e dobishme për shumë aspekte. Të shprehurit në shumë gjuhë
nxënësit i hap shumë mundësi plotësuese në kuadër të arsimit dhe zhvillimit profesional dhe
përmirësimit të mundësive në kuadër të punësimit.
4. PËRFUNDIM
528 Necal, Luk 2003
~ 541 ~