Java e Shkencës 2012 - Universiteti i Prishtinës

KUMTESA
Sistemi ndihmës për fëmijët shumë gjuhësorë varet nga bashkësia lokale dhe disa shkolla. Shkollat
dhe bashkësitë lokale, për format e ndihmës për fëmijët shumë gjuhësorë, kanë mjaft autonomi. Është
karakteristikë e këtij shteti se klasat paraprake japin më shumë mundësi për qasje individuale në
mësimin e gjuhës. Shkollat të cilat inkuadrojnë shumë fëmijë me nevoja të veçanta (disadvantaged
children) marrin të holla shtesë (staffinfhours) të cilat i shfrytëzojnë në forma të ndryshme: mund ta
zvogëlojnë normativin nëpër klasa, mund të organizojnë orë shtesë të mësimit ose të kenë asistentë.
Lartësia e mjeteve varet nga ajo se nga cili vend vijnë fëmijët dhe që se kohë jetojnë në Holandë.
2.2 Kosova
Kosova paraqet shembull të posaçëm dhe specifik të multikulturalizmit gjuhësor. Është e
ditur se në Kosovë bashkë me popullatën shqiptare jetojnë edhe pjesëtarë tjerë të kombeve dhe
komuniteteve si: serbët, boshnjakët, turqit, romët, ashkalinjtë, egjiptianët (RAE), gorarët dhe kroatët.
Të gjitha komunitetet i kanë specifikat e veta të cilat janë në gjuhë, histori, kulturë, traditë dhe art.
Duke pasur parasysh specifikat MASHT përpiqet t'u sigurojë të gjitha komuniteteve të cilat jetojnë në
Kosovë arsimim cilësor në gjuhën e tyre.
Shumë kulturalizmi gjuhësor në Kosovë mund të tregohet në shumë mënyra. Mësimi parauniversitar
mbahet në katër gjuhë: shqipe, serbishte, boshnjake dhe turke. Në bazë të të dhënave statistikore për
vitin shkollor 2011/12 të SMIA në MASHT paraqesim pasqyrën e gjendjes së përgjithshme të numrit
të nxënësve dhe paraqitjen në përqindje sipas niveleve të arsimit.
Niveli Shqiptarë boshnjakë ashkalinj romë kroatë turq egjiptianë goranë
të
tjerë
Gjithsej
Parashkollor
Përgatitor
5074 10 2 57 0 22 0 0 2 5167
19546 295 159 79 3 154 52 0 0 20288
Fillor 282733 3926 3541 1566 31 2018 1378 12 9 295214
I mesëm 104320 1058 243 70 0 856 213 69 0 106829
Gjithsej 411673 5289 3945 1772 34 3050 1643 81 11 427498
në % 96,30 1,24 0,92 0,41 0,01 0,71 0,38 0,02 0,00 100,00
Mungojnë të dhënat për komunitetin serb.
Arsimimi shumëkulturor dhe arsimimi i fëmijëve në mesin tolerant çon drejt një begatie shumë
kulturore të vërtetë.
Plani dhe programi mësimor është siguruar në të gjitha gjuhët e komuniteteve gjuhësore. Do t'i japim
disa rezultate më të rëndësishme:
Mësimi në gjuhën boshnjake mbahet në arsimin fillor dhe të mesëm për nevoja të
boshnjakëve;
Me mjete buxhetore të Qeverisë së Kosovës janë siguruar tekste nga Bosnja dhe
Hercegovina për arsimin fillor dhe falas u janë shpërndarë nxënësve.
Është siguruar dokumentacioni pedagogjik në gjuhën boshnjake, serbe dhe turke
Janë zgjedhur 7 drejtorë boshnjakë në shkolla fillore dhe 1 drejtor turk dhe 3
zëvendësdrejtorë në mësimin turk dhe boshnjak.
Për komunitetin RAE në Kosovë, MASHT është i fokusuar në implementimin e
aktiviteteve të bazuara në “Strategjinë për integrimin e komuniteteve romë, ashkalinj dhe
egjiptian në Kosovë 2009 -2015”. Njëri nga aktivitetet më të rëndësishme është fillimi i
mësimit të gjuhës rome me elemente të kulturës dhe historisë si lëndë zgjedhore, që
është realizuar në vitin 2011. Kjo lëndë ka filluar së zbatuari në 4 shkolla në Prizren
dhe mbahet në 2 orë në javë. Ministria ka organizuar seminare me arsimtarë në temën
lidhur me metodologjinë e gjuhës rome me elemente të historisë dhe kulturës rome.
Me qëllim të gjithë përfshirjes (inkluzionit) në arsimin fillor, në shkollën “Selman Riza”
të komunës së Fushë Kosovës janë regjistruar 53 nxënës nga komuniteti RAE, në vitin
shkollor 2011/2012, të cilët nuk kanë qenë jashtë sistemit shkollor.
~ 540 ~