Java e Shkencës 2012 - Universiteti i Prishtinës

KONFERENCA VJETORE E SHKENCËS ‘JAVA E SHKENCËS 2012
pakicës etnike (UNESCO, 1994, SIOS, 2004, 2006) 527 . Për dallim nga kjo OECD përdor shprehjen
fëmijë të emigracionit (OECD, 2006) ose fëmijë dygjuhësorë ose grupe pakicash (Këshilli i Evropës,
2006).
Si mjedis shumëkulturor, mund ta marrim komunitetin shoqëror, ku janë të inkuadruar shumë folës në
gjuhë të grupeve të ndryshme dhe ku janë në kontakt ose takohen kultura të ndryshme.
Fëmijët shumë gjuhësorë nuk janë fëmijë me invaliditet ose fëmijë me nevoja të veçanta në arsim,
edhe pse shpesh ata mund të ngecin në zhvillimin arsimor dhe procesin e mësimit. Shkak për këtë
është përdorimi i gjuhës që përdoret në çerdhe ose shkollë e cila është ndryshe nga gjuha që përdoret
në familjen prej nga vjen fëmija. Për këtë shkak shpesh ndodhë që këta fëmijë të radhiten si fëmijë me
nevoja të veçanta në arsimim. Më së shumti kanë mungesa në disa fusha të mësimit (vështirësi në
lexim, shkrim dhe llogaritje). Këtij problemi kujdes të veçantë i kushton BE-ja dhe Këshilli i Evropës,
sikur edhe UNESCO, e cila përcjell të dhënat statistikore për numrin e nxënësve romë në shkollat
speciale dhe institucione. Nga ky shembull, së pari, është bërë i njohur problemi profesional, i cili ka
dalë nga mosnjohja e situatës shume gjuhësorë të nxënësve, dhe, shpesh këtë situatë e përcjellin rastet
e rënda sociale dhe ekonomike të këtyre familjeve.
2.1 Praktikat e disa shteteve të Evropës
Gjermania
Është e përcaktuar me ligj, që në klasë nuk guxon të ketë më tepër se një e pesta e nxënësve
fëmijë shumë gjuhësorë. Nëse në shkollë ka shumë fëmijë, atëherë është e mundur që për ta të
formohen klasa të posaçme. Nëpër gjithë Gjermaninë janë formuar çerdhe për fëmijët parashkollorë,
ku në këtë përbërje mësohet gjuha amtare. Një vit para fillimit të shkollimit, fëmijët kanë test gojor
për njohjen e gjuhës gjermane. Nëse njohja nuk është e mjaftueshme, fëmijët ndjekin kursin e gjuhës
gjermane. Fëmijët kanë mundësi që ta ndjekin kursin në tri nivele: themelor, të vazhdueshëm dhe si
kurs mbështetës. Shkollat mund të shfrytëzojnë edhe orë shtesë për mësimin e gjuhës, sepse ato kanë
autonomi që këto orë t'i rregullojnë vetë. Mesatarja për fëmijë është 2 orë në javë mësim plotësues.
Finlanda
Në Finlandë të gjithë fëmijët parashkollorë shumë gjuhësorë përfshihen në çerdhe. Qëllimi i
përfshirjes së fëmijëve është qasja shumë gjuhësore (bilinguiste) e mësimit të gjuhës
(finlandisht/suedisht dhe mësimi i gjuhës amtare). Shkollat fillore kanë koordinatorë për nxënës dhe
grupe arsimtarësh për mësimin e fëmijëve shumë gjuhësorë. Në disa shkolla kanë edhe nxënës- tutorë
dhe asistentë. Numri i orëve për mësimin e gjuhës është prej klasës së 6 – 10 nga 450 orë në vit,
ndërsa për nxënës më të rritur deri në 500 orë. Shteti i financon disa aktivitete shtesë për fëmijët në
gjuhën amtare. Finlanda në nivel kombëtar ka formuar rrjetin (network) të arsimtarëve, të cilët u
ndihmojnë disa fëmijëve në shkollë.
Letonia
Në Letoni nga viti 2003, shkollat duhet të punësojnë koordinatorë për fëmijët e përkatësive shumë
gjuhësore. Fëmijët emigrantë e ndjekin shkollimin si të tjerët, por kanë mundësi të mësojnë gjuhën
letonishte në kurse plotësuese. Që në kohën parashkollore ka mundësi të formohen grupe të posaçme.
Numri i nxënësve në klasë, të cilët nuk kanë dije të mjaftueshme gjuhësore, mund të jetë më së shumti
deri në 15. Për nxënësit të cilët kanë filluar të ndjekin shkollën fillore, por që nuk kanë kurrfarë dijeje
të gjuhës letoneze, organizohen kurse intensive për mësimin e gjuhës. Kurset organizohen në kuadër
të mësimit të rregullt shkollor.
Holanda
527 Lindsay
~ 539 ~