Java e Shkencës 2012 - Universiteti i Prishtinës

KONFERENCA VJETORE E SHKENCËS ‘JAVA E SHKENCËS 2012
Figura 2
Nga shembujt tjerë të analizuar mund të gjejmë se koncepti i funksionit si formulë paraqitet dhe
spjegohet në mënyrë korrekte edhe në tekstet tjera të matematikës.
Por, nga vështrimet tona të bëra në tesktet shkollore të matematikës nuk mundëm të gjejmë shembuj të
cilët zhvillojnë dhe ndërtojnë konceptin e funksionit si shkak-pasojë. Autorë të ndryshëm konfirmojnë
se ndërtimi i drejtë i konceptit të funksionit bëhet duke zhvillaur shembuj të funksionit së pari si shkak
pasojë, funksionit si relacion ndëmrjet dy bashkësive të ndryshme, dhe mandej shmebuj të funksionit
të dhënë me anë të ndonjë rregulle, në mënyrë që të identifikojmë konceptin e funksionit si koncept i
ndërtuar nga karakteristikat e përbashkëta të të tri shembujve. Shembuj të cilët mendojmë se do të
ndihmonin të kuptohet lehtë koncepti i funksionit do të ishin:
Shembull të funksionit shkak pasojë, mund të merret niveli i lumenjëve. Niveli i lumenjëve ndryshon
varësisht nga të reshurat atmosferike të cilat zakonisht janë karakteristikë e stinëve të vitit. Të marrim
shembullin e një lumi, dhe të analizojmë ndryshueshmërinë e sasisë së ujit të lumit sipas mujave të
vitit. Nga shërbimet profesionale mund të merren shënimet dhe të paraqiten në formë të një tabele.
Shembulli është i përshtatashëm për të zhvilluar bisedë me nxënës, sepse fenomeni i rritjes dhe
zvoglimit të nivelit apo të sasisë së ujit të lumenjëve është një fenomen i njohur për ta. Biseda do të
orientohet në identifikimin e madhësive të ndryshueshme dhe varshmërisë së madhësive. Kuptohet në
këtë rast, do të theksohet se kjo varshmëri shprehet nga shkaku (sasia e të reshurave atmosferike) dhe
pasoja (rritja e sasisë së ujit në lum). Po ashtu do të theksojmë kuptimin e ndryshores së varur (sasia e
ujit të lumit) dhe kuptimi i ndryshores së pavarur (të reshurat atmosferike).
Në tekstin shkollor Matematika 7 (shih Grup Autorësh, Matematika 7) gjejmë shembuj të cilët
krijojnë konfuzion në të kuptuarit e funksionit si shoqërorizim apo relacion. Në të vërtetë autorët e
tekstit shkollor Matematika 7 marrin shembullin e shoqërorizimit të numrit të artikujve dhe çmimeve
përkatëse, duke dhenë porosinë se në këtë rast nuk kemi funksion (figura 3):
Figura 3
~ 523 ~