Java e Shkencës 2012 - Universiteti i Prishtinës

KONFERENCA VJETORE E SHKENCËS ‘JAVA E SHKENCËS 2012
burime që anashkalohen nga historiografia serbe, dhe merr për bazë kryesisht epikën popullore serbe,
që në kundërshtim me të dhënat burimore historike, shihet se mohojnë prezencën dhe pjesëmarrjen
konkretisht të shqiptarëve dhe rolin e tyre në këtë ngjarje si dhe të popujve të tjerë.
Nga të gjitha këto që u thanë, do të shohim shumë pak autorë serbë që do të përmendin
pjesëmarrjen e shqiptarëve në Betejën e Kosovës. Kështu D. K. Jovanoviq pranon se shqiptarët në
Betejën e Kosovës i ka udhëhequr Theodori II Muzaka dhe Gjergji II Balshaj. Qëndrim identik me
këtë mban edhe njohësi i mirë i Betejës së Kosovës J. Mishkoviq. Ky bën të ditur se Balshaj ishte në
Kosovë dhe se “në dokumente autentike ndryshe nuk mund të thuhet”. 467 Pjesëmarrjen e shqiptarëve
në Betejën e Kosovës e mbështesin në shkrimet e tyre edhe shumë studiues nga vendet e ndryshme të
Evropës, ku më të rëndësishmit veçohen: N. Jorga, E. Durham, E. Jaque etj., Në këtë drejtim do ta
veçonim edhe elaborimin e studiuesit frëng A. Dyselie. Sipas tij “popullsia shqiptare jo vetëm që nuk
erdhi atje ( në Fushën e Kosovës B.M.) e sjell nga armiku, por ajo, që nga Liqeni i Shkodrës deri në
Kosovë, u bashkua dhe rezistoi me popullsitë e tjera të krishtera”.
Në historiografinë shqiptare sot Beteja e Parë e Kosovës, është trajtuar gjerësisht dhe ka
dhënë rezultatet e saj të njohura për këtë çështje: Beteja e Parë e Kosovës ka karakter të një koalicioni
të gjerë forcash nga të dyja anët. Forcat ballkanike ishin të përbëre nga zotërinjtë feudal në Ballkan të
cilët edhe e shihnin rrezikun osman për lirin e tyre. Koalicioni ballkanik është udhëhequr nga Lazar
Hrebelanoviqi, me Kryezotërinjë të tjerë, Gjegj Balshën, Theodor Muzakën Vlatko Vukoviqin etj.
Kurse koalicionin osman e përbënin forcat e shumta nga perandori dhe nga vendet vasale të saj. Këto
forca janë udhëhequr nga Sulltan Murati I. Epilogu i betejës merr përfundimin e saj me vrasjen e të dy
udhëheqësve Lazarit dhe Sulltan Muratit. Fitore korrën forcat osmane me çka edhe vendosën fillimet e
pushtimeve dhe të sundimit të treva në Ballkan. Me 1392 Perandori Osmane pushtoi Shkupin dhe këtu
u bë qendra e mëtejme osmane për pushtime në Ballkan. Krye heroi i kësaj betejë është Milosh
Kopiliqi, një shqiptare nga fshati Kopiliq i Drenicës. Këto rezultatet të historiografisë shqiptare janë
elaboruar qartësisht në vitin 1989 me rastin e simpoziumit për Gjashtëqind vjetorin e Betejës së Parë
të Kosovës. Nga ai simpozium kanë dalë studime të shumë studiuesve shqiptarë që zënë vend meritor
për studimin e Betejës së Parë të Kosovës 1389, si Selami Pulaha, Petrika Thëngjilli, Pëllumb Xhufi,
Luan Malltezi, Iljaz Rexha, Skender Rizaj, Jahja Drançolli, Flamur Hadri etj.
Në fund të themi se historiografia shqiptare në Kosovë ka rritën dhe rezultatet e saja shumë të
rëndësishme. Por, sot nga kjo kërkohet të arrijë rezultate konkurruese evropiane. Kjo mbase arrihet me
formë institucionalizuar, me përkrahje dhe mbështetje të duhur nga segmentet që mundësojnë
avancimin e mëtejmë të historiografisë në Kosovë. Mbajtja e “Javës së Shkencës” nga Ministria e
Arsimit Shkencës dhe Teknologjisë – MASHT-it hap shtigje të dëshiruara për zhvillimin e shkencës
në Kosovë.
Recenzentë:
Prof.dr. Izber Hoti
Prof. dr. Haki Kasumi
467 J. Mišković, Kosovska gitka (15.juna 1389 godine), Beograd, 1933.
~ 489 ~