Java e Shkencës 2012 - Universiteti i Prishtinës

KUMTESA
Përkthimi i romanit në fjalë nga gjuha angleze në gjuhën shqipe i është përshtatur
natyrës së gjuhës shqipe. Ndonëse në shumicën e shembujve të marrë, të kohës së kryer të
mënyrës dëftore (Indicative Mood), kohët përkojnë, hasim edhe në mospajtime të kohës,
mënyrës, të aspektit, të diatezave etj.
Nga vjelja dhe analiza e shembujve vërehet se perfekti i tashëm i gjuhës angleze
është përkthyer në të shumtën e rasteve me perfektin e shqipes, që dmth. se kjo kohë foljore
në përgjithësi përkon në këto dy gjuhë, mirëpo në një numër të caktuar rastesh perfekti i
anglishtes përkthehet përgjithësisht me kohë të tjera të shkuara të afërta të gjuhës shqipe: si
me të kryerën e thjeshtë, me më se të kryerën, me të pakryerën, me të tashmen, me të
ardhmen etj.
Gjatë analizës së shembujve të përkthyer të perfektit të tashëm të anglishtes në
gjuhën shqipe është bëre ndarja në lloje. Së pari vijnë shembujt që përkojnë plotësisht, pastaj
pasojnë shembujt që nuk përkojnë nga pikëpamja kohore e më në fund shembujt që nuk
përkojnë nga pikëpamja e kategorive të tjera gramatikore, siç është diateza, mënyra etj.
Në mbështetje të analizës së hollësishme të shembujve të vjelë nga vepra në fjalë del
se perfekti i anglishtes në 120 fjalitë është përkthyer me perfektin e shqipes 77 herë,
përkatësisht 64,2%.
Ja disa shembuj të këtillë:
Lord bless her dear heart, when she has lived as long as I have sir. (OT, 46)
Zoti e ruajtë, të rronjë sa kam rrojtur unë, zotëni. (OT, 17)
The pople who have been better off, and have paid rates for many years, are the first
to sink when they come into the house. (OT, 69)
Ata njerëz që kanë qënë në gjëndje më të mirë, dhe kanë paguar taksa për shumë
vjet, rrëzohen të parët kur vijnë në shtëpinë e punës. (OT, 41)
That time has not arrived; (OT, 315)
Ajo kohë s’ka ardhur. (OT, 299.
Supper has been announced, and young Oliver, who is all alone in the next room,
will have begun to think. (OT, 375)
Na kanë lajmëruar se darka është gati, dhe Oliveri i vogël që po rri vetëm në odën
tjetër, do të ketë nisur të mendojë. (OT, 361)
Murder has been done. (OT, 440)
Është bërë një vrasje. (OT, 432)
Perfekti i tashëm është përkthyer me një numër relativisht të madh shembujsh me
aoristin e gjuhës shqipe. Kjo ndodh për arsye se funksionet e perfektit dhe të aoristit të
shqipes janë të afërta dhe shpeshherë të këmbyeshme. Nga analiza e shembujve të nxjerrë
nga vepra në fjalë më rezulton se nga 120 fjali me perfekt të anglishtes janë përkthyer 27
shembuj me aoristin e gjuhës shqipe, përkatësisht 22, 5 %.
Shembuj:
“I have taken the measure of the to women that died last night, Mr. Bumble”. (OT,
69)
“Morra masën e dy gravet që vdiqën mbrendë, Mister Bumbël” (OT, 40)
“Here! I’ve brought the boy.” (OT, 73)
“Ja! Ta solla djalin.” (OT, 45)
51 Ç. Dikens, Oliver Tuisti, (përkthyes: Skender Luarasi) Prishtinë 1961.
~ 48 ~