Java e Shkencës 2012 - Universiteti i Prishtinës

KUMTESA
Çështja e traktatit të miqësisë shqiptaro–turke është një çështje që u komentua gjatë në shtypin
shqiptar. Ajo në fakt mori nota pozitive, por në disa raste edhe negative. Gazetat komentuan edhe ato
klauzola që sipas tyre ishin në dëm të shqiptarëve që ishin vendosur atje.
Megjithatë traktati përfaqëson një tratativë të mirëfilltë diplomatike të shtetit tonë për të
krijuar marrëdhënie të mira më shtetet e tjera.
Po të analizojmë çdo pikë të traktatit, në aspektin juridik, duket që është formuluar qartë dhe
përkundrejt ligjeve në fuqi. Artikujt përmbajnë të gjitha çështjet më problematike mes Shqipërisë e
Turqisë. Nacionaliteti ishte thelbi i problemit dhe vendimi që u mor ishte i pranueshëm për të dy palët.
Problemi i pasurisë, tregtisë, emigracionit etj., u pranua që do të trajtohen sipas rregullave që shtetet
kanë. Në pikën e fundit, të dy palët lënë mundësi të hapur për të ndryshuar artikujt në rast se do të jetë
e nevojshme. Në një analizë të traktatit duken tre aspekte.
Së pari, në aspektin social përcaktohen të gjithë rregullat e kalimit të popullsisë mes dy
vendeve. Pranohet që popullsia mund të jetojë në Shqipëri ose Turqi, por vetëm legalisht. Të gjitha
problemet që përfshijnë emigracionin, palët pranojnë që mund të ndërhyjnë në çdo moment për ta
ndaluar. Në rastet kur personat nuk respektojnë ligjet në fuqi për emigracionin dhe vendoseshin
ilegalisht, qeveritë kishin të drejtë t’i rikthenin përsëri në vendet e tyre, duke i paguar shpenzimet e
rrugës.
Së dyti, në aspektin ekonomik, popullsitë e të dy vendeve kanë të gjithë të drejtat që të
zhvillojnë lirshëm bizneset e tyre, zejtarinë, tregtinë, bujqësinë etj. Në secilin nga rastet, të gjithë
duhet të zhvillojnë veprimtarinë e tyre përkundrejt ligjeve të të dy shteteve. Përveç të drejtave ato
duhet të njohin dhe zbatojnë detyrimet.
Së fundi, në aspektin politik të dy vendet prireshin të respektonin marrëdhëniet me njëritjetrin
dhe të ruanin tërësinë territoriale të secilit. Sipas artikujve nuk duhet të kishte ndërhyrje në jetën
e brendshme politike të vendeve për të imponuar mendime apo ndikime të ndryshme.
Traktati shënon një hap përpara në aspektin e marrëdhënieve diplomatike dhe në radhë të
dytë një përcaktim të ri të rregullave që duhej të zbatoheshin nga palët.
~ 480 ~
Recenzentë :
Prof.dr. Ferit Duka
Prof.as.dr. Pranvera Dibra