Java e Shkencës 2012 - Universiteti i Prishtinës

KONFERENCA VJETORE E SHKENCËS ‘JAVA E SHKENCËS 2012
Dr. Etleva LALA: MBRETËRIA E ARBËRISË DHE SHQIPTARËT
Shekulli XIV është konsideruar si shekulli kur katoliçizmi arriti kulmin në territoret
arbërore. 406 E në fakt, një gjë e tillë mund të indentifikohet lehtësisht nga përhapja e urdhërave
monastikë (benediktinët) dhe mendikanë (françeskanët dhe dominikanët), si dhe nga kishat e
manastiret e shumta katolikë që zunë vend në të gjithë territorin e Shqipërisë së sotme politike e më
gjërë. Katoliçizmi arriti shtrirjen më të madhe në këto territore, por gjithashtu edhe intensitetin më të
madh gjë që vihet re edhe nga dokumentacioni i dendur me Selinë e Shenjtë. E gjithë kjo ndodhi në
sajë të kushteve politike pro-katolike që u krijuan nga riafirmimi i Regnum Albaniae gjatë këtij
shekulli, jo vetëm nga Selia e Shenjtë dhe forcat perëndimore, por edhe nga vetë shqiptarët.
Në librin e tij The King’s Two Bodies Kantorowicz argumenton, 407 që posti i mbretit është i
përbërë nga trupi fizik dhe trupi politik, e ndërsa i pari mund të vdesë e të shuhet, i dyti është i
përjetshëm. Nëse ndjekim këtë logjikë politike edhe për Regnum Albaniae 408 që ishte një mbretëri
perëndimore nga mënyra se si ishte krijuar në vitin 1272, duhet të pranojmë që edhe Regnum
Albaniae ishte e përjetshme, pavarësisht nëse kishte apo nuk kishte mbretër e pasardhës të mbretit që
do të merrnin fronin mbretëror. Duhet të ketë qenë pikërisht kjo logjikë politike që ka përligjur
vendimin e Selisë së Shenjtë për t’iu adresuar fisnikëve të kësaj mbretërie gjatë shekullit XIV në
korrespondencën e saj. Qëllimi është sigurisht politik: Selia e Shenjtë dëshironte të fuqizojë një
mbretëri “fantazmë” për ta pasur si bazë në brigjet juglindore të Detit Adriatik, në mënyrë që të
përligjte përpjekjet për t’u shtrirë në Ballkan.
Është tashmë i njohur fakti që Mbretëria e Arbërisë u shpall zyrtarisht si formacion politik
më 21 shkurt të vitit 1272, nga Karli I Anzhu, 409 i cili e kishte projektuar dhe ndërtuar atë si bërthamë
406
Millan Šufflay, ‘Die Kirchenzustände im vortürkischen Albanien. Die orthodoxe Durchbruchzone im
katolischen Damme,’ në Illyrisch-albanische Forschungen 2 vëll. (Munich dhe Leipzig: Verlag von Duncken and
Humlot, 1916), 188-282.
407
Ernst H. Kantorowicz, The King’s Two Bodies: A Study in Medieval Political Theology (N.J.: Princenton
University Press, 1997.
408
Disa nga studiuesit më në zë që janë marrë me Mbretërinë e Arbërisë janë Émile Léonard, Les Angevins de
Naples (Paris, 1954); G. del Giudice, La famiglia di re Manfredi (Napoli 1880); Francesco Carabellese, Carlo
d’Angio nei rapporti politici e commerciali con Venezia e l’Oriente (Bari, 1911); Gennaro Maria Monti, Nuovi
Studi Angioini (Trani, 1937); po ai, “La dominazione napoletana in Albania - Carlo I, d’Angio, primo re degli
Albanesi në Rivista d’Albania I (1940); po ai, “Ricerche sul Dominio Angioino in Albania,” në Studi Albanesi,
vol. V-VI (Roma, 1935-1936); Alain Ducellier, La façade maritime de l’Albanie au moyen âge (Selanik, 1981), f.
230-323; J. Boucart, L’Albanie et les Albanais (Paris, 1921); Pëllumb Xhufi, “Shqiptarët përballë Anzhuinëve
(1267-1285)” Studime Historike XLI/1 (1987): 199-222. Andreas Kiesewetter, “I principi di Taranto e la Grecia
(1294-1373/83”, Archivio Storico Pugliese LIV, fasc. I-IV (janar-dhjetor 2001).
409
Sipas Donald Nicol si dhe G. M. Montit, ishin “ipeshkvët, kontët, baronët, ushtarët dhe qytetarët” shqiptarë
ata që e zgjodhën dhe e pranuan Karlin I Anzhu si mbretin e tyre. Si rrjedhim Karli u premtoi që do t’i mbronte
ata nga armiqtë e tyre dhe do të respektonte privilegjet e vjetra që u ishin dhënë nga perandorët Bizantinë në të
kaluarën. Shih: Donald Nicol, The Despotate of Epiros 1267-1479: A Contribution to the History of Greece in the
Middle Ages (Londër, New York, New Rochelle, Melbourne, Sydney: Cambridge University Press, 1984), 15; G.
M. Monti, Mezzogiorno d’Italia nel medioevo: Studi Storici (Bari: Laterza, 1930), 80. Për më shumë në lidhje me
~ 471 ~