Java e Shkencës 2012 - Universiteti i Prishtinës

KUMTESA
përkthimit të tij në gjuhën shqipe sipas tekstit të përkthyer nga S. Luarasi / romani “Oliver
Tuisti” 48 .
Qëllimi kryesor në punën e kësaj analize është shpjegimi kontrastiv i funksioneve të
perfektit të tashëm të mënyrës dëftore, duke i krahasuar ato në të dy gjuhët: në anglishte dhe
në shqipe në bazë të materialit të përbashkët konkret.
Perfekti i tashëm i gjuhës angleze Present Perfect Tense) Funksionet
Perfekti i tashëm i gjuhës angleze është një trajtë e veçantë e kohës së shkuar, e cila
shpreh një veprim ose gjendje të një kohe të kaluar, mirëpo veprimi i shprehur përmban
lidhje edhe me kohën e tashme, me fjalë të tjera pasojat vazhdojnë të jenë të pranishme edhe
në momentin e ligjërimit. Për këtë arsye kësaj kohe të shkuar i shtohet atributi i tashëm.
G.N. Leech thekson se gjuha angleze ka dy mënyra me anë të së cilave ndodhitë e
shkuara mund të lidhen me prezentin me kuptim të perfektit: a) mund të përfshihet periudha
kohore që ka filluar në të kaluarën por zgjat edhe në të tashmen; b) mund të përfshihet vetëm
periudha kohore e shkuar pa arritur në të tashmen, mirëpo pasojat kanë mbetur edhe në të
tashmen.
Ky autor vëren katër funksione kryesore të perfektit të tashëm të gjuhës angleze.
Njëri përdoret me folje “të gjendjes” dhe tre të tjerët me “folje të ndodhive (të veprimeve)”.
We’ve lived in London since last September.
Ne jetojmë në Londër që nga shtatori i vitit të kaluar.
Përkthimi fjalë për fjalë do të ishte kështu: Ne kemi jetuar në Londër që nga shtatori
i kaluar. (që do të thotë se Londra është vendi ku jetojmë tani.)
Fjalia e sipërshënuar vijon nga e shkuara deri ne momentin e tashëm, me mundësi që
të kalojë edhe në kohën e ardhme.
Një funksion të tillë zakonisht e kryejnë foljet që tregojnë zgjaturi të kohës së
gjendjes. Ja edhe një shembull:
We’ve lived here all our lives, and mean to live here for many years to come.
Jetojmë këtu gjatë tëre jetës dhe mendojmë të jetojmë këtu edhe gjatë shumë viteve
të ardhshme.
Përdorimi i perfektit të tashëm rregullisht mund të shoqërohet me një ndajfolje ose
me një togfjalësh që tregojnë zgjaturi kohe si: this week, always, ever, recently, lately, yet,
etj.
Have you ever been to America?
A keni qenë ndonjëherë në Amerikë?
Has the dustman called yet?
A ka thirrur pastruesi ende?
Perfekti i tashëm përdoret edhe si e shkuar e pacaktuar (Indefinite Past), zakonisht
me disa folje që tregojnë gjendje të pacaktuara nga pikëpamja kohore:
He’s a man who has experienced suffering.
48 Çarlls Dikens, Oliver Tuisti, (përkthyes: Skender Luarasi) Prishtinë 1961.
~ 46 ~