Java e Shkencës 2012 - Universiteti i Prishtinës

KONFERENCA VJETORE E SHKENCËS ‘JAVA E SHKENCËS 2012
duhet të marri vendime, të cilat kanë kundër interesave ma të shenjta të vendit tem. Madhnija e juej ka
nënshkrue një marrëveshje qi len Shkodrën brenda kufijve të Shqipnis”. 378
Pas shqyrtimit të kufirit verior dhe verilindor, më në fund, më 22 mars 1913, Konferenca e
Ambasadorëve në Londër vendosi të copëtonte rëndë trojet shqiptare duke shkëputur nga Shqipëria
gjithë Kosovën dhe vise të tjera shqiptare, si Tetovën, Dibrën, Gostivarin, Kërçovën, Strugën etj., të
cilat duhej të kalonin nga zgjedha osmane në zgjedhën e re serbe-malazeze. 379
U deshtë të bëhen diskutime të gjata deri më 11 gusht 1913 kur Konferenca e Ambasadorëve vendosi
për kufirin jugor e juglindor të Shqipërisë. “Sipas këtij vendimi, Korça përfshihet brenda Shqipërisë
dhe në bregdet kufiri do të dilte në Kepin Stillo, përballë Korfuzit. Në këtë mënyrë pjesa më e madhe
e Çamërisë dhe vise të tjera shqiptare në jug mbeteshin jashtë kufijve të Shqipërisë. Po kështu mbetej i
papërcaktuar fati i Gjirokastrës. Për këtë do të vendosej gjatë përcaktimit në vend të vijës së kufirit, që
do të bëhet nga dy komisione ndërkombëtare që krijoi Konferenca, njëri për kufijtë e Shqipërisë me
Malin e zi e Serbinë, dhe tjetri për kufirin me Greqinë. 380
Rezyme
Konferenca e Ambasadorëve u mbajt në Londër në vitet 1912-1913. Siç u pa nga materia e shtjelluar,
Konferenca e Ambasadorëve nuk përfilli as parimin e kombësisë dhe as interesat kombëtare të
popullit shqiptar por plotësoi në vija të përgjithshme pretendimet shoviniste të agresorëve ballkanikë:
grekë, serbë, malazezë, etj.
Shembull shumë i mirë për këtë është qëndrimi kundërshtues i Rusisë ndaj Shkodrës e cila ishte ende
e rrethuar nga trupat malazeze e që mbështeteshin diplomatikisht nga Rusia cariste.
Po ashtu Britania dhe Gjermania mbanin qëndrim indiferent për fatet e trojeve të Shqipërisë veriore.
Kjo më së miri kuptohet nga letra e shkruar ambasadorit britanik në San Peterburg nga zëvendës
sekretari i përhershëm i shtetit për punë të jashtme Sir Artur Nikolson (Arthur Nicolson) 381 :
“Jam plotësisht dakord me ju kur thoni se çështja e Shkodrës do të bëhet problematike. Po të flasim
hapur, logjikisht nuk ka dyshim se ajo i përket Shqipërisë, por Rusia këmbëngul së tepërmi që ajo
(Shkodra) t’i jepet Malit të Zi dhe ne duhet ta mbështesim në këtë pikë. Sipas mendimit tim për këtë
çështje, po të shprehem me egoizëm, për ne do të jetë më mirë të rrimë indiferent për çështjen se kush
do të jetë zotëruesi i Shkodrës, por ajo është e një rëndësie të madhe, kështu që ne na duhet të mbajmë
një qëndrim që në asnjë mënyrë të mos dobësojë apo të prishë mirëkuptimin tonë me Rusinë. 382
Austria ishte plotësisht e bindur se Shkodra duhet t’i takojë Shqipërisë, por, duke dëshiruar që mos të
vjen deri te dështimi i Konferencës së Ambasadorëve për shkak të kundërshtisë së fortë ruse dhe
indiferencës së Britanisë dhe Gjermanisë, u detyrua të bëj mjaftë lëshime derisa më në fund Rusia ra
dakord që Shkodra të përfshihej në Shqipëri.
Austria mendonte se edhe qyteti i Gjakovës duhet t’i takoi Shqipërisë, mirëpo këtë e kundërshtinë e
fortë Rusia. Populli rus e urrente Austrinë dhe kërkonte të solidarizohej me si vëllezërit ortodoks sllav
serb. Sipas tyre Gjakova duhet t’i takojë Serbisë, një absurd. Për javë të tëra paqja e Evropës varej nga
fati i Gjakovës, një qytet i vogël tregtar i Kosovës e i banuar kryesisht me shqiptar. 383
Me vendimet e padrejta që u ndërmorën në Konferencën e Ambasadorëve në Londër, brenda kufijve
të shtetit shqiptar u përfshi vetëm afërsisht gjysma e trojeve dhe e popullsisë shqiptare (rreth 28 mijë
km2 me një popullsi prej 740 mijë banorë), kurse gjysma tjetër mbeti jashtë kufijve shtetëror dhe u
shkëput në mënyrë arbitrare nga trungu i atdheut, si Kosova, Çamëria dhe territore tjera nën Serbinë
dhe malin e Zi.
378 Emile Solai, Les documents secrets publies par les Bolsheviks, p.69
379 Historia e Popullit Shqiptar, op.cit., p.216
380 Ibid, p.216
381 Miranda Vickers, op.cit., p.117
382 Richard Crampton, The hollow Détente, Anglo-German Realitions in the Balkans 1911-1914, London 1979,
p.83
383 Joan Kontos, Red Cross Black Eagle, A Biography of Albanian-American School, New York 1981, p.5
~ 459 ~