Java e Shkencës 2012 - Universiteti i Prishtinës

KONFERENCA VJETORE E SHKENCËS ‘JAVA E SHKENCËS 2012
ishte me vete, autonome (edhe ose në kuadrin e Perandorisë Turke), ambasadorët e panë të nevojshëm
që të mendonin për ngritjen e administratës së re shtetërore. 363
Konferenca vendosi që të jetë mospërfillëse ndaj çdo veprimi që do të ndërmerrte struktura
udhëheqëse shqiptare e krijuar pas shpalljes së pavarësisë më 28 nëntor 1912. “Kështu ajo ngarkoi
Austro-Hungarinë e Italinë, si një lëshim për “interesat e tyre të posaçme” në Shqipëri, që të hartonin
dhe ti paraqitnin një projekt më të hollësishëm të organizimit të shtetit shqiptar”. 364
Austro-Hungaria dhe Italia e hartuan projektin për një Shqipëri autonome, kur e paraqitën në
Konferencë në maj të vitit 1913 ambasadorët e tyre u shprehën për pavarësinë e plotë të Shqipërisë.
Ky ndryshim diplomatik ndodhi për faktin e thjeshtë se ndryshoi situata në teren. Përkundër
rezistencës së fortë të ushtrisë turke të udhëhequr nga kryekomandanti i sapoemëruar Shefqet Pasha,
ushtritë ballkanike, ishin shumë më superiore, pushtuan njërën pas tjetrës qendrat e rezistencës
osmane: më 6 mars grekët hynë në Janinë. 365
Në veri malazezët hynë në Shkodër, prandaj Vjena dhe Roma e panë se ishte e pamundur të qeveriste
në këto rrethana mbi tokat shqiptare Perandoria Otomane. Prandaj Austro-Hungaria dhe Italia
paraqitën një projekt të ri për pavarësinë e plotë të Shqipërisë.
“Në prill qeveria e Enver beut vendosi të rihapte konferencën e paqes. Këtë herë bisedimet vazhduan
vaj dhe më 30 maj 1913, u nënshkrua Traktati i Londrës sipas të cilit Turqia përjashtohej
përfundimisht nga Evropa. Sulltani mundi të ruaj vetëm Konstadinopojën dhe një rrip tokësor nga
Enosi ne detin Egje deri në Midia në detin e Zi. Pjesa tjetër e territoreve iu dorëzua vendeve
ballkanike. Natyrisht Shqipëria nuk ishte pjesë e këtyre territoreve pasi pavarësia e saj ishte njohur
nga fuqitë e mëdha. 366
Sipas Georges Castellan, pasi që grekët hynë në Janinë më 6 mars 1913, bullgarët e gjeneralit Ivanov
morën Edrenën, pas betejës së përgjakshme të Bulait dhe malazezët hynë në veri, respektivisht në
Shkodër nga fundi i prillit, Shefqet pasha u detyrua të përulej. :Konferenca e Londrës (30 maj 1913) i
imponoi Perandorisë Osmane të lëshonte të gjitha territoret në Ballkan, në perëndim të vijës Midia në
Detin e Zi, Enos në Detin Egje, e kësaj i shtihet edhe humbja e Kretës, që i kalonte Greqisë. Fuqive u
lihej detyrë të rregullonin statusin e Shqipërisë dhe të ishujve të Detit Egje. Shefqet Pasha, patriot i
Bashkimit dhe progresit, e pagoi me jetën e tij nënshkrimin e kësaj tërheqjeje të re: më 11 qershor, ai
u vra në rrugë, ndërkohë që po përgatitej një grusht shteti. 367
Sipas projektit të ri që sollën në Konferencën e Ambasadorëve në Londër, Austro-Hungaria dhe Italia,
Konferenca e Ambasadorëve vendosi më 29 korrik 1913, që Shqipëria të bëhej shtet i pavarur,
asnjanës dhe nën garancinë e Fuqive të Mëdha. 368 Ky shtet do të mbikëqyrej nga përfaqësuesit e
gjashtë Fuqive të Mëdha dhe nga një përfaqësues nga Shqipëria. Ky kontroll do të vazhdonte për 10
vjet dhe në rast nevoje edhe më gjatë. Në krye të shtetit shqiptar do të vihej një princ i cili do të
caktohej brenda 6 muajve nga Fuqitë e Mëdha gjë që u bë me emërimin e princ Vilhem Vidit në vitin
1914, por që nuk qëndroi gjatë në pushtet.
Organizimi dhe drejtimi i xhandarmërisë do t’u besohej oficerëve të huaj. 29 korriku i vitit 1913 edhe
pse jo në nivelin e dëshirueshëm për shqiptarët, përbën aktin kryesor ndërkombëtar mbi pavarësinë e
Shqipërisë, me të cilën Fuqitë e Mëdha e njohën shtetin e ri shqiptar.
Vendosja e kufijve të pranuar ndërkombëtar
“Aspekti i tretë i çështjes shqiptare në Konferencën e Londrës ka qenë caktimi i kufijve midis
Shqipërisë dhe shteteve fqinjë”. 369
363 Ibid, p.48
364 Historia e Popullit Shqiptar, op.cit., p.20
365 Georges Castelan, Historia e Ballkanit, Çabej, Tiranë 1991, p.394
366 Ferdinand Schevil, Ballkani- Historia dhe qytetërimi, Uegen, Tiranë 2002, p.286
367 Georges Castelan, op.cit., p.394
368 Historia e Popullit Shqiptar, op.cit., p217
369 Arben Puto, op.cit., p.48
~ 457 ~