Java e Shkencës 2012 - Universiteti i Prishtinës

KONFERENCA VJETORE E SHKENCËS ‘JAVA E SHKENCËS 2012
Konferenca e Ambasadorëve në Londër dhe Shqiptarët-Qëndrimi i Fuqive të Mëdha ndaj
Shqipërisë
Misioni i parë diplomatik i qeverisë së Vlorës ishte kërkesa e dërguar Fuqive të Mëdha dhe shteteve
fqinjë ballkanike për njohjen e pavarësisë së Shqipërisë. Mirëpo kjo nuk gjeti jehonë në asnjërën nga
gjashtë fuqitë evropiane. Të gjitha qeveritë e Evropës e lanë në heshtje çështjen e shtetit të
sapoformuar shqiptar dhe përçapjen e Qeverisë së Përkohshme. Këtu bën përjashtim Porta e Lartë, e
cila u përgjigj drejt për së drejti për të kundërshtuar shkëputjen e Shqipërisë nga Perandoria
Otomane. 352
Meqë qeveria turke nuk ishte në gjendje të përballoi dhe të rezistoi Luftës Ballkanike e cila kishte
filluar dy muaj më parë, u detyrua të nënshkruaj armëpushim më 3 dhjetor 1912.
Shqipëria tanimë u bë mollë sherri në diplomacinë e kohës. Shtetet ballkanike këmbëngulnin
kategorikisht se të gjitha tokat e Perandorisë Otomane në Gadishullin Ballkanik do t’u takonin atyre
me pretekst se kishin dalë fitues ndaj Turqisë. Qëllimet ekspansioniste dhe hegjemoniste të tyre
shkonin aq lartë sa që nuk donin të dinë se ekziston një komb shqiptar, i cili duhej të gëzonte
pavarësinë në emër të parimit të kombësive. Më brutal në këtë çështje ishte shtypi grek i cili
shkruante: “Asht një gja e pa mundun me lejue Shqiptarët barbar të jetojnë të pamvarun në djepin e
qytetnimit grek”. 353
Diplomacia evropiane ishte e interesuar dhe mjaft e preokupuar për çështjen shqiptare. Ajo ishte e
ndarë në dy grupime të fuqishme si Austro-Hungaria dhe Italia të cilat e përbënin “Aleancën
Trepalëshe” dhe Rusia nga “Antanta Kordiale”. Këto dy grupime kishin interesa kontradiktore.
Austro-Hungaria dhe Italia nuk ishin ende të përcaktuara qartë për një Shqipëri të pavarur apo
autonome, por me një shtrirje territoriale të mjaftueshme që të mund të ekzistonte si shtet më vete
(Shqipëria “Viable”).
Këto të dyja ishin të interesuara t’iu pamundësohej zgjerimi i territoreve dhe i shteteve sllave drejt
Ballkanit Perëndimor, si dhe mundësia e krijimit të një “urë lidhëse” drejt detit Egje. Po ashtu edhe
Italia i shikonte prioritetet e saj ndaj shtetit shqiptar. Ajo e shikonte në perspektiv, si “bregun e pestë”
(“quinta sponda”), si pjesë e domosdoshme të Perandorisë së saj koloniale, krijimi i së cilës tanimë
ishte bërë ideja fikse e klasës sunduese të Italisë.
Në kundërshtim me shtetet e Aleancës Trepalëshe qëndronte fortë Rusia Cariste e cila kishte planet e
saj. Ajo synonte shtrirjen e influencës së saj në Ballkan. Mënyrë e përshtatshme për këtë ishte krijimi
dhe zmadhimi i shteteve të reja sllave. 354
Qëndrimi i shteteve fqinjë ndaj Shqipërisë
Në Ballkan ishte formuar një aleancë në mes të Serbisë, Greqisë dhe Malit të Zi. Këta aleatë ishin të
interesuar dhe të vendosur për të pushtuar të gjitha tokat shqiptare, gjë që ishte në kundërshtim të plotë
me krijimin e shtetit shqiptar.
Qeveria greke ishte mjaft e zëshme në fushatën propagandistike brenda dhe jashtë Greqisë. Ajo
kërkonte krahinat e Shqipërisë së Jugut të banuara historikisht me popullsi shqiptare. Popullin shqiptar
e quante “barbar”, ndërsa territoret shqiptare i quante “djep të qytetnimit grek”. Këto ishin teza të
kalbura të shovenistëve grekë të cilat nuk ndihmonin në arritjen e paqes, por në de stabilizimin e
Ballkanit.
Qeveria serbe ishte e pangopshme ndaj territoreve shqiptare. Ajo kërkonte gjithë trevën e Kosovës.
Nuk u ngop me kaq, kërkoi tokat shqiptare që sot gjenden në Maqedoni dhe vise të tjera të Shqipërisë
së Veriut. 355
352
Arben Puto, Pavarësia e Shqipërisë në Tryezat e Diplomacisë, WESO, Tiranë 2008, p.38
353
Tajar Zavalani, op.cit., p.225
354
Arben Puto, op.cit., p.38
355
Historia e popullit Shqiptar III, op.cit., p.215
~ 455 ~