Java e Shkencës 2012 - Universiteti i Prishtinës

KONFERENCA VJETORE E SHKENCËS ‘JAVA E SHKENCËS 2012
Gjatë diskutimeve Nako Spiru dhe Sejfulla Malëshova nuk u bashkuan me idenë e Koçi Xoxes se,
vija sektare e PKSH godiste fshatarët dhe punëtorët. Kjo sepse Koçi Xoxe kishte deklaruar se rradhët
e PKSH ishin mbushur me intelektualë, bejlerë e mikroborgjezë. Nako Spiru si një njeri intelektual
gjithëpërfshirës e kundërshtoi një mendim të tillë.
Pandi Kristo vlerësoi në këtë plenum figurën dhe punën e Nako Spirut në krye të Rinisë
Antifashiste e në Parti. Sipas tij puna e Nakos ishte për tu lavdëruar në hartimin e rezolucioneve të
mbledhjeve të ndryshme; se ai kishte ndikuar mjaft në edukimin dhe rritjen e nivelit të rinisë e
kuadrove dhe ishte kurajoz dhe i guximshëm, duke i thënë hapur dhe kujtdo kritikat. Pandi Kristo e
shikonte Nakon si një potencial i mundshëm për drejtimin e partisë. Si rrjedhojë, sipas tij, kjo mund të
kishte frikësuar shokët e udhëheqjes, se mos Nako mund t’u zinte vendin. Ai cilesonte se, Nako nuk
ka qenë i preferuar i jugosllavëve dhe si rrjedhojë nuk pa pasur mbështetjen e duhur. 309
Alqi Kondi e mbështeti Nakon, kur u diskutua për rininë. Ai theksonte se, Nako ishte kujdesur për
ngritjen e rinisë në lufte duke treguar kështu një interesim për kuadrot, si rrjedhojë, sipas tij, puna e
Nakos kishte dhënë mjaft rezultate. 310
Sipas Kico Ngjelës, nga Kongresi i Rinisë deri në ato momente kishte patur mjaft suksese.
Organizata e Rinisë përfshinte afro 10 mijë anëtarë dhe nga organizata e Rinisë Antifashiste kishin
dalë kuadro me vlerë. 311
Nako Spirun e kritikuan disa diskutante, për një punë të veçuar të organizatës së Rinisë
Antifashiste, që kishte tendenca të mënjanohej nga partia. Sejfulla Malëshova e shpjegonte këtë me
faktin, që e tille ishte krijuar klima në parti, se gabimi nuk duhej kërkuar në udhëheqjen e rinisë por
tek vetë prirja sektare e partisë. Sipas Sejfullait, kur s’kishte unitet në Byro, s’ka se si të kishte unitet
në parti. 312
Duke analizuar këto materiale shprehim mendimin se këto kritika ndaj Nakos lidhen me disa tendenca
të udhëheqjes se PKSH: -Kuadrot me prirje konservatore, nuk kuptonin nevojat e egzigjencat e rinisë,
donin ta kishin atë nën disiplinën e kontrollin e rreptë të partisë. Kurse Nako, kërkonte që organizata
e rinisë të mos kishte një vartësi të rreptë buroktatike nga forumet e organizatat e partisë, që të
merreshin parasysh veçantitë dhe kërkesat e moshave të reja. Për organizimin dhe mobilizimin e rinisë
të zhvilloheshin jo vetëm mbledhje por dhe aktivitete sportive, grupe teatrale, rrethe letrare, etj. - Nën
udhëheqjen e Nakos rinia ishte mjaft aktive, e kjo ngjallte një farë xhelozie për figurën e tij
shumëdimensionale. 313
Edhe Enver Hoxha gjatë diskutimeve shprehu mendimin e tij mbi Nako Spirun, mendim të cilin e
kishte krijuar dhe nga bisedimet e mëparshme me Miladinin. Sipas tij, Nako ishte i zgjuar, por se
donte të punonte indipendent, të dilte vetë e të tjerët ti linte në hije. 314 Kuptohet që dhe Enver Hoxha,
duke mbështetur mendimet e Miladin Popoviçit, nuk do shprehej mirë për Nakon.
Plenumi miratoi diskutimet dhe tezat për gabimet e PKSH, por këto materiale Enver Hoxha i
mbylli në kasafortë, ato nuk u punuan as në aktivet e partisë e as në organizatat bazë duke i vënë një
njollë të zezë. 315
Në fund të kësaj analize do të dëshiroja të citoja një portretizim, që Nako Spiru i ka bërë Enver
Hoxhës. Ky dokument serviret si një pjesë e letrës që Nako Spiru i dërgonte udheheqjes së PKJ në
nëntor ose dhjetor 1944. Por Liri Belishova, shfaq mendimin që kjo nuk është letër që Nako ia
dërgonte Titos, pasi një intelektual si Nako Spiru nuk mund t’i shkruante një partie tjetër në një fletë
blloku dhe me korigjime. Ajo duhet të jetë një fletë e shkëputur nga ditari që ai mbante dhe u mor nga
organet e sigurimit bashkë me dokumenta të tjera, natën e vdekjes së tij tragjike.
309
N. Plasari, L. Malltezi, Politika antikombëtare e Enver Hoxhës, vepër e cituar, f.100
310
Po aty, f.110
311
Po aty, f.76
312
Po aty, f.76
313
Kujtime verbale dhënë autorit nga L. Belishova, datë 5 korrik 2011
314
N. Plasari, L. Malltezi, Politika antikombëtare e Enver Hoxhës, vepër e cituar, f.159
315
Kujtime verbale dhënë autorit nga L. Belishova, datë 5 korrik 2011
~ 437 ~