Java e Shkencës 2012 - Universiteti i Prishtinës

KONFERENCA VJETORE E SHKENCËS ‘JAVA E SHKENCËS 2012
MSc. Ilir SALLATA: NAKO SPIRU NË PLENUMIN II TË BERATIT 23-27 NËNTOR 1944
Ndërhyrja e Partisë Komuniste Jugosllave në Shqipëri kishte filluar që me themelimin e Partisë
Komuniste Shqiptare, nga dy të deleguarit Miladin Popoviçi dhe Dushan Mugosha. Ata kishin vepruar
jo si këshilltarë por si drejtues të partisë dhe kishin zgjedhur për të mbajtur pranë Enver Hoxhën, që iu
ishte nënshtruar plotësisht.
Velimir Stojniç u dërgua nga udhëheqja e PKJ kur po afronte çlirimi i Shqipërisë dhe i gjithë
Ballkanit, me detyrën që të siguronin vazhdimësinë e kësaj hegjemonie në kushtet e reja. Tashmë
marrëdhëniet do të ishin jo vetëm partiake ilegale, por edhe shtetërore zyrtare. 294 Stojniç me detyrën e
shefit të misionit ushtarak jugosllav, pranë Shtabit të Përgjithshëm të Ushtrisë Nacionalçlirimtare,
erdhi në Shqipëri me një analizë të situatës ndërkombëtare dhe të perspektivave pas fitores së afërt
mbi agresorët nazistë, me një analizë të veprimtarisë së PKSH dhe detyrat që shtroheshin. 295
Në një situatë të tensionuar u realizua Plenumi II i KQ të PKSH që u mbajt më 23 deri më 27 nëntor
1944 në Berat. 296 Plenumi u thirr nga udhëheqja e PKSH me në krye Enver Hoxhën, për të analizuar
veprimtarinë e deriatëherëshme të PKSH dhe për të parashtruar detyrat në situatat e reja që po
krijoheshin me çlirimin e plotë të vendit. Aty u mbajtën tri raporte: “Mbi situatën politike” nga
Sejfulla Malëshova (raport i cili është zhdukur); “Vija politike e PKSH” e mbajtur Enver Hoxha dhe
raporti i tretë “Vija organizative”, nga Koçi Xoxe.
Të gjithë pjesmarrësit, që vinin nga sektorë të ndryshëm, morën pjesë aktive në diskutime dhe
haptazi kritikuan dhe shfaqën mendime në bazë të përvojës së tyre.
Në rradhë të parë diskutantët kritikuan faktin se udhëheqja e partisë ishte monopolizuar nga “klika”
Miladin-Dushan-Enver dhe se Byroja dhe Komiteti Qendror nuk kishin funksionuar si organe të
udhëheqjes kolektive të partisë, madje as që ishin mbledhur. 297
U kritikua politika sektare lidhur me Frontin Antifashist, me qëndrimet e padrejta ndaj Ballit
Kombëtar dhe nacionalistëve antifashistë si Abaz Kupi, Muharrem Bajraktari, vëllezërit Kryeziu dhe
shumë të tjerë. U dënua rreptë tendenca terroriste, pushkatimet e padrejta të njerëzve që nuk e
meritonin, madje të antifashistëve e komunistëve. 298 Sejfulla Malëshova theksoi se, PKSH po kthehej
në një parti me karakter terrorist. Për gabimet e vërtetuara disa nga diskutantët bënë përgjegjës në
rradhë të parë Enver Hoxhën. Nga ana tjetër Enver Hoxha pranoi gabimet, likuidimin e figurave
nacionaliste dhe komuniste, dobësitë në funksionimin e forumeve të partisë, ndikimin e madh të
Dushan Mugoshës, etj. 299
Nako Spiru ka qenë një nga diskutantët kryesor në Plenumin II të Beratit. 300 Zgjuarsia dhe kultura,
por sidomos patriotizmi dhe humanizmi e kishin ndihmuar Nakon të konstatonte sëmundjet e rënda të
294
Kujtime verbale dhënë autorit nga Liri Belishova, datë 5 korrik 2011
295
Po aty
296
Historia e Popullit Shqiptar, Grup autorësh, v 4, Tiranë; Toena, 2008, f.121
297
Kujtime verbale dhënë autorit nga L. Belishova, datë 5 korrik 2011
298
Po aty
299
Historia e Popullit Shqiptar, v 4, vepër e cituar, f.122
300
Reginald Hibert, Fitorja e Hidhur, Tiranë: Sh.b Lidhjes së Shkrimtarëve, 1993, f.335
~ 435 ~