Java e Shkencës 2012 - Universiteti i Prishtinës

KUMTESA
prej çdo fejet qё tё jenё, njё bashkim tё vёrtetё kombёtar e politik e me kёt bashkim mundohet pёr
mvehtёsinё, zhvillimin e pёrparimin e Shqypnies„. 293
Duke zhvilluar e sqaruar mё tej idenё rreth qёllimeve tё “Partisё Demokrate„ programi thekson se ajo
do tё punonte pёr “me shpёtue Shtetin prej shkatёrrimit dhe popullin prej çdo vuejtjeje e dani (dami –
R.M., H.K.), tue i dhanё fund çdo vepre ambicioze e shkeljeje„.
Nё program theksohet prerazi se ndёr qёllimet themelore tё punёs sё Partisё do tё ishte vendosja e
shtetit ligjor dhe institucionalizimi i tё drejtave e detyrave tё shtetasve. Kёtё proces politik ajo e
konsideronte tё domosdoshёm dhe si njё moment kthese nё jetёn politike tё Shtetit Shqiptar. Madje,
nё kёtё drejtim shprehej se do tё hapte njё periudhё tё re nё jetёn dhe praktikёn shtetёrore e shoqёrore
shqiptare. Prej qёllimeve rranjore (themelore – R.M., H.K.), tё “Partisё Demokrate„ – thuhej nё
program – asht tё hapi njё periudhё ligjore (nёnvizimi ynë –R.M., H.K.) tё premё e me themelue njё
konstitucion tё pёlqyeshёm e tё caktuem edhe me i veçue fuqitё qeveritare nga çdo ndikim tё çdo
fuqie tё pёrjashtme qё tё jetё e paligjshme„.
Pra, ёshtё fjala pёr ndarjen e pushteteve, tё pushtetit legjislativ, ekzekutiv dhe gjyqёsor dhe
pёrcaktimin e tё drejtave, tё detyrave e kompetencave tё secilit, duke mёnjanuar edhe ndёrhyrjet e
jashtme nё veprimtarinё e tyre. Koncepte tё tilla pёr kohёn kur parashtrohen, kuptohet ishin mjaft tё
pёrparuara. Pohojmё kёshtu, sepse aso kohe nё Shqipёri vepronin ligjet e trashёguara nga koha e
pushtimit osman, ende nuk ishin hartuar ligjet e reja tё Shtetit tё saporiformuar Shqiptar.
Nё sythin nyje themelore, i cili pёrbёhet prej tre nenesh, trajtohen qёndrimi i Partisё ndaj feve dhe
synimet, rrugёt e mjetet pёr pёrparimin e popullit e tё Kombit. Njihte lirinё e besimeve fetare, shteti
garantonte e mbronte lirinё e ndёrgjegjes e tё bindjeve fetare tё shtetasve dhe barazinё e besimeve
fetare. “Tё gjitha fetё e njoftuna nё Shqypnie do tё jenё tё lira e do tё ruhen nga çdo trazim (intervent)
– nёnvizonte programi – Tue mos hy nё tё drejtat tё feve tё tjera, çdo Shqiptar veçanёrisht ose
bashkёrisht, do mund tё shёrbejё pёr dobina tё fesё sё vet e tё ndёrtesave (institut), shkencore e fetare.
Tue mos i dhanё shkas lёvizjeve qё damtojnё njisien kombёtare (unitetin kombёtar – R.M., H.K.,) pёr
tё gjithё fetё nё Shqypnie„. “Partia Demokrate„ konsideronte “pёr krim mё tё madh dhe pёr tradhtie
kundra Atdheut çdo nisje (inisiative) pёr me prishё bashkimin kombёtar tue bamun pёr vegёl njanёn
prej fevet tё ndodhuna„.
Mbёshtetur nё nevojat e Kombit, nё aftёsinё e zotёsinё e shqiptarёve dhe nё nevojat e shekullit tё XX
– tё, Partia do tё punonte pёr pёrparimin e pёrtёritjen e vendit dhe tё popullit, madje, sikurse vihej nё
dukje nё program, ajo kishte “qёllim tё posaçёm që tё qesi (nxjerrë –R.M., H.K.) nё dritё njё pёrtrim
(texhedyt). Kёtё do t`a arrinte “tue i ruejt zakonet e bukura e tё pёlqyeshme kombёtare, tuj forcue
qёndrimin dhe vullnetin dhe tuj sigurue nisjen vetjake„ (inisiativё personale, inisiativёn e lirё – R.M.,
H.K.)
Nё sythin me titull Fuqija Ligjёvuese shtjellohen konceptet e parimet e Partisё pёr organizimin,
ndёrtimin, funksionimin e pushtetit legjislativ, tё drejtat e detyrat e tij, mёnyrёn e zgjedhjes sё
deputetёve tё Parlamentit apo Kёshillit Kombёtar, siç quhej atёherё, për hartimin e miratimin e ligjit
themelor të shtetit, Kushtetutës, etj.
Mund tё konstatohet lehtёsisht se: “Partia Demokrate„ pёr problemet e ndёrtimit e funksionimit tё
pushteteve nё Shqipёri kishte pёrqafuar konceptet moderne tё kohёs. Parlamentin e konceptonte si
institucion pёrfaqёsues e sovran, shprehёs tё vullnetit tё popullit, organin mё tё lartё tё administratёs
shtetёrore, i cili duke mbajtur e shprehur sovranitetin e popullit do tё ishte njёherazi edhe kontrolluesi
i punёs sё gjithё fuqisё ekzekutive dhe do tё garantonte mbrojtjen e tё drejtave tё pёrgjithshme tё
shtetasve.
“Fuqija Ligjvuese – thekson programi – e cila asht njana prej tri fuqivet tё Shtetit, do tё
pёrfaqёsohet nga ana e nji Kёshilli tё Kombit (parlament). Detyra e Kёshillit tё Kombit do tё caktohet
me ligjёn Themelore„ (Konstitucionale) – (Kushtetutёn –R.M., H.K.).
Duke parashtruar pikëpamjen e Partisё pёr tё drejtat, detyrat dhe funksionimin e parlamentit, nё
program theksohet: “Kёshilli i Kombit asht kontrolluesi i fuqies exekutuese dhe ruejtёsi i tё drejtave tё
293 Po aty. Mё poshtё, gjithё pjesёt brenda thonjёzave kanё tё njejtin burim.
~ 430 ~