Java e Shkencës 2012 - Universiteti i Prishtinës

KUMTESA
Rekomandimet e prodhuesit që mirëmbajtja duhet të realizohet pas çdo 5000 km, bazohen
nëse automjeti shfrytëzohet në këto kushte eksploatuese: ngasje në intervale të shpeshta dhe
të shkurta, ngasje në ambiente të ndotura, motori punon në shumicën e kohës me numër të
vogël të rrotullimeve (hapin bosh), ndryshimet klimatike në intervalet e temperaturave prej -
25°C deri 25°C dhe ndalje të shpeshta. [5]
Kur dihet fakti se automjeti punon shumë orë dhe kalon pak kilometra, ka shumë rëndësi që
të bëhet ndërrimi i vajit të motorit, filtrit të vajit dhe filtrit të ajrit. Çka do të thotë se motori
punon 60 min dhe rruga e kaluar e automjetit është 5 deri 15 km (sipas një studim rezulton se
shpejtësia mesatare e vozitjes në Prishtinë është 15 km/h) [1] e cila është shumë më e vogël
se te shtetet perëndimore. Për shembull në Gjermani nëse automjeti punon 60 min rruga e
kaluar me automjet do të jetë minimum 60 km deri në 100 km. Kushtet e ngasjes së
automjetit në Kosovë ndryshojnë jashtë zakonisht nga kushtet e ngasjes në shtetet
perëndimore, prandaj prodhuesit rekomandojnë se këto kushte eksploatuse janë kushte të
rënda (ekstreme).
Ndërsa intervali i rekomanduar i ndërrimit të filtrit të lëndës djegëse është për shkak të
cilësisë së dobët të lëndës djegëse në Kosovë dhe fakti se ngasësit e automjeteve vozisin me
sasi minimale të lëndës djegëse në rezervar.
Kur sasia e lëndës djegëse është minimale në rezervar, hapësira mbi nivelin e lëndës djegëse
është e mbushur me ajër. Dihet se ajri përbën një sasi të vogël të avullit (lagështisë) dhe kjo
lagështi e ajrit tenton të kondensohet brenda rezervarit të lëndës djegëse, sidomos gjatë
temperaturave të ulëta. Sasi e kondensuar e ujit mund të shkakton korrozion në pjesët
metalike të rezervarit si dhe të përzihet me lëndën djegëse në rezervar duke shkaktuar
zvogëlimin e efikasitetit dhe të jetëgjatësisë së sistemit të ushqimit me lëndë djegëse. Nëse
mbahet rezervari i lëndës djegëse i mbushur përplot, do të ketë më pakë ajër në rezervar,
prandaj ka më pakë mundësi që të kondensohet lagështia e ajrit. Kjo është një arsye e mirë që
të mos vozitet kur matësi i nivelit të lëndës djegëse tregon se në rezervar ka pak lëndë
djegëse. Një arsye tjetër që të mbahet i mbushur rezervari është që korrozioni i formuar nga
lagështia e ajrit tenton të zhvendoset poshtë rezervarit të lëndës djegëse duke e formuar një
shtresë të sedimentuar. Kështu që sedimentimi i formuar në fund të rezervarit dhe
papastërtitë tjera mund të mos thithen nga pompa nëse do të ketë sasi të mjaftueshme të
lëndës djegëse, por nëse niveli i lëndës djegëse do të jetë shumë i ulët, furnizimi i motorit do
të bëhet nga fundi i rezervarit dhe lënda djegëse e përzier me papastërtitë shkakton
zvogëlimin e përformansave të elementeve të sistemit të ushqimit më lëndë djegëse,
bllokimin e filtrit, bllokim të gypave, prishje të injektorëve, etj. Disa rezervarë kanë një filtër
që parandalon këto papastërti që të hynë në motor, por nëse vazhdimisht vozitet me rezervar
të zbrazët filtri mund të bllokohet.[6]
3. Ndikimi i filtrave në jetë gjatësinë e motorit
Shumica e ekspertëve të automjeteve janë të mendimit se pjesët të cilat kanë ndikimin më të
madh në jetëgjatësinë e motorit janë filterat, pra me një ndërrimë të rregullt të filtrave do të
mundësohet një jetëgjatësi më e madhe e motorit me shpenzime të vogla.[3] Ajri i
kontaminuar dhe pluhuri janë shumë abraziv (gërryes) dhe në shumicën e rasteve janë
shkaktarë kryesor të konsumit të elementeve në motor.
Në bazë të studimeve është konstatuar se 80% të prishjeve të motorit janë shkaktuar nga
konsumi. Në mënyrë që të zvogëlohet konsumi i motorit është e nevojshme që të bëhen
përmirësime në sistemin e filtrimit. [3]
Në vazhdim është paraqitur përqindja e ndërrimit të filtrave për disa automjete gjatë
~ 414 ~