Java e Shkencës 2012 - Universiteti i Prishtinës
Java e Shkencës 2012 - Universiteti i Prishtinës Java e Shkencës 2012 - Universiteti i Prishtinës
KONFERENCA VJETORE E SHKENCËS ‘JAVA E SHKENCËS 2012 eksperimentojë në e-demokraci tek në vitin 2003. Megjithatë, ajo ka një koleksion të fuqishëm të projekteve në përgjithësi, si dhe një përqendrim jashtëzakonisht të lartë të aktiviteteve të orientuara drejt diskutimeve specifike. Në nivel kombëtar, Italia ka një organizëm të posaçëm të qeverisë të quajtur CNIPA (Qendra Kombëtare e Administratës Publike dhe Informatikës) 3] roli i të cilit është stimulimi, mbështetja dhe promovimi i përdorimit të TIK-ut brenda organeve publike. Në Itali, si në shumicën e demokracive perëndimore, çështjet kryesore me të cilat përballet komuniteti politik janë mungesa e interesit dhe publiku gjithnjë e më i painformuar. Për sa i përket e-demokracisë, Italia ka një ndarje digjitale të theksuar në mes veriut dhe jugut, ku pjesa jugore ka një mungesë të depërtimit të TIK-ut derisa në veri ai ka depërtuar në të gjitha poret e jetës. Përkundër këtyre pengesave, ka shembuj të ndritshëm që tregojnë se si e-demokracia lokale është duke u zbatuar në Itali. Në Komunën Argenta, një qytet i vogël në Emilia-Romagna, ka krijuar një hapësirë në internet, ku qytetarët për ngjarje të rëndësishme marrin pjesë aktive duke bërë propozime ose peticione me anë të formularëve të posaçëm ose nëpërmes dhomës së diskutimit online. Projekti bazohet në letërnjoftimin (kartën e identitetit), me veçori të kartelës smart, për identifikim të saktë të përdoruesit. 3. Roli i teknologjisë në e-demokraci Qëllimi kryesor i e-demokracisë është rritja e transparencës së proceseve politike dhe demokratike me përfitim nga përdorimi i TIK-ut dhe duke e sjell informacionin: për dhe tek qytetarët. Ekzistojnë dy lloje më të theksuara të iniciativave për transparencë. Lloji i parë thjesht siguron një burim qendror të informacionit në lidhje me qeverinë dhe aktivitetet të cilat i zhvillon ajo. Lloji i dytë i iniciativës së e-demokracisë, e cila punon për të rritur transparencën dhe, për t’i bërë sa më masive aktivitetet e qeverisë është përdorimi i TIK-ut e sidomos i ueb teknologjive. Kjo mënyrë shpeshherë paraqet informacionin e zgjedhur për qytetarin duke i paraqitur atij atë që ai dëshiron. Lloji i dytë i e-demokracisë promovon pjesëmarrjen e qytetarëve në procesin qeverisës. Tek lloji i dytë ekzistojnë tri nën ndarje të mëdha. Lloji i parë është procesi i drejtpërdrejtë i votimit e që u lejon qytetarëve të votojnë online ose përmes votimit elektronik [ HYPERLINK \l "Veh11" 6 ]7]. I dyti, dhe deri tani më i zakonshmi është reagimi i qytetarëve ose e-konsultimi. Qytetarët përveç që marrin informacionet duhet që të krijojnë edhe një mendim dhe atë ta përcjellin tek qeveria, p.sh duke plotësuar pyetësorët e ndryshëm online për nivele të ndryshme të qeverisjes. Lloji i tretë u ofron qytetarëve mundësi të pjesëmarrjes aktive në proceset politike dhe është relacion i bazuar në partneritet, në të cilin qytetarët angazhohen aktivisht në procesin e vendimmarrjes. P.sh duke dhënë reagimin për alokimin e buxhetit, duke dhënë propozime për nene të caktuara të ligjeve, iniciativa të ndryshme online e kështu me radhë. Figura 2 jep pamjen vizuale të këtyre tri llojeve të e-demokracisë - ndërtimit të kapaciteteve të demokracisë. Një proverb i vjetër kinez thotë “Më thuaj, unë do të harroj, Më trego, dhe unë do të kujtohem, Më përfshij, dhe unë do të të kuptoj”, prandaj është me rendësi që shqetësimet e qytetarëve të thuhen (informimi), të tregohen (konsultimi) dhe të përfshihen(participimi). ~ 407 ~
Konsultimi Participimi Informimi KUMTESA Figura 2: Objektivat e e-demokracisë Sipas rekomandimit të Komitetit të Ministrave për Shtetet Anëtare të BE [ HYPERLINK \l "Cou09" 8 ], e-demokracia përfshin e-parlamentin, e-legjislacionin, e-drejtësinë, endërmjetësimin, e-mjedisin, e-takimin, e-votimin, e-konsultimin, e-pjesëmarrjen, epeticionin, e-iniciativën, e-fushatën, e-anketën etj. Akti më i lartë i Kosovës, Kushtetuta e saj, në Nenin 3, Pika 1 e përcakton Kosovën shtet demokratik i cili qeveriset në mënyrë demokratike 9]. Republika e Kosovës është duke e përafruar dukshëm legjislacion e saj me atë të Bashkimit Evropian duke e mbështetur zhvillimin e mirëfilltë të demokracisë. Për vendosjen e standardeve dhe shërbimeve të teknologjisë, Departamenti i e-Qeverisjes dhe Proceseve Administrative ka hartuar strategjinë për e-qeverisje 2009-2015 dhe planin e veprimit [ HYPERLINK \l "Qev12" 10 ]. Po ashtu janë miratuar ligjet që trajtojnë sigurinë e të dhënave personale dhe ligji për shërbimet e shoqërisë informative 11]. Kosova ka një demokraci të tërthortë parlamentare, me disa instrumente të tjera të demokracisë së drejtpërdrejtë. Kjo do të thotë se ligjet nuk bëhen nga njerëzit, por nga përfaqësuesit e zgjedhur, nga organet parlamentare. Prandaj është shumë e rëndësishme që këto organe të rrisin pjesëmarrjen e qytetarëve, ku qytetarët do të mund të merrnin pjesë aktive për të diskutuar rreth projekt ligjeve dhe rreth gjërave të tjera me rendësi, të cilat diskutohen në organet parlamentare. Portali qeveritar, ueb faqja e Kuvendit të Kosovës, ueb faqet e kuvendeve komunale dhe ueb faqet e ministrive japin informacione për disa nga aktivitetet e tyre, por jo gjithherë janë të përditësuara me informacione rreth aktiviteteve të fundit. Kur dihet që popullata e Kosovës ka një moshë të re dhe kjo rini është potencial i përdorimit të teknologjisë, atëherë institucionet duhet që të mundësojnë komunikim aktiv të qytetarëve me institucionin e tyre duke mundësuar qasjen përmes teknologjive dhe platformave të ndryshme. Komunikimi duhet të jetë dy-kahesh, Figura 3, ku qytetari do të komunikojë me politikëbërësit dhe anasjelltas. ~ 408 ~
- Page 357 and 358: KUMTESA një metode të re organiza
- Page 359 and 360: KUMTESA “Innovation Union Scorebo
- Page 361 and 362: KUMTESA ~ 360 ~
- Page 363 and 364: KUMTESA Produktet e fotosintezës
- Page 365 and 366: KUMTESA Duhet theksuar se pajisja p
- Page 367 and 368: KUMTESA vlerë e përshtatshme për
- Page 369 and 370: KUMTESA menaxhimi jo i mirë e me m
- Page 371 and 372: KUMTESA -Roli i marresit GPS Përve
- Page 373 and 374: KUMTESA paisjen ku do të bëjet ek
- Page 375 and 376: Shërbimet Industria Transporti KUM
- Page 377 and 378: Përparësitë: Korniza ligjore so
- Page 379 and 380: KUMTESA ~ 378 ~
- Page 381 and 382: KUMTESA mbetur ajër nëpër pore t
- Page 383 and 384: KUMTESA Fig. 5: Koeficienti i filtr
- Page 385 and 386: KUMTESA vazhdueshme të numrit të
- Page 387 and 388: KUMTESA Fig. 3. a) pjesëmarrja pro
- Page 389 and 390: Fig. 4. Emisioni i materieve ndotë
- Page 391 and 392: KUMTESA bazë të kësaj analize mu
- Page 393 and 394: KUMTESA preferencat tyre. Andaj, n
- Page 395 and 396: KUMTESA krijimi i një itinerarit t
- Page 397 and 398: KUMTESA ~ 396 ~ Prof. Dr. Agni Dika
- Page 399 and 400: KUMTESA Fig. 1. Skema e petëzimit
- Page 401 and 402: KUMTESA Në këtë punim shqyrtohet
- Page 403 and 404: KUMTESA 3. 52.1 54.4 55.3 53.9 166
- Page 405 and 406: KUMTESA ~ 404 ~
- Page 407: KUMTESA demokracisë. Punimi karakt
- Page 411 and 412: KUMTESA ~ 410 ~
- Page 413 and 414: KUMTESA Fig. 1.1 Automjetet e prodh
- Page 415 and 416: KUMTESA Rekomandimet e prodhuesit q
- Page 417 and 418: KUMTESA Automjetet e Mercedesit Tab
- Page 419 and 420: KUMTESA Fig.3.5. Ndërrimi i filtra
- Page 421 and 422: KUMTESA ~ 420 ~
- Page 423 and 424: KUMTESA ~ 422 ~
- Page 425 and 426: KUMTESA interesoheshin për gjëndj
- Page 427 and 428: KUMTESA Në një korrespondencë ng
- Page 429 and 430: KUMTESA ~ 428 ~ Dr. Rudina Mita
- Page 431 and 432: KUMTESA prej çdo fejet qё tё jen
- Page 433 and 434: KUMTESA të caktuara financiare, fi
- Page 435 and 436: KUMTESA instituto„ (shpije nxanë
- Page 437 and 438: KUMTESA PKSH, e ti kritikonte rrept
- Page 439 and 440: KUMTESA Megjithatë rëndësi ka mp
- Page 441 and 442: KUMTESA Vllahët,banorë e lashtë
- Page 443 and 444: KUMTESA ~ 442 ~
- Page 445 and 446: KUMTESA deriatëhershme të zhvilli
- Page 447 and 448: KUMTESA Kushtetutë kjo që avancoi
- Page 449 and 450: KUMTESA Shumë historianë, filozof
- Page 451 and 452: KUMTESA ndodhet tempulli i Dodonës
- Page 453 and 454: KUMTESA dokumente mbishkrimore vër
- Page 455 and 456: KUMTESA Tekstin e shpalljes së pav
- Page 457 and 458: KUMTESA Serbët aspironin të shtri
Konsultimi<br />
Participimi<br />
Informimi<br />
KUMTESA<br />
Figura 2: Objektivat e e-demokracisë<br />
Sipas rekomandimit të Komitetit të Ministrave për Shtetet Anëtare të BE [ HYPERLINK \l<br />
"Cou09" 8 ], e-demokracia përfshin e-parlamentin, e-legjislacionin, e-drejtësinë, endërmjetësimin,<br />
e-mjedisin, e-takimin, e-votimin, e-konsultimin, e-pjesëmarrjen, epeticionin,<br />
e-iniciativën, e-fushatën, e-anketën etj. Akti më i lartë i Kosovës, Kushtetuta e<br />
saj, në Nenin 3, Pika 1 e përcakton Kosovën shtet demokratik i cili qeveriset në mënyrë<br />
demokratike 9]. Republika e Kosovës është duke e përafruar dukshëm legjislacion e saj me<br />
atë të Bashkimit Evropian duke e mbështetur zhvillimin e mirëfilltë të demokracisë. Për<br />
vendosjen e standardeve dhe shërbimeve të teknologjisë, Departamenti i e-Qeverisjes dhe<br />
Proceseve Administrative ka hartuar strategjinë për e-qeverisje 2009-2015 dhe planin e<br />
veprimit [ HYPERLINK \l "Qev12" 10 ]. Po ashtu janë miratuar ligjet që trajtojnë sigurinë e<br />
të dhënave personale dhe ligji për shërbimet e shoqërisë informative 11]. Kosova ka një<br />
demokraci të tërthortë parlamentare, me disa instrumente të tjera të demokracisë së<br />
drejtpërdrejtë. Kjo do të thotë se ligjet nuk bëhen nga njerëzit, por nga përfaqësuesit e<br />
zgjedhur, nga organet parlamentare. Prandaj është shumë e rëndësishme që këto organe të<br />
rrisin pjesëmarrjen e qytetarëve, ku qytetarët do të mund të merrnin pjesë aktive për të<br />
diskutuar rreth projekt ligjeve dhe rreth gjërave të tjera me rendësi, të cilat diskutohen në<br />
organet parlamentare. Portali qeveritar, ueb faqja e Kuvendit të Kosovës, ueb faqet e<br />
kuvendeve komunale dhe ueb faqet e ministrive japin informacione për disa nga aktivitetet e<br />
tyre, por jo gjithherë janë të përditësuara me informacione rreth aktiviteteve të fundit. Kur<br />
dihet që popullata e Kosovës ka një moshë të re dhe kjo rini është potencial i përdorimit të<br />
teknologjisë, atëherë institucionet duhet që të mundësojnë komunikim aktiv të qytetarëve me<br />
institucionin e tyre duke mundësuar qasjen përmes teknologjive dhe platformave të<br />
ndryshme. Komunikimi duhet të jetë dy-kahesh, Figura 3, ku qytetari do të komunikojë me<br />
politikëbërësit dhe anasjelltas.<br />
~ 408 ~