Java e Shkencës 2012 - Universiteti i Prishtinës

KUMTESA
demokracisë. Punimi karakterizohet me elemente shumëdimensionale duke trajtuar fuqinë
dhe rolin e teknologjisë në demokraci. E gjithë rëndësia dhe roli që ka teknologjia, e bën atë
një faktor të rëndësishëm në sistemin demokratik në përgjithësi e veçanti në sistemin
zgjedhor i cili merret si procesi kryesor i demokracisë. Procesi zgjedhor si proces tejet
kompleks dhe gjithëpërfshirës i cili ka ndikim të madh në përcaktimin e fatit të vendit dhe në
çështjet për të cilat zhvillohet, sot në shumicën e vendeve demokratike zhvillohet saktë,
shpejtë dhe si duhet mu falë teknologjisë e cila i përcakton mekanizmat për organizimin,
mbikëqyrjen dhe zhvillimin e procesit zgjedhor saktë e pa hile. Një ndër motivet kryesore të
këtij punimi është që të identifikohen faktorët kyç që garantojnë zbatimin e suksesshëm të
projekteve të e-demokracisë. Teknologjitë e reja dhe komunikimi në praktikë janë
jashtëzakonisht të dobishëm për qeveritë, në promovimin e transparencës së aktiviteteve,
nxitjen e interesit të publikut për atë që ndodh në parlamentet lokale dhe nacionale dhe
përfshirjen e tyre në proceset vendimmarrëse.
2. Gjendja Aktuale
E-demokracia përshkruhet si përdorimi i gjerë i TIK-ut për të rritur angazhimin e qytetarëve
në proceset demokratike [ HYPERLINK \l "Mil10" 1 ]. Zhvillimi i modeleve të ndryshme të
e-demokracisë është përfitues për të gjitha palët e interesuara. Së pari, për qytetarët, pasi ata
mund të shprehin dhe të shkëmbejnë pikëpamjet e tyre për rritjen e ndërveprimit, duke e bërë
komunikimin sa më shumë horizontal. Së dyti, për partitë politike, sepse e-demokracia
kontribuon në uljen e deficitit demokratik dhe, në rritjen e pjesëmarrjes së të rinjve në
proceset politike. Së treti, për qeveritë, pasi ato zbatojnë transparencën dhe llogaridhënien në
çështjet publike me aplikimin e modelit të qeverisë së hapur me të dhëna të hapura dhe
kanale të hapura të komunikimit 2]. Sot edhe vendet e vogla, me popullatë si Kosova,
mbështetin demokracitë e tyre në Teknologjinë e Informacionit dhe Komunikimeve. Vlen të
përmendet Estonia, e cila me një angazhim të madh në e-demokraci është bërë shembull i
Bashkimit Evropian dhe, prej të cilës kuadri profesional i qeverisë së Kosovës ka përftuar
shumë. Institucionet demokratike në Estoni si në shumë shtete të reja, ishin të brishta dhe
besimi në qeverisje ishte tejet i ultë. Mirëpo, pas pranimit të saj në BE dhe NATO, Estonia u
përqendrua në përmirësimin e pjesëmarrjes si dhe nxitjen e reflektimit nga qytetarët. Ndër
problemet kryesore me të cilat u ballafaqua Estonia ishte brishtësia e strukturave të shoqërisë
civile, pjesëmarrja e ulët e votuesve dhe reputacioni i ulët i partive politike [ HYPERLINK \l
"Mic07" 3 ]. Për të kapërcyer këto pengesa, parlamenti estonez krijoi Konceptin e Zhvillimit
të Shoqërisë Civile me qëllimin e vetëm që të krijohen dhe të promovohen strategji të
përfshirjes së qytetarëve në procesin e vendimmarrjes politike nëpërmjet përdorimit të TIKut.
Estonia u bë vendi i parë për mbajtjen e zgjedhjeve të përgjithshme përmes internetit të
bazuara ligjërisht, me pilot projektin e zgjedhjeve komunale në vitin 2005. Sistemi
elektronik i votimit përballoi testin real dhe u shpall një sukses nga zyrtarët e zgjedhjeve të
Estonisë 4]. Ky sistem i votimit tashmë është përdorur në disa palë zgjedhje dhe është
treguar mjaft efikas, sidomos në rritjen e pjesëmarrjes së votuesve. Për këtë tregojnë edhe
statistikat nga faqja zyrtare e Komitetit Zgjedhor Kombëtar Estonian, ku në zgjedhjet lokale
të mbajtura në vitin 2005, përmes interneti kanë votuar vetëm 9,317 votues ose më pak se
0.9% e votuesve me të drejtë vote, kurse në zgjedhjet parlamentare të mbajtura në vitin 2011,
përmes interneti kanë votuar 140,764 votues ose rreth 15.4% [ HYPERLINK \l "Vab12" 5 ].
Edhe vendet me popullatë më të madhe se Kosova, e me një zhvillim më të madh nuk kanë
një traditë të madhe në e-demokraci. Marrim rastin e Italisë, e cila ka filluar të
~ 406 ~