Java e Shkencës 2012 - Universiteti i Prishtinës

KUMTESA
të cilët përcjelin lëvizjet e fjalëve nga gjuhë të tjera në gjuhën e caktuar. Në të vërtetë,
çështja e huazimeve është temë e përhershme debatesh shkencore, studimesh dhe qasjesh të
ndryshme. Natyrisht, edhe në këtë fushë ka mendime e kualifikime të ndryshme për këtë
çështje. Kështu, edhe për kuptimin e termit huazim ka mospajtime mes studiuesve të
ndryshëm të kësaj fushe, sikur edhe për atë se cilat fjalë dhe sipas cilit kriter duhet të quhen
huazime ose fjalë të huaja e cilat jo. Dhe kështu lindin pyetjet: si duhet të quhen fjalët e
huazuar të një gjuhe që futen në një gjuhë tjetër? 27 Deri kur fjalët e huazuara duhet të quhen
të tilla? Kur bëhen pjesë e leksikut të gjuhës në të cilën futen (në përdorim)? Si fitohet ky
“status” dhe në çfarë kushtesh?
Përpjekja e parë e rëndësishme për rregullimin ligjor të e arsimit parauniversitar në
Kosovë u bë në vitin 2001 kur u hartua versioni i parë i Kornizës së Kurrikulit të Ri të
Kosovës 28 . Ai u rishikua pas shumë vitesh nga MASHT (në vitin 2011), u modifikua
pjesërisht dhe kështu u hartua versioni i dytë dhe i fundit i këtij dokumenti i cili konsiderohet
si “kushtetutë” e arsimit parauniversitar. Më vonë ky version, i modifikuar në përmbajtje dhe
emër 29 , u miratua në Kuvendin e Republikës së Kosovës dhe u bë dokument të obligueshëm
juridik për MASHT-in dhe për të gjitha institucionet arsimore dhe administrative të
Republikës së Kosovës.
Korniza e Kurrikulës ndahet në dy pjesë kryesore:
e para përcakton Kornizën e Kurrikulës dhe bën fjalë për:
a) rolin, funksionin dhe strukturën e Kornizës së Kurrikulës,
b) kompetencat kryesore të të nxënit,
c) parimet e Kornizës së Kurrikulës,
d) Korniza e Kurrikulës sipas niveleve arsimore dhe shkallët e
saj,
e) Fushat, lëndët dhe modulet mësimore,
f) Dokumentet e Kurrikulës dhe
g) Sistemi i vlerësimit të nxënësve
e dyta përcakton zbatimin e Kornizës së Kurrikulës dhe bën fjalë për:
a) rolin e shkollës,
b) hartimin e materialeve të reja për mësimdhënie dhe nxënie
dhe
c) zbatimin e Kornizës së Kurrikulës për arsimin parauniversitar.
Korniza e Kurrikulës përmban edhe një pjesë të veçantë – Fjalorthin - në të cilën
përfshin 89 konceptet bazë 30 , një pjesë e konsiderueshme e të cilave janë fjalë 31 që nuk i
27 Fjalë të huazuara, të marra nga një gjuhë dhënëse dhe të pranuara nga gjuha marrëse, pra të futura
në përdorim.
28 Dokumenti u përfundua në DASh, nga ekspertë vendorë dhe të jashtëm, por nuk u bë dokument me
fuqi ligjore.
29 Dokumenti mori emrin “Korniza e Kurikulës e Arsimit Parauniversitar të Republikës së Kosovës”
(në tekstin e
mëtrjmë – Korniza e Kurrikulës).
30 Lista e plotë e Kurrikulës shënon 89 fjalë (koncepte), me kuptimet e tyre të përcaktuara në këtë
dokument.
~ 38 ~