Java e Shkencës 2012 - Universiteti i Prishtinës

Java e Shkencës 2012 - Universiteti i Prishtinës Java e Shkencës 2012 - Universiteti i Prishtinës

masht.gov.net
from masht.gov.net More from this publisher
20.06.2013 Views

KONFERENCA VJETORE E SHKENCËS ‘JAVA E SHKENCËS 2012 Fig. 2. Emisioni i komponentëve të ndotjes sipas kategorive të automjeteve 3. Treguesit për vlerësimin e emisionit të materive ndotëse ne të ardhmen Mjeti motorik për shkak të fleksibilitetit të vetë paraqet mjetin më të popullarizuar për transportin individual të personave, të mjeteve materiale për konsum të përgjithshëm, ngarkesave speciale etj.. Për popullaritetin e mjeteve motorike tregon rritja e numrit të mjeteve motorike të regjistruara në Evropë për periudhën prej vitit 1990 deri ne vitin 2010 dhe supozimet për rritjen e tyre deri ne vitin 2030. Deri sa në vitin 1990 janë regjistruar 182.67 milion mjete motorike ne përfundim të vitit 2000 rritja e numrit të automjeteve të regjistruara ishte 226.869 milion. Me urbanizimin në rritje dhe zgjerimin gjeografik të hapësirave të banuara në Evropë, pastaj me përmirësimin e infrastrukturës dhe zhvillimin e ekonomisë mjetet motorike si mjet për transport të udhëtareve dhe të mirave materiale të çfarëdo forme me fleksibilitetin e vetë e zë vendin e parë në sektorin e transportit të përgjithshëm (me 70% të transportit të tërësishëm të kryer). Kjo rritje e mjeteve motorike në çdo aspekt do të kontribuoj dhe rritjes evidente të emisionit të komponentëve ndotëse. Studimet e kryera nga OECD-i, me projektin MOVE (Motor Vehicle Emissions) vërtetojnë mundësin e arritjes të efekteve pozitive nga aspekti i emisionit të komponentëve ndotëse nga gazrat dalës të mjeteve motorike me ndihmën e dy skenarëve prej të cilëve njëri parashikon aplikimin e masave më të rrepta dhe më të gjëra të kontrollit të emisionit të ndotëseve dhe masat që do të bien deri të zvogëlimi i harxhimit të lëndës djegëse nga fosilet. Skenari i dytë bazohet në kontrollin dhe para gjithash në zvogëlimin e madhësisë së rritjes të transportit prej 3% në vlerën reale që mund të realizohet prej 2%. 4. Gjendja në regjionin e Prishtinës dhe ne republikën e Kosovës Republika e Kosovës si një shtet i ri ende nuk ka në tërësi institucionet e organizuara të cilat në mënyrë unike do të përcjellin të gjitha ngjarjet e lidhura me transportin qe zhvillohet me ndihmën e komunikacionit rrugor, parimisht mendohet në emisionin e komponentëve ndotëse në nivelin e tërë shtetit. Sipas shënimeve të cilat janë udhëhequr deri ne vitin 2009 numri i veturave të regjistruar në Republikën e Kosovës ishte 380552 automjete. ~ 385 ~

KUMTESA Fig. 3. a) pjesëmarrja procentuale e automjeteve te regjioneve te Kosovës, b) struktura e automjeteve ne regjionin e Prishtinës sipas kategorive te automjeteve Ne figurën 3a. është treguar pjesëmarrja procentuale e automjeteve te regjioneve te Kosovës në numrin e tërësishëm të automjeteve në vitin 2009. Ne figurën 3b është treguar struktura e automjeteve ne regjionin e Prishtinës sipas kategorive te automjeteve. Nga figura 3a del se nga numri i përgjithshëm i automjeteve të regjistruara në Kosovë në vitin 2009, 31.18% prej tyre janë të regjistruara në regjionin e Prishtinës, ku ne këtë regjion kemi numrin më të madhe të automjeteve të regjistruara më të reja se pesë vite dhe më të vjetra se 15 vite, që regjionin e Prishtinës e bënë regjionin më reprezentative për analizë më te hollësishme se regjionet tjera. Në bazë te të dhënave, [2] në regjionin e Prishtinës automjetet më të reja se pesë vite përbëjnë 7.49% të numrit të përgjithshëm të numrit të automjeteve të regjistruara, ndërsa 77.36 % e automjeteve të regjistruara janë më të vjetra se 10 vite. Pjesëmarrje e automjeteve më të vjetra se 15 vite është 66.82% e numrit të përgjithshëm te automjeteve të regjistruara, fig. 3c. Nga numri i përgjithshëm i automjeteve të regjistruara 83.23% e përbëjnë automjetet e udhëtarëve, ndërsa automjetet transportuese marrin pjese me 13.36%, për derisa pjesën tjetër e plotëson autobusët, motoçikletat, traktorët dhe automjetet tjera për këtë regjion. 5. Llogaritja e emisionit të materieve ndotëse nga gazrat dalës ne regjionin e Prishtinës Në bazë të analizës së gjendjes së parkut të automjeteve për regjionin e Prishtinës, si dhe verifikimin e vlefshmërisë së rezultateve të llogaritura (me mostrat e qëllimshme ), në vazhdim do të analizohen materiet ndotëse duke shfrytëzuar programin llogaritës COPRET IV. Për kryerjen e procedurës së llogaritjes me programin COPERT IV na nevojiten edhe të dhënat për numrin e kilometrave të kaluar, llojin e rrugës, shpejtësinë mesatare të lëvizjes si dhe sasia e përgjithshme të harxhuar e lëndës djegëse. Për shkak të mosekzistimit të disa prej këtyre të dhënave, është bërë vlerësimi dhe krahasimi i tyre me vendet e regjionit [8,9]. Nëse krahasohen sasia e importuar e lëndës djegëse me atë te llogaritur me program diferenca maksimale qe na paraqitet është 3.6% qe paraqet vlerë të pranueshme sipas [1]. ~ 386 ~

KUMTESA<br />

Fig. 3. a) pjesëmarrja procentuale e automjeteve te regjioneve te Kosovës, b) struktura e automjeteve ne regjionin e <strong>Prishtinës</strong> sipas kategorive te<br />

automjeteve<br />

Ne figurën 3a. është treguar pjesëmarrja procentuale e automjeteve te regjioneve te Kosovës në<br />

numrin e tërësishëm të automjeteve në vitin 2009. Ne figurën 3b është treguar struktura e automjeteve<br />

ne regjionin e <strong>Prishtinës</strong> sipas kategorive te automjeteve. Nga figura 3a del se nga numri i<br />

përgjithshëm i automjeteve të regjistruara në Kosovë në vitin 2009, 31.18% prej tyre janë të<br />

regjistruara në regjionin e <strong>Prishtinës</strong>, ku ne këtë regjion kemi numrin më të madhe të automjeteve të<br />

regjistruara më të reja se pesë vite dhe më të vjetra se 15 vite, që regjionin e <strong>Prishtinës</strong> e bënë regjionin<br />

më reprezentative për analizë më te hollësishme se regjionet tjera.<br />

Në bazë te të dhënave, [2] në regjionin e <strong>Prishtinës</strong> automjetet më të reja se pesë vite përbëjnë 7.49%<br />

të numrit të përgjithshëm të numrit të automjeteve të regjistruara, ndërsa 77.36 % e automjeteve të<br />

regjistruara janë më të vjetra se 10 vite. Pjesëmarrje e automjeteve më të vjetra se 15 vite është<br />

66.82% e numrit të përgjithshëm te automjeteve të regjistruara, fig. 3c.<br />

Nga numri i përgjithshëm i automjeteve të regjistruara 83.23% e përbëjnë automjetet e udhëtarëve,<br />

ndërsa automjetet transportuese marrin pjese me 13.36%, për derisa pjesën tjetër e plotëson<br />

autobusët, motoçikletat, traktorët dhe automjetet tjera për këtë regjion.<br />

5. Llogaritja e emisionit të materieve ndotëse nga gazrat dalës ne regjionin e <strong>Prishtinës</strong><br />

Në bazë të analizës së gjendjes së parkut të automjeteve për regjionin e <strong>Prishtinës</strong>, si dhe verifikimin e<br />

vlefshmërisë së rezultateve të llogaritura (me mostrat e qëllimshme ), në vazhdim do të analizohen<br />

materiet ndotëse duke shfrytëzuar programin llogaritës COPRET IV.<br />

Për kryerjen e procedurës së llogaritjes me programin COPERT IV na nevojiten edhe të dhënat për<br />

numrin e kilometrave të kaluar, llojin e rrugës, shpejtësinë mesatare të lëvizjes si dhe sasia e<br />

përgjithshme të harxhuar e lëndës djegëse. Për shkak të mosekzistimit të disa prej këtyre të dhënave,<br />

është bërë vlerësimi dhe krahasimi i tyre me vendet e regjionit [8,9].<br />

Nëse krahasohen sasia e importuar e lëndës djegëse me atë te llogaritur me program diferenca<br />

maksimale qe na paraqitet është 3.6% qe paraqet vlerë të pranueshme sipas [1].<br />

~ 386 ~

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!