Java e Shkencës 2012 - Universiteti i Prishtinës

KONFERENCA VJETORE E SHKENCËS ‘JAVA E SHKENCËS 2012
Fig.7: Koeficienti i filtrimit k dhe gradienti i në provat laboratorike 1 deri 4
Dr. Sc. Bashkim BAXHAKU, Msc Hajredin TYTYRI 1 : MËNYRAT ME EFIKASE TE
ZVOGËLIMIT TE NDOTËSEVE PREJ EMISIONIT TE GAZRAVE DALËS NE
REGJIONIN E PRISHTINËS
1
Fakulteti i inxhinierisë mekanike, Universiteti I Prishtinës
Abstrakt
Mjetet motorike përveç mirëqenës qe ofrojnë dhe rolin e pashmangshëm në transportin e të mirave
materiale, të udhëtareve dhe ngarkesave te veçanta ne shoqërinë moderne ka edhe, ne shikim të parë,
anën negative qe nuk vërehet. Domethënë, sipas hulumtimeve te pavarura qe janë krye ne tërë botën
është ardhur ne përfundim te vetëm se sektori i transportit paraqet burimin më të madh te
ashtuquajturat ndotëseve konvencional (CO, CxHy, NOx, CO2). Duke shikuar trendin e zhvillimit te
industrisë të automjeteve si dhe industrializimin e shpejt te shteteve te pazhvilluara është e pritshme
rritja e mëtutjeshme e emisionit te ndotëseve nga ana e sektorit të transportit.
Duke shikuar pasqyrën komplete te rritjes te numrit te mjeteve motorike, ne Republikën e Kosovës, që
në vitin 2010 e ka kalua numrin prej 380000 të mjeteve motorike të regjistruara, prej të cilave mbi
31% i takon kryeqendrës Prishtinës me moshën mesatare te tyre mbi 16 vjet. Në punim janë dhënë
pasqyra e karakteristikave më të rëndësishme të parkut të automjeteve të Republikës së Kosovës -
Prishtinës. Duke pasur parasysh rrëmujat e përditshme në komunikacion në mjediset urbane, si dhe
faktin që motorët me benzinë janë përgjegjës për shumicën e emisionit të CO, ndërsa motorët me
naftë për emisionin e NOx, duhet të përkushtohemi në mënyrë të posaçme emisionit të ndotëseve dhe
të definohen masat dhe mënyrat për zvogëlimin e tyre. Mënyra me efikase ne zvogëlimit të emisionit
të ndotëseve, e aplikueshme ne rrethanat tona, është përdorimi i lëndës djegëse alternative dhe
automjeteve hibrid.
Fjalët kyçe: Ekologjia, transporti, mjedisi urban, lëndët alternative, automjetet hibride
1. Hyrja
Lidhja e parë në mes mjeteve motorike dhe ndotjes të rrethinës njerëzore në mjediset urbane është
vendosur në vitet e 50 të shekullit të kaluar kur hulumtuesit vijnë të konkluzioni qe transporti ishte
fajtori kryesor për qiellin e mbushur me retë prej tymi mbi Los Angeles, California, USA. Këtij
konkluzioni i ka ndihmua mjaft fakti që më zhvillimin e industrisë pas luftës së dytë botërore është
rritur në mënyrë karakteristike numri i përgjithshëm i mjeteve motorike. Faktori i dytë dhe më siguri
më i rëndësishëm në krijimin e lidhjes të automjeteve motorike dhe ndotjes të mjedisit njerëzor është
burimi i energjisë për ngasjen e automjeteve motorike, d.m.th. lënda djegëse. Me rritjen e
~ 383 ~