Java e Shkencës 2012 - Universiteti i Prishtinës
Java e Shkencës 2012 - Universiteti i Prishtinës Java e Shkencës 2012 - Universiteti i Prishtinës
KONFERENCA VJETORE E SHKENCËS ‘JAVA E SHKENCËS 2012 donatorët (në rend të parë Komisioni Evropian) janë duke financuar një mori projektesh me qëllim të përmirësimit të efiçiencës së energjisë sidomos në ndërtesat e sektorit publik. Përmirësimi i efiçiencës së këtij lloji të ndërtesave është një nga rekomandimet kryesore në Direktivën e Shërbimeve Energjetike të BE-së. Elementet e politikës hulumtuese në fushën e Energjisë Bazat e politikës hulumtuese në Kosovë janë dhënë në Ligjin për Veprimtarinë Kërkimore Shkencore, Strategjinë për Zhvillimin e Arsimit të Lartë 2005-2015 dhe Programin Kombëtar të Shkencës (PKSH) Institucioni kryesor për krijimin dhe implementimin e politikave të përgjithshme hulumtuese në Kosovë është Ministria e Arsimit, Shkencës dhe Teknologjisë respektivisht Departamenti i Shkencës dhe Teknologjisë në kuadër të kësaj Ministrie. Një përparim i dukshëm në drejtim të identifikimit të nevojave të vendit për aktivitete hulumtuese është arritur me themelimin e Këshillit Kombëtar të Shkencës (KKSH) në vitin 2007. Në programin e vet, të hartuar në vitin 2010, KKSH ka identifikuar 6 fusha prioritare në të cilat ka nevojë të përqendrohen aktivitetet kërkimore. Në këtë kuadër Burimet natyrore, Energjia dhe Mjedisi janë radhitur si prioritet i parë. Përveç kësaj në PKSH është prezantuar edhe plani përkatës i realizimit si dhe planifikimin afatmesëm i nevojave buxhetore. Infrastruktura dhe kompetencat kryesore në fushën e Energjisë Infrastruktura e hulumtimeve në fushën e energjisë në Kosovë përbëhet nga institucionet publike dhe private. Institucionet publike përgjegjëse për hartimin e politikave dhe financimin e aktiviteteve hulumtuese dhe zhvillimore janë: Ministria e Arsimit, Shkencës dhe Teknologjisë dhe Ministria e Zhvillimit Ekonomik Institucioni publik kryesor i cili zhvillon aktivitete hulumtuese në fushën e Energjisë është Universiteti i Prishtinës, përkatësisht fakultetet vijuese: Fakulteti i Inxhinierisë Mekanike, Fakulteti i Inxhinierisë Elektrike dhe Kompjuterike dhe Fakulteti i Xehetarisë dhe Metalurgjisë Institucionet private të involvuara në hulumtime në fushën Energjisë janë: Instituti INKOS, Instituti Riinvest dhe Universiteti Amerikan-AUK Në lidhje me kompetencat që posedojnë institucionet hulumtuese në Kosovës, duhet potencuar që pas vitit 1990 Kosova i ka pësuar ndryshime masive institucionale të cilat kanë ndikuar drejtpërdrejtë në sektorin e kërkimeve dhe inovacioneve. Ndryshimet e tilla kanë rezultuar në humbjen e disa kompetencave që kanë qenë të ndërlidhura me aktivitetet e përbashkëta hulumtuese dhe zhvillimore me vendeve të rajonit. Por, në anën tjetër, rritja e madhe e bashkëpunimit të institucioneve arsimore me institucionet përkatëse të vendeve tjera (në rend të parë nga BE-ja), mobiliteti i shtuar i shkencëtarëve të rinj në dekadën fundit si dhe implementimi i një mori projektesh zhvillimore, kanë rezultuar në fitimin e përvojave të caktuara edhe në fushën e energjisë. Si rezultat i zhvillimeve të tilla, kompetencat kryesore të cilat Kosova i disponon në fushën e Energjisë ndërlidhen me Teknologjinë e gjenerimit të energjisë elektrike, Burimet e ripërtërishme të energjisë, Efiçiencën e energjisë, Resurset energjetike si dhe me Prodhimtarinë e kombinuar të energjisë. SWOT analiza ~ 375 ~
Përparësitë: Korniza ligjore solide për arsimin e lartë dhe shkencën Korniza ligjore për fushën e energjisë pothuajse e plotësuar Programi Kombëtar i Shkencës i aprovuar Dobësitë: Buxheti i pamjaftueshëm Ndërlidhja e dobët e aktiviteteve shkencore me ekonominë KUMTESA Mundësitë: Përvoja e kufizuar në menaxhimin e projekteve Prioritetet hulumtuese në fushën e Energjisë Implementimi i planit kombëtar të shkencës Implementimi i strategjive dhe programeve energjetike Pjesëmarrja aktive në projektet hulumtuese të BE-së Rreziqet: ~ 376 ~ Shkurtimet buxhetore dhe rialokimet e buxhetit Koordinimi i dobët institucional në lidhje me aktivitetet hulumtuese Prioritete hulumtuese dhe zhvillimore në fushën e Energjisë duhet të jenë në funksion të përkrahjes së aktiviteteve që ndërlidhen me realizimin e prioriteteve të identifikuara në strategjinë e energjisë si dhe në vijë me kornizën hulumtuese të ofruar nga BE-ja në kuadër të FP7, Tempusit, projektit HERD etj. Prandaj, bazuar në këtë qasje, prioritetet hulumtuese të Kosovës duhet të jenë në fushat siç janë: Sigurimi i furnizimit me energji, Gjenerimi i energjisë elektrike nga burimet e ripërtërishme, Përdorimi i burimeve të ripërtërishme në transport, ngrohje dhe ftohje, Aplikimi i teknologjisë për kapjen dhe ruajtjen e CO2, Përdorimi i rrjetave inteligjente të energjisë, Efiçienca e energjisë dhe ruajtja e energjisë termike. Integrimi i Kosovës në zonën evropiane të hulumtimeve në fushën e Energjisë Integrimi i vendeve të Ballkanit Perëndimor në zonën evropiane të hulumtimeve (ZEH) konsiderohet të jetë me rendësi vendimtare për politikat hulumtuese si të regjionit ashtu edhe të Unionin Evropian. Si partner i bashkëpunimit internacional, entitetet hulumtuese të Kosovës kanë mundësinë e aplikimit për projekte hulumtuese në kuadër të kornizës FP7. Në lidhje me këtë, Kosova ka organizuar disa sesione informuese dhe ka nominuar personin kontaktues për FP7. Në përgjithësi programet e mobilitetit nga BE-ja të fokusuara në arsimin e lartë dhe në hulumtim kanë kontribuar në rritjen e mobilitetit të shkencëtarëve. Mobiliteti i shkencëtarëve në vitin 2011 është përmirësuar dukshëm edhe nëpërmjet implementimit të PKSH.
- Page 325 and 326: KUMTESA ~ 324 ~
- Page 327 and 328: KUMTESA tjera devijante janë tregu
- Page 329 and 330: KUMTESA Kosova duhet të mburret so
- Page 331 and 332: KUMTESA ~ 330 ~
- Page 333 and 334: KUMTESA Përderisa teknologjia ka p
- Page 335 and 336: KUMTESA alfanumerike të internetit
- Page 337 and 338: KUMTESA apo e nënkupton në indin
- Page 339 and 340: KUMTESA arbëreshë me krijues si:
- Page 341 and 342: KUMTESA kurse Del Gandio me të nj
- Page 343 and 344: KUMTESA ~ 342 ~
- Page 345 and 346: KUMTESA softuerit përkatës, në b
- Page 347 and 348: KUMTESA 3. Algoritmi i përgjithsh
- Page 349 and 350: KUMTESA që analizën e vlerave num
- Page 351 and 352: KUMTESA rrugës kryesore-të koordi
- Page 353 and 354: gjerësive (fig 3). KUMTESA Fig. 3.
- Page 355 and 356: KUMTESA ~ 354 ~
- Page 357 and 358: KUMTESA një metode të re organiza
- Page 359 and 360: KUMTESA “Innovation Union Scorebo
- Page 361 and 362: KUMTESA ~ 360 ~
- Page 363 and 364: KUMTESA Produktet e fotosintezës
- Page 365 and 366: KUMTESA Duhet theksuar se pajisja p
- Page 367 and 368: KUMTESA vlerë e përshtatshme për
- Page 369 and 370: KUMTESA menaxhimi jo i mirë e me m
- Page 371 and 372: KUMTESA -Roli i marresit GPS Përve
- Page 373 and 374: KUMTESA paisjen ku do të bëjet ek
- Page 375: Shërbimet Industria Transporti KUM
- Page 379 and 380: KUMTESA ~ 378 ~
- Page 381 and 382: KUMTESA mbetur ajër nëpër pore t
- Page 383 and 384: KUMTESA Fig. 5: Koeficienti i filtr
- Page 385 and 386: KUMTESA vazhdueshme të numrit të
- Page 387 and 388: KUMTESA Fig. 3. a) pjesëmarrja pro
- Page 389 and 390: Fig. 4. Emisioni i materieve ndotë
- Page 391 and 392: KUMTESA bazë të kësaj analize mu
- Page 393 and 394: KUMTESA preferencat tyre. Andaj, n
- Page 395 and 396: KUMTESA krijimi i një itinerarit t
- Page 397 and 398: KUMTESA ~ 396 ~ Prof. Dr. Agni Dika
- Page 399 and 400: KUMTESA Fig. 1. Skema e petëzimit
- Page 401 and 402: KUMTESA Në këtë punim shqyrtohet
- Page 403 and 404: KUMTESA 3. 52.1 54.4 55.3 53.9 166
- Page 405 and 406: KUMTESA ~ 404 ~
- Page 407 and 408: KUMTESA demokracisë. Punimi karakt
- Page 409 and 410: Konsultimi Participimi Informimi KU
- Page 411 and 412: KUMTESA ~ 410 ~
- Page 413 and 414: KUMTESA Fig. 1.1 Automjetet e prodh
- Page 415 and 416: KUMTESA Rekomandimet e prodhuesit q
- Page 417 and 418: KUMTESA Automjetet e Mercedesit Tab
- Page 419 and 420: KUMTESA Fig.3.5. Ndërrimi i filtra
- Page 421 and 422: KUMTESA ~ 420 ~
- Page 423 and 424: KUMTESA ~ 422 ~
- Page 425 and 426: KUMTESA interesoheshin për gjëndj
Përparësitë:<br />
Korniza ligjore solide për<br />
arsimin e lartë dhe shkencën<br />
Korniza ligjore për fushën e<br />
energjisë pothuajse e plotësuar<br />
Programi Kombëtar i <strong>Shkencës</strong> i<br />
aprovuar<br />
Dobësitë:<br />
Buxheti i pamjaftueshëm<br />
Ndërlidhja e dobët e aktiviteteve<br />
shkencore me ekonominë<br />
KUMTESA<br />
Mundësitë:<br />
Përvoja e kufizuar në<br />
menaxhimin e projekteve<br />
Prioritetet hulumtuese në fushën e Energjisë<br />
Implementimi i planit kombëtar<br />
të shkencës<br />
Implementimi i strategjive dhe<br />
programeve energjetike<br />
Pjesëmarrja aktive në projektet<br />
hulumtuese të BE-së<br />
Rreziqet:<br />
~ 376 ~<br />
Shkurtimet buxhetore dhe<br />
rialokimet e buxhetit<br />
Koordinimi i dobët institucional<br />
në lidhje me aktivitetet<br />
hulumtuese<br />
Prioritete hulumtuese dhe zhvillimore në fushën e Energjisë duhet të jenë në funksion të<br />
përkrahjes së aktiviteteve që ndërlidhen me realizimin e prioriteteve të identifikuara në<br />
strategjinë e energjisë si dhe në vijë me kornizën hulumtuese të ofruar nga BE-ja në kuadër<br />
të FP7, Tempusit, projektit HERD etj. Prandaj, bazuar në këtë qasje, prioritetet hulumtuese<br />
të Kosovës duhet të jenë në fushat siç janë:<br />
Sigurimi i furnizimit me energji,<br />
Gjenerimi i energjisë elektrike nga burimet e ripërtërishme,<br />
Përdorimi i burimeve të ripërtërishme në transport, ngrohje dhe ftohje,<br />
Aplikimi i teknologjisë për kapjen dhe ruajtjen e CO2,<br />
Përdorimi i rrjetave inteligjente të energjisë,<br />
Efiçienca e energjisë dhe ruajtja e energjisë termike.<br />
Integrimi i Kosovës në zonën evropiane të hulumtimeve në fushën e Energjisë<br />
Integrimi i vendeve të Ballkanit Perëndimor në zonën evropiane të hulumtimeve (ZEH)<br />
konsiderohet të jetë me rendësi vendimtare për politikat hulumtuese si të regjionit ashtu edhe<br />
të Unionin Evropian. Si partner i bashkëpunimit internacional, entitetet hulumtuese të<br />
Kosovës kanë mundësinë e aplikimit për projekte hulumtuese në kuadër të kornizës FP7. Në<br />
lidhje me këtë, Kosova ka organizuar disa sesione informuese dhe ka nominuar personin<br />
kontaktues për FP7. Në përgjithësi programet e mobilitetit nga BE-ja të fokusuara në arsimin<br />
e lartë dhe në hulumtim kanë kontribuar në rritjen e mobilitetit të shkencëtarëve. Mobiliteti i<br />
shkencëtarëve në vitin 2011 është përmirësuar dukshëm edhe nëpërmjet implementimit të<br />
PKSH.
Change language