Java e Shkencës 2012 - Universiteti i Prishtinës

KONFERENCA VJETORE E SHKENCËS ‘JAVA E SHKENCËS 2012
Hazbije SAHITI, Linda GRAPCI-KOTORI, Agim GASHI, Kemajl BISLIMI, Fetah
HALILI 1 : DIZAJNIMI I BIOREKATORIT PËR PRODHIM KONTINUAL
BIOLOGJIK TË HIDROGJENIT
1
Universiteti i Prishtinës, Fakulteti i Shkencave Matematike-Natyrore
Abstrakti
Prodhimi biologjik i hidrogjenit, si një burim alternativ i energjisë është bërë objekt i
hulumtimit të shumë hulumtuesve. Në lidhje me këtë, punimi aktual ka të bëjë me dizajnimin
e një bioraktori me përmasa të mëdha laboratorike (25 l) për prodhim kontinual të
hidrogjenit nëpërmjet procesit të fermentimit. Si kulturë bakteriale është përdorur lymi i
fundërruar që përdoret për fermentim të metanit nga pajisjet për pastrimin e ujërave të zeza
urbane, ndërkaq si substrat është përdorur një medium minimal sintetik.
Parametrat të cilët janë matur gjatë punës hulumtuese janë: sasia e gazit, sasia e hidrogjenit.
Eksperimenti ka zgjatur për 12 ditë me radhë pa ndërprerje. Prodhimi i gazit ka filluar pas 48
ore të kultivimit të mikroorganizmave, pas tri ditësh janë prodhuar 400 ml gaz dhe nga kjo
sasi hidrogjeni ka participuar në vëllim prej 2.5% .Në ditën e 12 të eksperimentit
prodhimtaria e gazit është ndërprerë prandaj është ndërprerë edhe puna e bioreaktorit.
Bazuar në rezultatet e këtij hulumtimi, mund të konkludohet se prodhimi kontinual i
biologjik i hidrogjenit përmes procesit të fermentimit është i mundur edhe në pajisje
laboratorike me përmasa të mëdha.
Fjalët kyçe : Hidrogjeni, pajisje kontinuale, kulture bakteriale
Hyrje
Hulumtimi është bërë në institutin e Mekanikës së Fluideve në kuadër të Universitetit
Friedrich Alexander në Nurnberg të Gjermanisë.
Hulumtimi është një përpjekje drejt industrializimit të procesit për prodhim biologjik të
hidrogjenit. Popullariteti i hidrogjenit si burim i energjisë ka rezultuar si pasoj e krizës
energjetike gjatë viteve 1970. Në atë kohe është menduar se hidrogjeni do të jetë burim
energjetik i së ardhmes, por me rënien e çmimit të naftës bie edhe interesimi për hidrogjenin
(Benemann J. 1996).
Me ngritjen e nivelit të CO2 në atmosferë të shkaktuar me djegien e bartësve fosil të
energjisë, përsëri gjatë viteve ’90 riaktualizohet interesimi për përdorim të hidrogjenit si
lëndë djegëse (Smith G.D., 1992 ).
Prodhimi biologjik i hidrogjenit si një proces i përshtatshëm për ambientin ka tërhequr
vëmendjen e shumë hulumtuesve. Hidrogjeni mund të prodhohet me ndihmën e
mikroorganizmave të ndryshëm dhe përmes proceseve të ndryshme; qoftë përmes proceseve
të varur nga drita (fotoproceseve) apo edhe nga proceset fermentative.
Proceset e fermentimit janë më të përshtatshme për prodhim industrial të hidrogjenit për
disa arsye:
Është e mundur të prodhohet ditë dhe natë pa ndriçim
~ 361 ~