Java e Shkencës 2012 - Universiteti i Prishtinës

KONFERENCA VJETORE E SHKENCËS ‘JAVA E SHKENCËS 2012
e fajllit (kohëzgjatjen, amplitudën dhe frekuencën), në mënyrë që pas ngjitjes së “copëzave”
të minimizohen diskontiunitetet apo problemet tjera që do ta ulin kuptueshmërinë dhe
natyralitetin e të folurit të gjeneruar (shih figurën 3).
4. Konvertimi i numrave në zë
Një prej problemeve të veçanta që paraqitet gjatë konvertimit të teksteve në të folur,
është trajtimi i vlerave numerike, të cilat mund të përfshihen në tekste të ndryshme. Për të
mundësuar sintetizimin e vlerave numerike, paraprakisht mund të bëhet normalizimi i
vlerave numerike në vlerat përkatëse tekstuale të shifrave, e pastaj sintetizimi i të folurit
bëhet në mënyrë standarde si për tekstet e zakonshme.
Shndërrimi i vlerave numerike në fjalët përkatëse për secilën prej shifrave numerike,
fillon me analizen e shifrave të veçanta të numrave të dhënë. Në gjuhën shqipe, sikurse edhe
në shumicën e gjuhëve të tjera, për shifrën e njëjtë fjalët përsëriten, por merret parasyshë
pesha e shifrës varësisht prej pozitës që ka. Përveç njëzet shifrave të para, të cilat janë unike,
vlerat tjera më të mëdha, përmbajnë emërtimin/fjalën e njëjtë me numrat themelor prej 0 deri
në 9, por atyre u shtohen prapashtesat përkatëse të shumëfishave, si qindëshe, mijëshe,
milionëshe, etj. Pra, numri bazë, si një, dy, etj., përcillet me shumëfishin përkatës, si: njëqind,
një-mijë, dy-qind, dy-mijë, e kështu me radhë.
Një prej elementeve me rëndësi dhe që e karakterizon gjuhën shqipe, është nevoja
për përdorimin e lidhëses “e” ndërmjet vlerave përkatëse të shumëfisheve. Pra, zakonisht
thuhet, p.sh.: njëqind e pesëdhjete e katër. Vërehet se lidhësja “e” qëndron ndërmjet shifrave
të veçanta për peshat e caktuara të vlerave numerike.
Në gjuhën shqipe, shumica e numrave theksohen njësoj, pa marrë parasysh nëse ajo
paraqet vit, vlerë numerike, vlerë monetare apo ndonjë dimension tjetër. Një përprarësi e
madhe është fakti që për “konvertimin” e numrave në fjalë përdoret një numër jo i madh
fjalësh (shih figurën 4). Pra, numri i fajlave akustik është i vogël.
Figura 4. Fondi i fjalëve për shndërrim të numrave në fjalë
Prej këtu mund të konstatohet se fondi i fjalëve të veçanta që përdoren për vlerat
numerike është i kufizuar. Për vlerat prej 11 deri në 20 përdoren fjalë të veçanta, gjë që e
lehtëson sintetizimin. Gjatë konvertimit në tekst të vlerave numerike, analiza bëhet për
treshet e veçanta brenda tyre. P.sh, nëse bëhet fjalë për numrin: 123123, do të kemi
përsëritjen: “Njëqind e njëzet e tre” – mijë, e “Njëqind e njëzet e tre”. Kjo gjë e mundëson
~ 347 ~