Java e Shkencës 2012 - Universiteti i Prishtinës

KONFERENCA VJETORE E SHKENCËS ‘JAVA E SHKENCËS 2012
Denis HIMCI 1 (PHD Student): PËRFYTYRIMI I SHQIPËRISË NË POEZINË E
SOTME TË ARBËRESHËVE TË ITALISË
Artikull
~ 335 ~
1 Universiteti “A. Xhuvani”,Elbasan
Fakulteti i Shkencave Humane
Departamenti i Gjuhës Italiane
Arbëri dhe arbëreshë. Shqipëria dhe shqiptarët. Sa vite e shekuj, kalime farëzash njëri pas
tjetrit në dhe të huaj. Ngulime shqiptarësh kudo. Por a kanë humbur vallë lidhjen me vendin
e tyre, atdheun e lashtë, gjuhën, kulturën dhe ëndrrat?!...Jo pa qëllim e filluam artikullin tonë
me këtë fragment ku në vazhdimësi do të jenë vetë shqiptarët me veprimtarinë, aktivitetin e
tyre dhe prodhimtarinë krijuese të tyre në ngulimet ku ato janë vendosur.
“Të rralla janë në botë diasporat që, për shumë shekuj, edhe pas shpërnguljes në dhe të
huaj, ruajnë me ngulm gjuhën, kulturën, traditat dhe dashurinë për mëmëdheun e tyre të
lashtë, siç janë ngulimet arbëreshe të Italisë. Dhe jo vetëm i ruajnë, por dhe i punojnë pa
pushim për t’i shtuar, duke nxjerrë breza të tërë veprimtarësh që janë shquar për lëvrimin e
gjuhës së vet amtare dhe i kanë dhënë letërsisë, kulturës e shkencës shqiptare një numër të
mirë veprash me merita të shënuara” – pohon prof. Gj.Shkurtaj në studimin e tij: Poezia e
sotme arbëreshe 1 .
E gjithë letërsia e sotme arbëreshe është një përpjekje gati masive e shkrimtarëve për ta
afruar krijimtarinë e tyre me atë të dheut mëmë, me gjuhën që përdorin sot kudo shkrimtarët
shqiptarë.
Letërsia e sotme arbëreshe është kryesisht një vjershë me temë shoqërore. Ajo ndjek traditën
më të mirë të lirikës së Serembes. Motivet e saj i përfiton jeta e katundit, por tashmë jo e një
katundi të vetmuar. Aty shprehet shqetësimi për gjendjen e rëndë të arbëreshit, që ndihet
përjetësisht i huaj e larg atdheut të parë , por që është edhe krenar për atdheun e të parëve,
për origjinën shqiptare. Duhet të themi me gojën plot se këtë cilësi të arbëreshëve nuk e zbeh
dot asnjë mjegullim që mund të vijë nga sa flitet e shkruhet ndonjëherë për Shqipërinë e
shqiptarët, apo nga sa mund të kenë pësuar e kryer në Itali e gjetkë mërgimtarët më të rinj
shqiptarë, të përplasur andej-këndej nga valët e eksodeve masive të viteve ’90. Poezia
arbëreshe është një poezi e lëvruar, ashtu si edhe gurra e saj ushqyese, kënga popullore, I
mëshon fakti se gjaku i arbrit, sado i shprishur nuk birret, nuk bëhet ujë, as në botën e sotme
moderne e aq të trazuar. Sigurisht,që në kohën e sotme arbëreshe nuk mund të mos tregohej
më e ndjeshme ndaj aktualitetit bashkëkohor, sesa ndaj së kaluarës. Kjo nuk do të thotë se
ajo nuk merret më me të shkuarën. Historinë ajo e njeh, e përfill dukshëm dhe e parakupton