Java e Shkencës 2012 - Universiteti i Prishtinës

KUMTESA
tjera devijante janë tregues se në cilat pista shteti duhet të ecë për të qenë pjesë e familjes
evropiane.
Roli i institucioneve në hapjen e perspectives
Në kontekstin e përthyerjeve historike të ndodhura në fillimin e mileniumit të tretë, roli i
shtetit për funksionimin e tij duke i plotësuar standardet evropiane të shkruara në
Kushtetutën e BE nuk ka alternativë tjetër. Shtrohet pyetja ku është aktualisht roli i shtetit –
institucioneve në përmbushjen e këtyre parametrave. Me zhvillimin ekonomik, të drejtat e
njeriut ,prodhimin bujqësor dhe ruajtjen e mjedisit iu takon të mirren ekspertët e fushave
përkatëse. Ndërsa ky artikull në fokusi do ketë ate: sesa është i përgjegjshëm shteti dhe
institucionet përkatëse për ruajtjen, kultivimin dhe pasurimin e gjuhës dhe kulturës si pjesë
më vitale për një komb dhe popull. Fokusimi im ( besoj jo vetëm imi) në këtë temë nuk
është i rastësishëm por është tejet aktual për kohën në të cilën jetojmë.Fatkeqësisht gjuha
shqipe e përdorur sot po mbytet çdo ditë e më shumë me fjalë të huaja të panevojshme që po
ia prishin bukurinë. Ndikimi i gjuhëve të huja ka prekur leksikun, terminologjinё,
semantikёn, morfo-sintaksёn duke e rrezikuar në thelbin e saj gjuhën standard shqipe si
pasuria më e madhe e kombit tonë.Ruajtja me çdo çmim e gjuhës, kulturës dhe traditës së
kombit duhet të jetë në vazhdimësi në vëmendjen dhe prioritet mbi të gjithë prioritetet për
shtetin. Ky detyrim shtetëror nuk është aktual vetëm sot, përkundrazi gjuha jonë në
vazhdimësi ka pësuar tronditje dhe e rrezikuar nga mospërfillës dhe armiq të ndryshëm
,megjithatë ajo mbijetoi me stoicizëm dhe asnjëherë nuk u përul duke ruajtur të qenurit e
saj si gjuha më e vjetër indoevropiane. Në vazhdën e globalizmit, këtij fenomeni të botës
bashkëkohore, ku gjuha, kultura dhe tradita e një kombi të vogël mund të rrezikohen deri në
maksimum, shteti duhet të jetë në lartësitë e përgjegjësive në ruajtjen dhe mbrojtjen e këtyre
vlerave kombëtare.Kjo mund të arrihet qoftë edhe me masa ligjore në qoftë se dikush
shpërfill me këtë element kombëtar. Sepse siç pati thënë rilindësi ynë Filip Shiroka: “Kurrë
nuk kemi të drejtë të quhemi komb i qytetëruar, sado që të mësojmë gjuhë të huaja, sepse
kombi nuk qytetërohet vetëm me mësimin e gjuhëve të huaja, por me mësimin e gjuhës së
vet” Ky mendim mbetët tepër aktual edhe në ditët e sotme. Në emër të globalizmit gjuha
jonë është mbërthyer nga një vërshim i përdorimit të fjalëve të huaja, huazimeve pa asnjë
kriter, përkthimeve nga jo profesionistët dhe injorim të gjuhës së pasur shqipe.Në qoftë se
nuk e parandalojmë këtë fenomen të përçudnuar, në perspektivë rrezikojmë jo vetëm gjuhën
dhe kulturën por edhe identitetin tonë kombëtar.Kjo çfarë u tha më lart nuk do duhej të na
përjashtonte si komb në mospranimin e globalizmit si fenomen, por ai përqafim duhet të
merret deri në kufirin e moscenimit të gjuhës,kulturës dhe integritetit tonë kombëtar.
Shikuar në aspektin gjuhësor kemi edhe shenjat e para të këtij kërcënimi. Gjuha shqipe në
folësin e saj sot përdor aqë fjalë të huaja sa që po të vazhdohet me këtë trend dhe ritem mund
të ndodh që një ditë të varfërohet aqë shumë sa që brezi ynë do përdor një gjuhë bastarde që
asnjeri me arsye dhe ndjenjë kombëtare nuk do ta dëshironte. Fjalë të huaja të futura në
leksikun e shqipes pa asnjë kriter po thuajse janë bërë standard dhe janë aq më bollek sa që
për një shqipfolës të devotshëm ( të devotshëm duhet të jemi të gjithë) krijojnë një neveri
dhe ankth të papërshkrueshëm. Shtrohet pyetja është apo s’është e arsyeshme të ndodhë kjo ?
Përgjigja është shumë e thjeshtë: jo,jo dhe jo. Fatmirësisht gjuha shqipe është aqë e pasur
nga ama e vet sa që nuk ka nevojë të mbjellim fjalë dhe shprehje të huaja në të. Mjafton
vetëm t’i ruajmë ato, t’i fusim në veprim dhe t’i kthejmë në pëdorim fjalë të gurrës së
~ 326 ~