Java e Shkencës 2012 - Universiteti i Prishtinës

KONFERENCA VJETORE E SHKENCËS ‘JAVA E SHKENCËS 2012
Standardizimi , sipas Prof. Shezai Rrokajt, është një proces i vazhdueshëm dhe në
këtë mënyrë nuk mund të ketë as pikënisje të caktuara , as pikëndërprerje e as
pikëmbështetje , sepse si gjuha dhe faktorët jashtëgjuhësorë janë në lëvizje të pandërprerë 1
Mendoj se një fushë virgjër për studiuesit dhe kërkimtarët e zellshëm është fusha e
leksikut të shqipes, e cila në vazhdimësi do t`i shërbejë gjuhës standarde si një burim i
pashterrshëm i fjalëve të truallit të saj. Do të përmend vetëm një shembull: në zonat e thella
të Shqipërisë së Veriut për konceptin bukël kemi 35 sinonime. Në Australi ekziston një fis që
për ngjyrën e kuqe ka 15 fjalë, d.m.th. e kuqja përceptohet në 15 mënyra.
Në Kosovë tash , të thuash , kemi kryqëzim kulturash, vlime zhvillimesh, për pasojë
kemi një vërshim të rrëmyeshëm fjalësh të huaja në lemenjtë e ndryshëm të jetës sonë
shoqërore. Këtyre duhet vënë pritë duke i zëvendësuar me ato të leksikut të shqipes.
Nga ana tjetër, njerëzit e profesioneve të ndryshme në të folurit e përditshëm nuk i
përmbahen gjuhës standarde, duke shkelur atë dhe duke iu kundërvënë rregullave të saj.
Lëkundje të standardit kemi edhe kur njerëzit bashkëkuvendojnë edhe në ato raste norma
gjuhësore nuk ruhet plotësisht. Ndonëse ligjërimet e ndryshme në gjuhë nuk kanë kufi të
prerë midis tyre, shkeljet gjuhësore janë më shumë të pranishme te ligjërimi i thjeshtë.
Përfundim
Gjuha nuk është vetëm transmetues i emocioneve njerëzore, ajo transmeton edhe
vlera sociale, etike, shpirtërore dhe ekologjike.
Shqipja standarde sot si varietet i përzgjedhur, i kodifikuar, funksioinal dhe i
pranuar, përdoret funksionalisht në administratë, në gjykata, në arsim e në institucione të
tjera shtetërore dhe si e tillë shërben si gjuhë kombëtare, si forcë unifikuese për shtetin dhe
si simbol i shtetit përkundrejtë shteteve të tjera.
Ndaj, kujdesi dhe përsosja e mëtejme e gjuhës standarde kërkon një angazhim dhe
përkujdesje më të madhe të të gjitha institucioneve tona.
~ 313 ~
Recenzentë :
Prof.dr. Hasan Mujaj
Prof.dr. Adem Hajdaraj