Java e Shkencës 2012 - Universiteti i Prishtinës

KONFERENCA VJETORE E SHKENCËS ‘JAVA E SHKENCËS 2012
Nesumnjivo je da je ona u goranskom govoru nastala kao rezultat kontakata sa pomenutim
neslavenskim jezicima, svakako i albanskog.
U goranskom govoru u upotrebi je nekoliko riječi iz albanskog jezika: besa („zadata riječ“),
nusa 1 (alb < nysa – „nevjesta“) mada je u češćoj upotrebi riječ mlanesta (mlada nevesta),
kənać (< kënaq – „zadovoljiti“), baljoš („pjegav čovjek“), bojdžakesto („boje krvi“), čupa
(„šuta“, „ovca bez rogova“), grika („uvala“), đuša („tašta“, „punica“), krupa (< alb. kripë –
sol, u goranskom govoru sa značenjem prejesti se, presoliti stoku), ljaljo („otac“, ograničeno
na neka naselja) i još poneka riječ.
Prema albanskom modelu su nastali pojedini frazeološki kalkovi u goranskom govoru:
na glava ot devet godine = „në krye të nëntë vjetëve“;
nemalje ljep duša da vrtet = „nuk kishin bukë të mbanin shpirtin“;
nemaj strah = „mos ki frikë“;
usta/ruka da ti cəfte = „të lumë goja/dorë“;
me tera srce = „po m’qet zemra“, „më shkon barku, kam kolit”;
sum teška: „jam e rândë, „jam me barrë, shtatzënë”;
besa da vrzeme = „besën me lidhë“;
ima tvrda glava (tvrdoglav) = „e ka kokën e fortë“;
koljko se učini sahat = „sa u bë orë”.
U narodnoj poeziji iz kosovskog dijela Gore uticaj albanskog jezika je neznatan. U upotrebi
je tek nekoliko leksema:
Zimbiljo nuse ubava (Hasani, 43).
mije besa, Omer, će vrzeme,
tvrda bese, Omer, arnautska, (Hasani, 163).
U zbirkama pjesama i narodnih priča koje je Nazif Dokle sakupljao u albanskom dijelu Gore,
a koje su nastale nakon uvođenja albanske uprave, uticaj je izraženiji:
Pet puntora prajet bunar (Dokle, 123), (alb. < puntor – „radnik“).
Mu ispuca mintan bojdžaklija (Dokle, 188),
(alb. < bojëgjak – „crven“, „boje krvi“).
Dalj filore, naša dejko, tetvječare
tetvječare, naša dejko, elj unike?! (Dokle, 299).
(alb. < filore – „osnovna škola“; tetevjeçare – „osmoljetka“; unike – „srednja
škola“).
Naše horo kraj ne ima,
ke će vljeze i suljmuje, (Dokle, 439), (alb.< sulm – „napad“).
Naša država lirija ni dala. (Dokle, 440), (alb. < liria – „sloboda“).
~ 307 ~