Java e Shkencës 2012 - Universiteti i Prishtinës

KONFERENCA VJETORE E SHKENCËS ‘JAVA E SHKENCËS 2012
ka qenë mënyra e tyre e parë e të folurit... Duhet të mbajmë parasysh këtë fakt; kur të na
duhet t’ia mësojmë standardin (fëmijës, shën. ynë) le t’ia mësojmë pa iu dhënë shkopinj
duarve. Në lëmë të gjuhës, shkopinjtë bëjnë efektin e kundërt”. 23 Natyrisht, shteti, shkolla,
institucionet, mediet, shtëpitë botuese punojnë për ngulitjen e standardit, por ne jemi një
shoqëri me standard gjuhësor të ri ende të pangulitur e të panjësuar. Kësisoj nuk mund të
pretendohet se shqiptarët e krijuan standardin dhe ai duhet të mbetet një koine statike e
dhënë njëherë e përgjithmonë. Sikundër vetë gjuha, brenda së cilës gjëllin, edhe standardi
është një proces historik, dinamik në zhvillim; ndryshon e larmohet në përgjigje të kërkesave
që ka shoqëria. Katër dekada prej Kongresit të Drejtshkrimit dhe vetëm dy dekada prej
ndryshimeve të mëdha politiko-shoqërore janë shumë pak për të folur për një standard të
ngulitur, të shtrirë e të njësuar në gjithë trevën shqipfolëse. Sikundër këshillon T. De
Mauro 24 , “një verifikim i kujdesshëm i disa përdorimeve të sotme të shqipes standarde mund
të na ndihmojë të kuptojmë më mirë problemet dhe të gjejmë zgjidhjet më të mira të
mundshme.” Por ky proces duhet parë qetësisht dhe me tolerancë – thekson ai, larg
egocentrizmit krahinorist a mendësive me frymëzim parashkencor e politik. Ai duhet parë
me sytë drejt së ardhmes të kombit tonë dhe jo me kokën mbrapa për të zhbërë atë që u bë
katër dekada më parë, sepse as gjuha as shqiptarët dhe as Shqipëria nuk janë më si katër
dekada më parë.
23 T.de Mauro, Mbi gjuhën dhe edukimin gjuhësor, botuar në Dukuri të shqipes bashkëkohore prej
L.Shamku-Shkreli, 5-8 tetor, 2005. f. 35.
24 T. de Mauro, Disa konsiderata mbi politikat gjuhësore, vep. Cit. f. 43.
~ 29 ~