Java e Shkencës 2012 - Universiteti i Prishtinës

KONFERENCA VJETORE E SHKENCËS ‘JAVA E SHKENCËS 2012
politik të Kosovës, por politika serbe u përcaktua për “komunikim” dhune, të cilin e ndjek
edhe sot, sidomos në pjesën veriore të Kosovës.
Mund të thuhet se teorisë së komunikimit në Kosovë nuk i kushtohet vëmendje e duhur në
institucionet shtetërore, andaj, te pjesa dërrmuese e oratorëve, vihet re deficit i madh
leksikor, gjuhësor, gramatikor, stilistik, semantik, sociolinguistik, sociokulturor,
pragmalinguistik etj. Ky deficit i kompetencës komunikative është i pranishëm në instancat
më të larta shtetërore të vendit.
Ja disa shembuj të komunikimit të shtetarëve përpara medieve dhe opinionit të gjerë: “Ne sot
po i dhomë kuptim të ri…” (për japim), “debati ka fillu…”, me pohu; asht dashtë me
kundërshtu…, asht bo ni punë…, do të jem i shkurtër (kalk nga serbishtja), u kërkoke…, çka
bojnë ata… etj. Te pjesa më e madhe e zyrtarëve të institucioneve të larta shtetërore mund të
dëgjohet nyjëtimi i tingujve, rrokjeve e fjalëve në shpërpjesëtim me kriteret drejtshqiptimore
dhe nën ndikimin diatopik e diastratik të përdorimit të gjuhës. Kështu e-ja në pozicionin
midis dy konsonanteve
5
hundore m-n, nga shtysat dialektore, del me ngjyrim nazaliteti p.sh. dokumente, argumente,
instrumente etj.
Shkrirja e togjeve zanore: ue, ua, ie, ye në sistemin emëror e foljor në rastet kur duhet të
ruhen të plota p.sh. dilli, m’susi, ka mendu, në dur, asht thy etj. Njëjtësimi në nyjëtim i
afrikateve dhe i palataleve: ç, xh: q, gj etj.
Përdorimi i trajtave të këtilla dialektore në gjuhën standarde është një tregues i komunikimit
rajonal dhe i kulturës së pamjaftueshme gjuhësore që e zbret kompetencën komunikative nga
pikëpamja e komponentit linguistik.
Për arsyet e sipërshtruara dhe në interesin e zhvillimit të kulturës së komunikimit, mendojmë
se institucionet kompetente shtetërore duhet të ndërmarrin masa përmirësuese në këtë
pikëpamje si p.sh. futja e lëndës: Teoria e komunikimit në programet shkollore etj.
~ 251 ~
Recenzentë :
Prof. dr. Adem Hajdaraj
Prof. as. dr. Xheladin Zymberaj