Java e Shkencës 2012 - Universiteti i Prishtinës

KONFERENCA VJETORE E SHKENCËS ‘JAVA E SHKENCËS 2012
Dr. Hasan MUJAJ: KOMUNIKIMI NDËRKULTUROR SI PROCES INTEGRIMI
Me gjithë arritjet e mëdha që janë shënuar deri më sot në studimet shqiptare të dijeve të
ndryshme, hulumtimet shkencore në teorinë e komunikimit sikundër kanë mbetur në periferi
të interesimit të dijetarëve të ndryshëm.
Fakti se teoria e komunikimit në studimet perëndimore ka shënuar shkallë të lartë zhvillimi,
shtron mbëhinë (nevojën) e kultivimit të kësaj dijeje edhe në gjuhësinë dhe në kulturën
shqiptare.
Komunikimi është ndërveprim social. Ai është kompleks dhe si i tillë përmbledh në vete një
spektër të gjerë konstituentësh, të cilët u përkasin shkencave të ndryshme gjuhësore dhe
jogjuhësore.
Komunikimi është veprim intensional dhe social i partnerëve folës me anë shenjash
gjuhësore ose jogjuhësore, të cilat vihen në funksion kontekstualiteti dhe tekstualiteti për të
sajuar komunikim të mirëfilltë. Ai është i lidhur me situatën, zhvillohet si veprim social dhe
vihet në funksion të sendërtimit të një synimi; ai është ndërkëmbim ose bartje e
informacionit.
Sa i gjerë është nocioni i komunikimit dëshmon edhe shumësia e dijeve që merren me këtë
veprim social si p.sh. etnografia e komunikimit, që ndjek komunikimin e grupeve sociale në
vendet njëgjuhësore dhe shumëgjuhësore; indeksikaliteti i komunikimit ndiqet nga shumë
disiplina dhe subdisiplina shkencore si p.sh. nga stilistika, pragmatika linguistike, semiotika,
hermenautika, linguistika interkulturore, gjuhësia e tekstit, sociolinguistika, psikolinguistika,
retorika etj. Së këndejmi procesi i komunikimit do parë në dritën e integruar të këtyre
shkencave.
Në ndërtimin e tekstit pragmatik të komunikimit duhet të mbahen parasysh faktorët
gjuhësorë dhe jogjuhësorë, prania e të cilëve është me rëndësi për komunikimin ndërkulturor
dhe ndëretnik.
Nga kjo pikëpamje komunikimi duhet të kundrohet edhe nga këndi i linguistikës kontrastive.
Është me interes të trajtohet edhe niveli sociokulturor i komunikimit brenda institucioneve të
ndryshme shtetërore, i cili, sidomos në Kosovë, ende është i ulët, i varfër dhe në
shpërpjesëtim me kriteret shkencore të komunikimit.
Kultura e komunikimit duhet të ngrihet shumë më lart. Ajo përfshin një varg përbërësish, të
cilët duhet të mbahen parasysh në komunikimin gojor dhe shkrimor.
Në procesin e komunikimit gojor, në shumë raste, madje edhe në institucionet më të larta
shtetërore, nga zyrtarët më të lartë, mund të vihet re komunikim jashtë standardit gjuhësor-
shkencor e kulturor;
~ 247 ~