Java e Shkencës 2012 - Universiteti i Prishtinës

KUMTESA
aspekte të gjuhës së Buzukut dhe ndikime të huaja në gjuhën e Buzukut” (Ismajli, R., 1995:
116).
Më në fund, më 1968, pas dhjetë vjetë pritjeje për botim, dijetari më i madh shqiptar,
profesor Eqrem Çabej, arrin ta kurorëzojë projektin e punës së tij disavjeçare me botimin e
librit të Buzukut në dy vëllime. Libri përcillet me një hyrje shteruese, ku gjerësisht dhe me
përgjegjësi të madhe shkencore sheshohen e shoshiten probleme të jetëshkrimit të autorit dhe
të jetesës së librit. Të gjitha këto shoqërohen me një studim të thukët gjuhësor, sidomos për
fonetikën e Buzukut. Në të trajtohen këto çështje:
Botimi i Tiranës dhe ribotimi i Prishtinës i përgatitur nga profesor Eqrem Çabej, i
përcjellë me një hyrje dhe i shoqëruar me të gjitha kërkesat më të avancuara shkencore që
janë të nevojshme për botime të kësaj natyre (fotokopjim, transliterim, tejshkrim dhe
shënime përcjellëse shpjeguese) do të shërbejë për studiuesit e ardhshëm si model
shembullor për metodën e punës, mënyrën e përgatitjes së lëndës për lexim dhe për mënyrën
e prezantimit e të afirmimit të tij para lexuesit dhe studiuesit të sotëm specialistik e të
thjeshtë.
Në këtë kohë, mbi librin e Buzukut, në Shqipëri, krahas Eqrem Çabejit punojnë edhe
dy studiues të shquar të albanistikës: Selman Riza (1961) dhe Kolë Ashta (1964), si dhe më
parë Injac Zamputi, Mahir Domi dhe Dhimitër Shuteriqi. Punimet e dy të parëve do të
botohen në revistat e atëhershme shkencore, kurse si tërësi më vete dritën e botimit do ta
shohin shumë vjet më vonë. Punimet e Selman Rizës, ribotohen pas vdekjes së autorit, më
2002 dhe 2004 në Prishtinë dhe në Tiranë. Kurse punimet e Kolë Ashtës mbi fjalorin e
Buzukut, të përcjella me shënime për personalitetin, historinë dhe teknikën e librit të botuara
si vëllim më vete, me një vonesë shumë të madhe, do të ribotohen në vitin 1996, në tre
vëllime. Ndërkaq punimet e Mahir Domit e të Dhimitër Shuteriqit do të bëhen pjesë
përbërëse e Historisë së letërsisë shqipe I (1959). Kurse ato të Justin Rrotës (të kësaj
periudhe) dhe të Injac Zamputit do të mbesin të shpëradara nëpër revistat shkencore.
Bashkë me këta emra të mëdhenj të shkencës albanistike me Buzukun do të merren
brezi tjetër i studiuesve (shqiptarë e të huaj), si Shaban Demiraj, Osman Myderrizi, Idriz
Ajeti, Wilfried Fiedleri, Jorgo Bulo, Tomor Osmani, Rexhep Ismajli, Engjëll Sedaj, Emil
Lafe, Latif Mulaku, Bahri Beci, Imri Badallaj, Mahmud Hysa, Enver Hysa, Seit Mansaku,
Abdullah Zyberi, Shefkije Islamaj, Ethem Likaj, Sabri Hamiti, Abdullah Karjagdiu, Kolec
Topalli, Isa Bajçinca dhe shumë të tjerë.
Në vitin 2004, studiuesi i zellshëm Wilfried Fiedler, nën kujdesin e Akademisë së
Shkencave të Kosovës do të arrijë ta botojë studimin e shkëlqyer, deri tash më të thelluar dhe
më të vëllimshëm (812 faqesh) gjuhësor, në fushën e sistemit foljor të Mesharit të Gjon
Buzukut. Me të nisin edhe studimet e thukta e shteruese filologjike të gjuhës së autorëve të
Pararilindjes Kombëtare.
Në vitin më 2005, në Tiranë Akademia e Shkencave të Shqipërisë (Instituti i Gjuhësisë
dhe i Letërsisë) botoi një vëllim antologjik 450 faqesh të studimeve më reprezentative të
albanologëve të huaj dhe vendës, nga fillimet e deri më 2005. Aty janë përfshirë, duke
përshkruar përmbajtjen e këtij libri antologjik, studimet më të rëndësishme (të plota ose të
përzgjedhura, sipas vlerësimit të redaksisë) mbi Mesharin e Gjon Buzukut të botuara brenda
shekullit XX.
(5) Bashkëkohësia intriguese
Ribotimi i Mesharit të Gjon Buzukut në vitin 1988, në Prishtinë shënon nismën e
fazës së pestë të jetesës së tij, të cilën do ta quajmë bashkëkohësi intriguese. Tanimë ky libër
~ 244 ~