Java e Shkencës 2012 - Universiteti i Prishtinës

KONFERENCA VJETORE E SHKENCËS ‘JAVA E SHKENCËS 2012
frikë prej terrorit që përhapte. Të shkruaje në kohën e Diktatorit, ishte si të përktheje
rrezikun 206 e vetë Diktaturës në zemrën e saj, natyrën e egër prej ‘kafshe’, të përktheje
konfuzionin e trurit që buronte nga manipulimi e së vërtetës.Diskursi kadarean e zhvendos
kështu analizën në qendër të trillimit, si një informacion shkencor fikcional, me qëllim të
vërtetojë tezën e tij, mbi natyrën flijuese të shqiptarit.
Kadare në veprat e veta na shfaqet shkrimtar i së Drejtës.Proza e Kadareane përfaqëson një
praktikë të veçantë krijuese. Veprën artistike të Kadaresë e quajmë arti i demokracisë, sepse
krijohet nga një autortet i pavarur 207 , të cilin e shqetëson siguria publike, të drejtat dhe liritë e
individit, natyra e shtetit totalitar, raporti i tij me traditën, rendin dhe gjykatat..Shkrimtari
shkruan me gjuhën e një avokati dhe shkrimtari gjykatës që mund ta zbulosh sipas natyrës së
një ‘common law’ 208 .
Kadare e zbulon ‘bishën-shtet’ në trurin e vet, e cila sundon mbi flasitetin, deformin,
gabimin, kalbjen, abuzimin, rrezikun e jetës së individit, ndërhyrjen deri në ëndrrën, për të
shkatërruar identitetin e shqiptarit që është në kërkim të Europës 209 .
Historia zbulohet kështu si një parodi tragjik-komike e një shteti Donkishotesk me individin,
që burojnë nga ‘kapitali’ 210 dhe shndërrimi i të gjitha vlerave 211 shqiptare me gjuhën e
përndjekjes dhe seleksionimit.
Qyteti dhe dashuria e Kadaresë për vendin dhe shqiptarët është pa reklama 212 . Ai e sheh
historinë si një fushë konfliktesh, ku pushteti fshihet pas nacionalizmit shqiptar 213 . Teksti
artikstik i Kadaresë është një apel mbi ‘crimnal Correspondence’ 214 të shtetit totalitar.
Janë kufijtë ideologjikë dhe konfliktet historike ato që nga Perandoritë e deri te izolimi me
fqinjët, që i shfaqin shqiptarët të duken në sytë e të tjerëve si një ‘tribu zulush 215 ’, të zhytur
në kaosin e jetës së vet. Por, nuk pushtohet as nuk robërohet kurrë një popull, pa u mbytur,
pa u shojtur më parë letërsia, artet, shkenca, kultura e tij 216 pohon Lasgush Poradeci.
Është Kadare, dhe vepra e tij që na dëshmon se ne jemi një popull që jemi rritur 217 në krah të
popujve më të vjetër të Europës dhe, përtej çdo kufiri, meritojmë padyshim të thyejmë të
gjitha kufijtë fizikë dhe moralë, për të vërtetuar indentitetin se kush jemi, nga vijmë dhe ku
duam të shkojmë?
Përfundim:Është bërë një kërkim i papërfytyrueshëm nga guximi i çdo shqiptari për të
ndryshuar natyrën e pushtetit dhe për të ndrruar kahun e historisë.
Vepra e Kadaresë është një dëshmi, që me krimin nuk duhet bërë kompromis. Kolapsi i kësaj
nyje të ngatërruar i ka rrënjët në konfliktet historike dhe natyrën e pushteteve .
206 Shvarc.R. Përkthyes i literatures gjermane.
207 Lumi.E, ‘Kadare shkrimtar i së Drejtës’. Tiranë, 2009.
208 Smith & Hogan, ‘Criminal Law’, UK,1983.
209 Lumi.E, ‘Metamorfozat…’, Tiranë, 2006.
210 Marks.K, ‘Kapitali’, Tiranë, 1980.
211 Nietzche.F, ‘Shndërrimi i të gjitha vlerave në tragjedi’, Tiranë,2002.
212 Kadare.I,’Qyteti pa reklama’, Tiranë, 1964.
213 Clayer.N, ‘Në fillimet e nacionalizmit shqiptar’, T,2009.
214 Warner.M, ‘The Leters of the Republic’, USA,1990.
215 Konica.F, ‘Katër përralla nga Zullulandi’, Albania, 1898-1899.
216 Poradeci.L, Intervistë, Pogradec,1987.
217 Encyclopaedia Britanica’ , Vol 8, 1768. (Knowledge in Depth)
~ 173 ~