Java e Shkencës 2012 - Universiteti i Prishtinës

KONFERENCA VJETORE E SHKENCËS ‘JAVA E SHKENCËS 2012
përkasin komunikimit njerëzor ose shoqëror. Kemi komunikime sipas vendit, në vende të
hapura, brenda shtëpisë, qendrës së punës.
Sipas largësisë, kemi komunikime në largësi dhe në afërsi, komunikime intime ,
kokë më kokë, me shtrëngime duarsh, puthje dhe përqafime.
Sipas shkallës së njohjes dhe të afrimit
Sipas shtresave apo grupimeve shoqërore. Sipas seksit, grupmoshës, nivelit arsimor e
kulturor, profesionit, humorit dhe gjendjes shpirtërore. Pikëpamjet e disa studiuesve për
komunikimin sipas EKOS (V. Eco) 4 kemi procese komunikimi, atëherë kur një burim dhënës
prodhon mesazhe që kalojnë tek një marrës nëpërmjet një kanali. Sipas studiuesit De Mauro
kuptimi i përgjithshëm i një mesazhi është pikërisht ajo që një përdorues i kodit tregon
saktësisht , nëpërmjet një sinjali të përdorur në një çast të dhënies 5 . Në kuadrin e psikologjisë
disa kërkues e përdorin termin komunikime vetëm e vetëm për ato raste, kur një subjekt ka si
objektiv të saktë t’i përcjellë informacione të mirëcaktuara dikujt (një marrësi) tjetër 6 .
Kur fillojmë të komunikojmë
Komunikimi fillon që në momentin e ngjizjes. Kur fëmijët lindin edhe pse nuk
janë të aftë të zotërojnë gjuhën ata marrin dhe japin mesazhe nga prindërit e tyre në disa
mënyra. Në lindje vokalizimet dhe të shprehurat janë në formën e të qarit. Në moshën dy
vjeçare foshnjat prodhojnë tinguj që përmbajnë shumë prej tingujve të gjuhës. Në moshën 4-
5 muajsh foshnja prodhon më shumë tinguj dhe i vargon ato bashkë që të prodhojnë gugotje.
Nga mosha 6 muajsh fëmija fillon prodhon gradualisht vetëm tinguj që përmban në gjuhën
që ai degëzonte. Në moshën 6 muajsh deri në 1 vjeç fëmijët përfshihen në një model të foluri
që tingëllon si një bisedim i të rriturve. Nga mosha 1 vjeç, fëmija shqipton fjalën e parë. Kjo
fjalë shoqërohet me objekte, njerëz ose me veprime speçifike. Në moshën 2 vjeç fëmijët
përdorin kombinime dyfjalëshe që reflektojnë fillimin e gjuhës së vërtetë. Më pas kur fëmija
rritet dhe hyn në arsimin fillor atëherë ai e realizon më mirë komunikimin, sepse ai mëson të
shkruajë dhe të dijë kuptimet e fjalëve. Ai komunikon me mësuesin për shumë biseda që i
interesojnë atij. Në veprimtarinë e shkollës mësuesit duhet të komunikojnë me nxënësit në
atë mënyrë që nxënësit të krijojnë një afrimitet me mësuesin , të vendosin një marrëdhënie
miqësie në klasë. Mësuesi me një nivel të lartë komunikimi e stimulon nxënësin hap pas
hapi. Ndërsa një mësues me komunikim të dobët nuk do ta motivonte nxënësin të
komunikojë.
Komunikimi me adoleshentët rivalitet dhe shpërthim
Ky është një çast delikat i lidhjeve shqiptare, sepse bëhet fjalë për një moshë ku
shpërthen një tjetër njeri brenda familjes së dikurshme. Interesat fokusohen , adoleshenti
fillon të shfaqë dëshira, sjellje të çaktuara, ide, qëndrime shpesh të kundërta nga ato të
prindërve, çka shpie në konflikte. Me kalimin e viteve është vënë re një zbutje e autoritetit
prindëror mbi reflektimin e moshës së adoleshentit. Sot gjithnjë e më rrallë, detyrohen vajzat
të martohen me dikë që nuk e duan. Edhe djemtë nuk detyrohen të ndjekin shembullin e
babait.
Komunikimi prind – të rinj shoqëri dhe takte
Ky është momenti më i pëlqyer nga familjet shqiptare. Nënat mezi presin të kenë si
shoqe vajzat e rritura, baballarrët po ashtu me djemtë. Tashmë fëmijët janë pranuar si të
rritur dhe si shokë. Gjithnjë dhe më shumë vihen re elemente të bashkëpunimit , këshillimit
të ndërsjelltë, diskutimit mes prindërve e fëmijëve të rritur. Faktorët që
ndikojnë në komunikimin prind – fëmijë , të çdo moshe qofshin ata , janë të shumtë,
~ 149 ~