Java e Shkencës 2012 - Universiteti i Prishtinës

KUMTESA
rehatshme ku ke mundësi t’i shohësh të gjithë anëtarët e grupit , apo të komunikosh në një
dhomë ku ambjenti nuk është i përshtatshëm. Pra, edhe lloji i hapësirës dhe ambjenti ku
zhvillohet komunikimi ka rëndësinë e vet. Është fakti që përmes shprehive që përmendëm
më sipër siç janë shprehjet e fytyrës dhe sidomos syve, përmes gjesteve dhe lëvizjeve të
trupit, përmes pamjes fizike, takimeve dhe distancës me të tjerët, përmes vokalizimeve të
ndryshme si psherëtima, të qeshura, e qara, britma, në përgjithësi përmes anës joverbale të
sjelljes, ne marrim shpeshherë informacion më të plotë, më të saktë me të cilin
komunikojmë.
Komunikimi në aspektin verbal
Për sa i përket komunikimit në aspektin verbal është një nga cilësitë më të shquara
të qenies njerëzore që e dallon rrënjësisht njeriun nga kafsha. Zotërimi i rregullave
në komunikime e lehtëson shumë komunikimin , në të kundërt komunikimi do të ishte i
pashtjelluar. Në komunikime ka shumë rëndësi psikolinguistika, gramatika, sintaksa ose
semantika.
Psikolinguistika na ndihmon të kuptojmë aspektin psikologjik të teknikave gjuhësore, për
konvektimin e tingujve në simbole që kanë kuptime dhe që mund të përdoren për
të komunikuar me të tjerët. Gramatika na ndihmon të njohim sistemin e rregullave gjuhësore
në komunikime , që përdoret pafundësisht për të krijuar dhe kuptuar fjalitë e pafundme , na
mëson rregullat për tingujt dhe fonemat , për strukturën dhe rendin e fjalëve në fjali dhe për
kuptimin e gjuhës ose për ndërtimin e fjalëve me kuptime. Pa rregulla të tillë fjalori
ynë gjuhësor sado i pasur që të jetë , do të mbetej formal, një stoli pa funksion që nuk mund
t’i shërbejë komunikimit. Kur fjalitë dhe frazat ndërtohen drejt nga pikëpamja gjuhësore,
komunikimi jo vetëm që është i rrjedhshëm pa pengime dhe bllokime, por edhe
ndonjë fjalë e vështirë do të kuptohet lehtë.
Natyra e komunikimit verbal nëpërmjet gjuhës së folur mund të kthjellohet edhe më
mirë nëse mbajnë parasysh jo vetëm aspektin psikolinguistik e shoqëror të të folurit, por
edhe anatomo-fiziologjike të tij. Ky aspekt përfshin mekanizma anatomofiziologjike
të të folurit siç janë:
-Aparati i frymëmarrjes që përbëhet nga diafragmat , mushkëritë, muskujt e gjoksit,
bronket dhe gypi i frymëmarrjes. Ky aparat ka si funksion krijimin e rrymave të ajrit që
kalojnë nëpër laringun e zërit.
-Aparati zanore ose i prodhimit të zërit që përbëhet nga laringu që është vazhdimi i gypit të
frymëmarjes.
-Aparati i artikulimit apo nyjëzimit të zërit përbëhët nga zgavra e gojës dhe e hundës. Këto
lloje komunikimesh verbale dhe joverbale takohen në formë të pastër, por më shpesh në
formë të përzier si shoqërues , plotësues dhe përforcues të njëri-tjetrit.
-Komunikimi si dukuri universal dhe llojet e komunikimit në shoqëri. Komunikimi është një
dukuri universale që e takojmë në natyrë dhe në shoqëri. Në natyrë kemi komunikime
amorfe, midis objekteve dhe dukurive fizike pa jetë, por që jeta jonë pa to nuk mund
të përfytyrohet. Ky lloj komunikimi na shërben edhe për t’u orientuar. Kemi edhe
komunikime midis mjedisit natyrore dhe gjallesave, midis bimëve dhe kafshëve, brenda llojit
dhe midis llojit, midis natyrës dhe njeriut. Në shoqëri kemi komunikime vetjake me veten
dhe brenda vetes, brenda personit apo unit, kemi edhe komunikimet ndërvetjake me një , dy
, ose më shumë persona që nuk përbëjnë grupe, komunikime grupole në një grup dhe brenda
grupit, me shoqata dhe organizata të ndryshme dhe të tjera komunikime të kësaj natyre që i
~ 148 ~