Java e Shkencës 2012 - Universiteti i Prishtinës

KONFERENCA VJETORE E SHKENCËS ‘JAVA E SHKENCËS 2012
Msc. Edlira CERKEZI 1 : TIPARE DHE VECORI TE DRAMȄS SȄ DRITȄRO
AGOLLIT. (KȄNDVȄSHTRIM TȄ DRAMAVE “FYTYRA E DYTȄ” DHE “MOSHA
E BARDHȄ”)
~ 141 ~
1 Universteti ”Ismail Qemali” ,Vlorȅ
Veprimtaria e gjithanshme e Dritȅro Agollit I ngjason njȅ peme fytdhȅnȅse tȅ nȅrguar me
kujdesin e pemȅtarit i cili duke ia krasitur degȅt nȅ stinȅ e mote, ka kujdesin qȅ shartimi tȅ
mos prekȅ nȅ trung dhe rrȅnjȅ, nȅ mȅnyrȅ qe petalet tȅ nxjerrin frytet qȅ qȅndrojnȅ nȅ tȅ
gjithȅ kohȅt. Po shqiptarȅt kanȅ c’tȅ ruajnȅ : kanȅ jovetȅm legjendat pȅr Skȅnderbeun dhe
letȅrsinȅ e mahnitshme gojore, por edhe emra tȅ ndritur dhe personalitete tȅ mendimit
njerȅzor, si Dritȅro Agolli. Njȅ kontribut tȅ vȅcantȅ nȅ fushȅn e dramaturgjisȅ shqiptare ka
dhȅnȅ edhe Dritȅro Agolli. Drama satirike “Fytyra e dytȅ.(1963) e njȅrit prej krijuesve mȅ tȅ
njohur tȅ letȅrsisȅ bashkȅkohore shqiptare, e poetit dhe prozatorit te frytshȅm Ditȅro Agolli
ȅshtȅ njȅ nga tekstet dramatike qȅ nȅ strukturȅn e saj letrare e dramatike, relativisht
komplekse ka vȅnȅ para sprovash e dilemash krtikȅn letrare teatrore tȅ kohȅs lidhur me
pȅrkatȅsine e saj zhanrore. Derisa nȅ tekstin “Historia e letȅrsisȅ shqiptare te realizmit
socialist nuk pȅrkufizohet qartazi pȅrkatȅsi e kȅtillȅ dhe ky tekst dramatik pȅrkufizohet nȅ
frymȅn e komedisȅ dhe provohet tȅ identifikohet burimi i komizmit tȅ kȅsaj
komedie(Historia e letȅrsisȅ shqiptare tȅ realizmit socialist fq 377), nȅ historinȅ e teatrit
shqiptar ky tekst shȅnjohet fillimisht si “dramȅ –satiriȅ”, qȅ , po ashtu trajtohet nȅ fymȅn e
komedisȅ, ku thuhet : “Nȅ kȅtȅ vepȅr, qȅ ka nȅ themel njȅ ngjyrim tȅ komedisȅ, pȅr herȅ tȅ
parȅ vihet nȅ tehun e kritikȅs, botȅkptimi i burokratit.(Historia e teatrit shqiptar)
Duke lȅnȅ mȅnjanȅ pȅrkatȅsinȅ e saj zhanrore, ky tekst dramatik i afrohet mȅ shumȅ dramȅs
satirike, e shkruar mȅ pak me frymȅn e komikes e mȅ shumȅ me frymȅn e seriozes, ȅshtȅ njȅ
nga tekstet dramatike qȅ nȅ strukturȅn e konfiktit tȅ vet, tematizon njȅ fushȅ tematike
interesante pȅr kohȅn, tȅ guximshme. Vȅ nȅ shȅnjestrȅn e ritorikȅs sȅ saj fenomene e
procese morale, politike e shoqȅrore me peshȅ.
Pȅrpara se tȅ ndahemi nȅ dy aspȅkte problematike tȅ strukturȅs sȅ konfliktit dramatic tȅ
kȅsaj drame satirike, do tȅ vȅmȅ theksin nȅ strukturȅn e personazhit pȅrkatȅsisht tȅ
kryepersonazhit tȅ kȅsaj drame satirike Bektash Shkoza, rreth tȅ cilit lȅviz boshti tematik i
dramȅs, ȅshtȅ projektuar si prototip i burokratit, i njeriut nȅ thelb konservator e patriarkal,
karrierist dhe nȅ njȅ masȅ mȅ tȅ madhe edhe njȅ shenjȅ e njȅ orientimi shoqȅror joproduktiv.
Bektash Shkoza ȅshtȅ projektuar nȅ tri fusha dhe ambjente tȅ marredhȅnieve tȅ tij; nȅ
familje, nȅ vendin e punȅs dhe nȅ abjentin shoqȅror, nȅ dinamikȅn e marredhȅnieve
shoqȅrore.