Java e Shkencës 2012 - Universiteti i Prishtinës

KUMTESA
Dhe kjo përshtypje pra “turqit si kamxhiku i Perëndisë” haset edhe tek humanisti
Lassenius.
Në lidhje me Gjermaninë dhe Skënderbeun si shembull të mirë, Lassenius thotë
më tej se, “do të ishte një turp, nëse Gjermania nuk do të mund tu bënte ballë turqve, dhe
këtu duhet të kihet parasysh Gjergj Kastrioti, prijësi i Epirit, të cilin e quajnë ndryshe
edhe Skënderbe, i cili me një lavdi të madhe dhe me pak njerëz të vet, i bëri ballë
Perandorisë Turke dhe, i detyroi ata më në fund që të bënin paqe”, 155 duke u shprehur më
në fund, që këtë hero, pra Skënderbeun, e zgjodhi Perëndia, kundër perandorit turk
Amurat, posaçërisht për mbrojtjen e të krishterëve të tij të mjerë.” 156 Dhe në këtë fjali të
fundit Lassenius bashkon të dy këndvështrimin mbi Skënderbeun, atë të Heroit çlirimtar
dhe mbrojtës të njerëzve të tij, dhe të heroit të krishterë, të zgjuar dhe të mbështetur nga
Perëndia në luftën kundër Osmanëve.
Dy fjalë mbi jetën dhe veprën e Johannes Lassenus
Pasi i hodhëm një vështrim figurës së Skënderbeut tek vepra e këtij autor, është me vend
që të japim edhe disa të dhëna në lidhe me jetën dhe veprën e tij. Johannes Lassenius 157
është një figurë shumë e njohur e protestantizmit luteran ortodoks. Lista e veprave të tij
arrin në 60 tituj, në gjuhën daneze, latine dhe gjermane, ndër të cilat bën pjesë edhe vepra
për të cilën folëm më sipër. Pjesa më e madhe e veprave të tij u shtyp shpesh here deri në
shekullin XIX.
Ai u lind më 26. 4. 1636 në Valdov (Hinterpommern), dhe i ati i tij ishte pastor.
U shkollua në shumë shkolla duke filliuar në vendlidje e duke vazhduar pastaj në Danzig,
Stettin e më vonë në Universitetin e Rostokut, e më vonë pastaj duke frekuentuar
leksione edhe në universitetet e Utrehtit, Leidenit, Orleansit dhe të Oksfordit, Tybingenit,
etj. Në universitetitin e Strasburgut mori titullin Magister, në universitetin e Graifswaldit
mori licenciatin për teologji dhe po në atë universitet (në Greifswald) u promovua si
Doktor i Teologjisë në vitin 1677.
Ai njihet edhe për udhëtimet e tij të studimeve që i bënte me fëmijët e patricëve
për ti dërguar ata të vizitonin universitete dhe vende me shumë rëndësi për kulturën e
kohës, si Itali, Francë, Irland, Angli, Spanjë, Portugali. Ka punuar për disa edhe në
Bibliotekën Princërore të Berlinit. Në universitetin e Kopenhagenit ka dhënë mësim
teologjinë në gjuhën latine. U caktu edhe si pastor kryesor në Kishën e shën Mhillit në
Hamburg, por mbreti Kristian V nuk e lejoi të shkonte, dhe kështu ai qendroi në
Kopenhagen, duke dhënë mësim në universitetin e këtij qyteti dhe duke punuar si pastor
në bashkësinë e Shën Pjetrit në afërsi të Kopenhagenit. Johannes Lassenus qe martuar dy
herë. Gruja e parë, e bija e një tregtari nga rostoku i vdiq dhe me të nuk pati fëmij, kurse
155
“Es were ja eine Schande/ wann nicht Deustchland den Türcken sich widersetzen könnte/ wann
man es nur rechtanfienge; da doch die einige Georgius Castriota, herzog in Epiro, den man sonsten
Scanderbeg genennet/ sich mit grossen Ruhm/ allein mit wenig der Seinigen/ dem ganzen Türkischen Reich
widersetzet/ und endlich den Türken gezwungen/ Friede zu begehren” Po aty.
156
„Diesen Helden hat Gott absonderlich zu Schutz seiner armen Christenheit/ wider den Türkischen Käiser
Amureth erwecket.“ Po aty, f. 118-119.
157
Të dhënat biografike: Allgemeine Deutsche Biographie. Bd. 17. Hrsg. durch die Historische Commission
bei der Königl. Akademie der Wissenschaften. Leipzig: Dunker & Humbolt 1875, f. 788-790; Neue Deutsche
Biographie. Bd. 13. Herausgegeben von der Historischen Kommission der Bayerischen Akademie der
Wissenschaften. Berlin: Duncker&Humbold 1953, f. 674.
~ 118 ~