Java e Shkencës 2012 - Universiteti i Prishtinës

KUMTESA
pjesës së trupit të njeriut – thembra e Akilit (ахилова петица), pjesa e pasme e këmbës;
nga koka gjer në këmbë / од глава до петици; i shkoi (i ra) zemra te thembra / му слезе
срцето во петици. Ajo që bie në sy është përdorimi më shumë ose më pak i njësive
frazeologjike lidhur me trupin njeriut. Lidhur me të F. Çermak (1996) vë në dukje faktorin
rastësisë. Është e pamundshme të shpjegohet se, pse një pjesë e trupit të njeriut paraqitet në
shumë shprehje frazeologjike.
Përveç karakteristikave themelore dhe universale të njësive frazeologjike (në
kuptimin figurativ të fjalës), mund t’u shtohet edhe një karakteristikë tjetër, ajo e gjestit. Në
literaturë, gjesti definohet si shoqërues i situatës së komunikimit ose mjet i posaçëm
komunikimi, përkatësisht shenjë e posaçme. Në komunikimin me gojë, gjesti vetvetiu e
shpreh, përkatësisht e bart mesazhin. Frazeologjizma të tipit të tillë janë: i ka ardhur në majë
të hundës (nuk mund të durojë më) / дојдено му е пеку глава; s’e di ku e ka kokën (ka
shumë punë) / не знае кај му е главата.
Përfundime:
Më shumë se gjysma e frazeologjizmave librore shqipe kanë një ekuivalencë
tekstuale me maqedonishten, për dallim nga ato të ligjërimit bisedor që nuk kanë ndonjë
përudhje të madhe. Komponentë përbërëse e një numri të madh të shprehjeve frazeologjike
janë pikërisht emërtimet e trupit të njeriut, përkatësisht somatike ose somatizëm. Tema e
frazeologjizmave somatik është e vjetër dhe është vështirë të gjendet gjuhë që nuk ka
shprehje të tilla. Prandaj këto mund të konsiderohen edhe si pjesë më universale të gjuhës.
~ 102 ~
RECENZENTË:
Prof. Dr. Asllan Hamiti
Prof. Dr. Avzi Mustafa